Eminönü/Hocapaşa Safvetî Tekkesi

Year 2016, Issue: 25, 149 - 186, 21.03.2016

Nuri Seçgin

Abstract

Ziver Paşa’nın Asar-ı Ziver Paşa Divan ve Münşeat adlı eserindeki

tarih beytine göre 1845 yılında inşa edilen Safvetî Tekkesi, İstanbul’daki

önemli Halidî dergâhlarından biridir. Nakşibendiye Tarikatı’nın bir kolu

olan Halidîlik 19. yüzyılda Mevlâna Halid Bağdadî tarafından kurulmuş

olup, dönemin sosyal ve politik dalgalanmalarına yön veren etkin bir tavır

sergilemiştir. Ayrıca, Halidî şeyhleri hakkında yayılan birtakım söylentiler

ve dışarıya kapalı ayinlerin toplumda yarattığı şüphe kimi zaman Osmanlı

yönetiminin engelleme ve sürgünlerine neden olurken, kimi zaman da

özellikle II. Abdülhamid döneminin pan-İslamist politikalarına hizmet

eden tutumları nedeniyle desteklenmişlerdir.

1926 yılında tarikat faaliyetlerinin sona ermesinin ardından farklı

işlevlerle kullanılan Safvetî Tekkesi’nin plan ve mimari özelliklerinde

kapsamlı değişiklikler ve kayıplar meydan gelmiştir. Ancak, mütevazi

ölçekte bir külliye özelliği gösteren Safveti Tekkesi’nin Vakıfl ar Genel

Müdürlüğü Arşivi’ndeki vakfi ye kaydına göre; mescid, kütüphane, hamam,

mutfak, ahır, meşruta, abdesthane vb. yapı veya birimleri barındırdığı

anlaşılmaktadır.

Keywords

Tekke, Safvetî Musâ Paşa, Halidî, Meşruta, Hocapaşa

Eminönü/Hocapaşa Safvetî Dervish Lodge

Abstract

Safvetî Dervish Lodge was builded by Musâ Safvetî Pasha in 1845 according

to Asar-ı Ziver Paşa Divan ve Münşeat. Safvetî Dervish Lodge is

one of four important Halidî Lodges in İstanbul. Halidî Tarikat was founded

by Mevlâna Halid Bağdadî in 19th century as a branch of Nakşibendiye.

Halidî dervish generally hit it off with Ottoman administrative and supported

Panislamist politics of Sultan Abdülhamid II. This lodge is in a complex

of buildings which included a main building and masjid and sheikh’s

residence (meşruta) as in many other instances. Originally, There were

furthermore structeres as bath, library, kitchen, barn, abdesthane etc. in

Safvetî Lodge according to foundation document (vakfi ye). The buildings

in complex are used with diff erent functions as primary school, storage

and shop. Therefore, some buildings losed original architecturel features

and even some of the structures in complex are demolished.

Keywords

Dervish Lodge, Safvetî Musâ Paşa, Halidî, Entail, Hocapaşa