Türk Sediri İçin Sürdürülebilir Üretim Anlayışları ve Tasarım Örneği

Year 2024, Volume: 2 Issue: 1, 64 - 80, 31.10.2024

Elif Aktan , Serkan Boz

Abstract

Mimaride sürdürülebilirlik alanında, sürdürülebilir malzemelerin kullanımı ve geri dönüşüm için önemli sorumluluk tasarımcılara, iç mimarlara, mimarlara ve genel olarak topluma aittir. Ürünlerin sürdürülebilir malzemelerle tasarlanmasına ilişkin süreçler hakkında farkındalık yaratmak hem tasarımcılar hem de kullanıcılar için büyük önem taşımaktadır. Zengin maddi kültürün somut bir örneği olan geleneksel Türk evi, Anadolu’nun çevresel ve kültürel unsurlarını bütünleştirerek kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşımaktadır. Türk kültüründe önemli bir oturma elemanı olan “sedir”, Türk evlerinin genel estetiğinin geliştirilmesinde hayati bir rol oynamaktadır. Anadolu’nun farklı bölgelerindeki iklim koşullarının Türk evi mobilyalarının yapım yöntemlerini ve malzemelerini etkilemesine rağmen, temel özellikleri değişmemiştir. Geleneksel Türk evlerinde ayırt edici bir mobilya öğesi olan sedir, tipik olarak pencere kenarlarına yerleştirilir ve oturma, uzanma, dinlenme, yemek yeme ve depolama gibi çeşitli ihtiyaçlar için çok yönlülük sunmaktadır. Ayrıca, sedirin estetik ve işlevsel özelliklerinin yanı sıra sürdürülebilir malzemelerle tasarlanması gerekliliği üzerinde durulmaktadır. Kültürel sürdürülebilirlik kavramı, ürünlerin tarihi ve kültürel özelliklerinin korunmasını vurgulayarak bu değerlerin gelecek nesillere aktarılmasına odaklanmaktadır. Sedirin yapımında kullanılan malzemelerin seçiminden üretim yöntemine kadar çeşitli faktörler incelenir ve sürdürülebilir üretim sürecinin önemi vurgulanır. Her üretim yönteminin avantajları ve sedirin istenen özellikleri arasında denge sağlamak için dikkatli bir değerlendirme gerekliliği belirtilir. Bu çalışmada sürdürülebilirlik kavramı ekolojik ve kültürel sürdürülebilirlik başlıkları altında irdelenerek geleneksel Türk sedirinin sürdürülebilir malzemelerle yeniden tasarımı ve üretim süreci incelenmiştir. Geleneksel üretim, enjeksiyon kalıp sistemi ile üretim ve üç boyutlu yazıcı ile üretim yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları ekolojik sürdürülebilirlik de göz önünde bulundurularak karşılaştırılmıştır. Ekonomiklik, sürdürülebilirlik açışından yapılan karşılaştırmalar sonucunda seri üretim için en ideal yöntemin enjeksiyon kalıp sistemi olduğu, düşük adetli üretimlerde ve prototip üretimlerinde ise üç boyutlu yazıcı ile üretimin de uygun olacağı tespit edilmiştir.

Keywords

Sedir, Sürdürülebilirlik, Yıldız Motifi, Mobilya Tasarımı, Deniz Yosunu.

Sustainable Production Concepts and Design Example for Turkish Sedir

Abstract

In the field of sustainability in architecture, designers, interior designers, architects, architects and society in general bear significant responsibility for the use of sustainable materials and recycling. Raising awareness about the processes involved in designing products with sustainable materials is of great importance for both designers and users. The traditional Turkish house, which is a concrete example of rich material culture, is of great importance in terms of preserving and transferring cultural heritage to future generations by integrating the environmental and cultural elements of Anatolia. The "sedir", an important seating element in Turkish culture, plays a vital role in enhancing the overall aesthetics of Turkish homes. Although the climatic conditions in different regions of Anatolia have affected the construction methods and materials of Turkish house furniture, its basic features have not changed. A distinctive piece of furniture in traditional Turkish homes, the sedir is typically placed on windowsills and offers versatility for various activities such as sitting, lounging, resting and dining. In this study, the concept of sustainability is analyzed under the headings of ecological and cultural sustainability, and the redesign and production process of traditional Turkish Sedir with sustainable materials is examined. The advantages and disadvantages of traditional production, injection molding production and 3D printing production methods were compared, taking into account ecological sustainability. As a result of the comparisons made in terms of economy and sustainability, it has been determined that the most ideal method for mass production is the injection molding system, and that production with a 3D printer will also be suitable for low quantity production and prototype production.

Keywords

Sedir, Sustainability, Star motif, Furniture Design, Seaweed.

References

• Ayhan, G. (2021). Mimar Nail Çakırhan’ın Babası Ali Efendi’nin Geleneksel Ula Evi. (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi). Turkish Studies. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.
• Brocchi, D. (2008). The Cultural Dimension of Sustainability. Akademik Yazılar Yayınevi. https://www.researchgate.net/publication/340272242_The_Cultural_Dimension_of_Sustainability
• Bouronikos,V. Institute of Entrepreneurship Development (iED). (2024). What is cultural sustainability?. https://ied.eu/blog/the-importance-of-cultural-sustainability-to-achieve-the-sdgs/
• Dizel, T., Özkaya, K. (2019). Geleneksel Türk Motiflerinin Bazı Örneklerinin Marketri (kakmacılık) Tekniğiyle Mobilya ve Ahşap Yüzeylerde Uygulanması. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:37. Doi:1030794. https://hdl.handle.net/11499/44449
• Enviromental Protection Agency (EPA). (2023). Sustainability. https://www.epa.gov/sustainability
• Ekoyapı. (2022,02.01). En Popüler 9 Biyomalzeme Türü ve Malzemelerin Tasarımda Kullanımı. Ekoyapı Dergisi. https://www.ekoyapidergisi.org/en-populer-9-biyomalzeme-turu-ve-tasarimda-kullanimi
• Farooq, Â. (2016). Responsible and Co-Design For Creative Craft Communities (İzmir Yaşar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat ve Tasarım Yüksek Lisans Tezi).
• Kardeşlik, S. (2011). Vakıflar Halı Müzesinde Selçuklu ve Selçuklu F-Geleneğindeki Halılarda Komzolojik ve İkonografik Boyut. Restorasyon Yıllığı Dergisi. 2 s. 73-90. https://hdl.handle.net/11352/266
• Konuk, S. (2009). Bir Planlama Yaklaşım Biçimi Olarak Kültürel Sürdürülebilirlik Kumkapı Örneği (İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi).
• Kuban, D. (1995). Türk Hayatlı Ev. Mısır Matbaacılık.
• Lakshmi, V., Shravya S. C, Pooja P., Kishore Kumar C. M, Sadashiva Murthy B. M. (2021). Seaweed A Sustainable Source For Bioplastic: A Review. International Research Journal of Modernization in Engineering Technology and Science. Volume:03/Issue:07. https://www.irjmets.com/uploadedfiles/paper/volume3/issue_7_july_2021/14971/1628083582.pdf
• Lenox,Michael., Ehrenfeld, John R. (1995). Design For Environment: A New Framework For Strategic Decisions. Total Quality Environmental Management.
• Megep Modüller, (2011). Milas Halısı Desenleri. El Sanatları Teknolojisi. https://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Milas%20Halısı%20Desenleri.pdf
• Öç, B. (2013). Sürdürülebilir tasarım: Ürün Tasarımı ve Üretimi Temelinde Malzemelerin Geri Dönüştürülmesi Bilinci (İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi).
• Sevim, K., Canay, A. (2013). Anadolu’da Üretilen Kilim Motiflerinden Bukağı Motifi ve Bu Motiften Çıkan Seramik Çalışmalar. İdil Dergisi. Cilt: 2, Sayı: 6, s. 64. Doi: 10.7816. https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1354739839.pdf
• Soini, K. Dessein, J. (2016). Culture-Sustainability Relation: Towards a Conceptual Framework. (University of Helsinki, Finland Natural Resources Institute). Doi:10.3390. https://www.mdpi.com/journal/sustainability
• Seaweed Solutions. (2024). Scalable Culvitation and Supply of Seaweed. https://seaweedsolutions.com/seaweed-supplier
• Soysaldı, A. (2019). Türklerde Yıldız Motifi ve Teke Yöresi Yıldızlı Zı̇li (Burdur Müzesi) Örnekleri. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Maddi Kültür, Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://www.kulturportali.gov.tr/mrepo/eKitap/ebTurklerde%20Yildiz%20Motifi%20ve%20Teke%20Yoresi%20Yildizli%20Zili%20Ornekleri%20Burdur%20Muzesi/files/assets/common/downloads/publication.pdf?uni=6ab8018c9726f361bcd86eafe972c397
• Sönmeztürk, G., İşbilir, S., Göçer, M. (2022). Selçuklu Yıldız Motı̇fı̇nı̇n Mersin Olgunlaşma Enstitüsü’nde Sanatsal Tasarımlara Yansıması. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. doi:10.55044. https://dergipark.org.tr/tr/pub/meusbd/issue/74519/1194796
• Taşgın, Y., Gökkoru. A. (2021). Plastik Enjeksiyon Üretim Bandında Kullanılan Kalıp ve Malzemeden Kaynaklı Meydana Gelen Üretim Hataları ve Giderme Yollarının Araştırılması. Munzur Üniversitesi. İjpas. Cilt: 7 Sayı: 1 s. 143. Doi:10.29132. https://doi.org/10.29132/ijpas.915589
• Tomak, D. (2014). Ahşabın Dış Ortam Koşullarına Karşı Korunması ve Performansının Belirlenmesi. Bursa Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü. https://depo.btu.edu.tr/dosyalar/sanayi/Dosyalar/Çöp/EYLEMHOCA.pdf
• Vikipedi. (2024). Sedir.
• Winton, J. A. (2020). Cultural Sustainability.