KLÂSİK EDEBİYAT BİLGİSİNE GÖRE DİVAN ŞİİRİNDEKİ AHENK ÖĞELERİ

Year 2007, Volume: 37 Issue: 37, 105 - 136, 08.08.2012

M.a. Saraç

Abstract

Şiir metinlerini düzyazıdan ayıran özelliklerinden birisi olan âhenk, kelimelerin akıcılığı, kulakta hoş tesir bırakacak şekilde bir araya getirilmesi, sözün ses yapısının çeşitli yollarla etkileyici şekilde düzenlenmesidir. Ahenk sağlamak için vezin, aynı sesleri tekrarlayan veya ses bakımından benzeşen kelimelerin kullanılması, mısra sonlarının ses bakımından uyuşması (kafiye), kelime ve cümle tekrarları, bazı söz sanatları, nazım biçimlerinin özellikleri gibi ögelerden yararlanılır. Ayrıca “şiir okuma dili” denilen özellikli okumada da bu ögeler ön plâna çıkarılmaya çalışılır. Bu yazıda Divan şiirindeki âhenk ögeleri klâsik edebiyat bilgisi çerçevesinde ele alınmıştır

Keywords

Divan Şiiri, Klâsik Edebiyat Bilgisi, âhenk, Eski Türk Edebiyatı, şiir okuma dili

References

• AHMET HAŞİM; Bütün Şiirleri (Derleyen: Asım Bezirci), İstanbul. 1983.
• AKSAN, Doğan; Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Ankara, tarihsiz.
• ARAT, Reşit Rahmeti; Eski Türk Şiiri, Ankara, 1991.
• ALİ SEYDİ; Seci ve Kafiye Lı'igati, İstanbul 1323.
• ARİSTOTALES, Poetika (çev. İsmail Tunalı), İstanbul, 1999.
• BANARLİ, Nihad Sami; Türkçenin Sırları, İstanbul, 1975.
• BEYATLI, Yahya Kemal; Edebiyata Dair, İstanbul, 1971.
• DİLÇİN, Cem; "Fuzuli'nin Bir Gazelinin Şerhi ve Yapısal Yönden İncelenmesi", Türkoloji Dergisi, lX.cilt, 1. sayı, Ankara, 1991.
• ELİOT, T. S.; Edebiyat Üzerine Düşünceler (çev. Sevim Kantarcıoğlu); Ankara, 1983.
• ERGİN, Muharrem; Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1980.
• GÜMÜŞKILIÇ, Mehmet; "Virguier ve De La Langue Turque Adlı Eseri". İlmî Araştırmalar, sayı 10, Istanbul, 2000. ' ,. _
• LATİFİ, Tezkiretü’ş—Şuarâ ve Tabsıratı'i’ıı-Nıızeınâ (Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Canım), Ankara, 2000.
• KORTANTAMER. Tunca; Eski Türk Edebiyatı Makaleler, Ankara. 1993.
• (SEVÜK) İsmail Habib, Edebiyat Bilgileri, İstanbul, 1942
• SARAÇ, M. A..Yekta; "Mehmet Akifin Gölgeler'inin Arapçaya Tercümesi ve İbrahim Sabri Efendi" IlınîAraşttrınalar, sayı 5, İstanbul, 1995.
• ------------------------- ; Edebiyat Teriıııleri-Istılâlıât—ı Edebiyye Muallim Naci (2. baskı), İstanbul, 2004.
• -------------------------- ; Klâsik Edebiyat Bilgisi-Belagat (6. baskı), İstanbul, 2007.
• --------------------------- ; Klâsik Edebiyat Bilgisi- Nazım Şekilleri, Veziıı, Kafiye, İstanbul, 2007.
• ŞAFAK, Yakub; "Aruzu Niçin ve Nasıl Öğrenmeliyiz?" Yedi İklim, c. 5. s. 40, İstanbul, 1993.
• ————————————————— ; Aruz Terimleri, Konya. 2003.
• TAHİRÜ'L—MEVLEVİ; Edebiyat Lügatı, İstanbul, 1973.
• TANPINAR, Ahmed Hamdi; "Eski Şairleri Okurken" Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul, 1995.
• TAŞ, Hakan; "On Altıncı Yüzyıl Divan Şairleırinde Vezin Kullanımı" (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: M. A. Yekta Saraç), İ.Ü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000.
• TAŞKÖPRÜZADE, Mevzıîâtı'i'l-Ulıim, İstanbul, 1313.
• ÜZGÖR, Tahir; "Su Kasidesinin Metni ve Okunuşuna Dair" İlmî Araştırmalar. sayı 2, İstanbul, 1996.