BİR MÜFETTİŞ RAPORU'NDA ERKEN 20.YÜZYIL İSTANBUL SURİÇİ SIBYAN MEKTEPLERİ

Year 2011, Volume: 21 Issue: 1, 345 - 373, 30.06.2011

Ali Özyalvaç

Abstract

Özet

Erken 20.yüzyıl İstanbul Suriçi sıbyan mektepleri ile ilgili daha önce bilinmeyen 1912-1914 tarihli bir müfettiş raporu temel alınarak yapılan bu çalışmada; öncelikle Osmanlı Dönemi Sıbyan Mekteplerinin kuruluşu, mekteplerin üzerine inşa edildikleri toplumsal, idari ve ekonomik yapı hakkında bilgi verilmiş, bu kurumların yönetim kadroları, müfredatları, eğitim ve öğretimin metodları ile personel konularına değinilmiştir. Söz konusu müfettiş raporunda yer alan İstanbul Sur içi Sıbyan Mekteplerinin tasnif edilmesi ile 113 adet sıbyan mektebinin mevkii, öğrenci adedi, vakıf türü, personel sayısı, derslik adedi gibi niteliklerine yer verilmiştir. Değerlendirme kısmında elde edilen veriler yorumlanmış, İstanbul Sur içindeki sıbyan mekteplerinin 1912-1914 yıllarındaki durumu çeşitli yönleri ile tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sıbyan Mektebi, İptidai Mektep, İstanbul Sur içi, Osmanlı Devleti Eğitim Sisteminde Yenileşme Hareketleri.

Keywords

Sıbyan Mektebi, İptidai Mektep, İstanbul

References

• 1894 Yılında İstanbul'da Meydana Gelen Büyük Depreme Ait Anonim Bir Günlük, Yay. Haz. Dr. Sıddık Çalık, Üsküdar Belediye Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2003.
• AKSOY, Özgönül, Osmanlı Devri İstanbul Sıbyan Mektepleri Üzerine Bir İnceleme, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Doktora Tezi, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1968.
• AHUNBAY, Zeynep, "Mektep Mimarisi", Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.29, İstanbul, 2004.
• AKYÜZ Yahya, Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1993'e), Kültür Koleji Yayınları No:4, İstanbul, 1994.
• AYVERDİ, Ekrem Hakkı, 19.Asırda İstanbul Haritası, İstanbul Enstitüsü Yayınları, İstanbul, 1958.
• BALTACI, Cahit, "Eğitim Sistemi", Osmanlı Dünyayı Nasıl Yönetti: Devlet yönetimi, İktisat, Askeri Teşkilat, Eğitim Sistemi, Gündelik Hayat, (yay.haz.:Komisyon), İz Yayınevi, İstanbul, 1999.
• BEYATLI, Yahya Kemal, Çocukluğum, Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hatıralarım, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul, 1973.
• BİRİNCİ, Ali ve KARA, İsmail, Bir Eğitim Tasavvuru Olarak Mahalle/Sıbyan Mektepleri, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2005.
• BOZKURT, Nebi, "Mektep", Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.29, İstanbul, 2004.
• ERGİN, Osman Nuri, Türk Maarif Tarihi, Eser Matbaası, İstanbul, 1977.
• ERGİN, Osman Nuri, Mecelle-i Umûr-ı Belediyye, İ.B.B. Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 1995.
• GELİŞLİ, Yüksel, "Osmanlı İlköğretim Kurumlarından Sıbyan Mektepleri (Kuruluşu, Gelişimi ve Dönüşümü)", Türkler, XXV, 2002.
• GÜNYOL, Vedad, "Mektep", M.E.B. İslam Ansiklopedisi, C.7, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1972.
• HIZLI, Mefail, "Osmanlı Sıbyan Mekteplerinde Okutulan Dersler (Klasik Bursa Örneği)", Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim Milletlerarası Kongresi, İstanbul, 1999.
• KUT, Turgut, "İstanbul Sıbyan Mektepleriyle İlgili Bir Vesika", Journal of Turkish Studies - Türklük Bilgisi Araştırmaları, Cambridge, s.I, 1978.
• PAKALIN, Zeki, "Sıbyan Mektepleri", Osmanlı Tarih Deyim ve Terimleri Sözlüğü, C.3, MEB Yayınları, İstanbul, 1993.
• SAKAOĞLU, Necdet, "Darülmuallimin", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayını, İstanbul, 1994.
• SAKAOĞLU, Necdet, Osmanlıdan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2003.
• UZUNÇARŞILI, İbrahim Hakkı, Osmanlı Devleti Saray Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1988.
• YEDİYILDIZ, Bahaettin, "Vakıf', M.E.B. İslam Ansiklopedisi, C.XIII, 1986.