Türkiye’de toplumsal tabakalaşma üzerine yapılan nicel çalışmaların sayısı uluslararası literatürle karşılaştırıldığında çok sınırlı kalmıştır. Bu durumun en önemli sebeplerinden birisi veri yetersizliğidir. Bu çalışmada meslek temelli tabakalaşma ölçekleri kullanılarak Türkiye’de toplumsal tabakalaşmanın mevcut durumunun, mesleki statüyü etkileyen faktörlerin ve toplumsal hareketliliğin değişiminin halihazırdaki verilerle tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla çeşitli sınırlılıklarına rağmen 2009 tarihli Uluslararası Sosyal Tarama Programı (ISSP), 2010 tarihli TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması ve 2012 tarihli TÜİK Yetişkin Eğitimi Araştırması verilerindeki meslek bilgileri kullanılarak örneklemlerdeki bireylerin mesleki statüleri ve tabakalaşma hiyerarşisindeki konumları farklı kuramsal kavramlaştırmalara dayanan EGP, ISEI ve CAMSIS ölçeklerine göre ayrı ayrı hesaplanmıştır. En küçük kareler regresyon modelleri ve çoklu kategori lojistik regresyon modelleri analizlerinde ebeveyn mesleki statüsü, birey eğitim düzeyi ve ebeveyn eğitim düzeyinin bireyin mesleki statüsü üzerindeki etkisinin tüm verisetleri ve ölçeklerde anlamlı olduğu bulunmuştur. Ayrıca, çok düzeyli modelleme analizlerinde ebeveyn mesleki statüsünün birey mesleki statüsü üzerindeki etkisinin genç kuşaklarda azaldığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar uluslararası literatürdeki bulgularla büyük ölçüde paralellikler göstermektedir. Yapılan analizlerde yukarı hareketlilik imkanlarının artma eğiliminde olduğu gözükse de daha kesin yargılara varabilmek için hem örneklemi hem ölçüm araçları Türkiye’de toplumsal hareketlilik düzeyini ölçmek üzere tasarlanmış ebeveyn ve birey eğitim ve meslek durumlarını doğrudan ölçen hedefe yönelik araştırmalara ihtiyaç vardır.
Toplumsal tabakalaşma toplumsal hareketlilik mesleki statü çok düzeyli modelleme ikincil veri analizi
In Turkey, the number of quantitative studies on social stratification has been low for years. This is mostly due to a lack of available data. In this paper, it is aimed to investigate the status of social stratification in Turkey, the effects on occupational status and the change in social mobility through the analysis of secondary data. To this end, datasets from International Social Survey Programme dated 2009, TURKSTAT Household Labor Force Research dated 2010 and TURKSTAT Adult Education Research dated 2012 have been analysed despite their shortcomings. Occupational status scores and social stratification positions of the respondents in these surveys have been calculated according to EGP, ISEI and CAMSIS indexes which are based on distinct conceptualizations. Ordinary least squares and multinomial logistic regression models show that parental occupational status, educational level of the respondent and parental educational level have all significant effects on respondents’ occupational status across all indexes and datasets. Moreover, multilevel models show that the effect of parental occupational status on respondents’ occupational status is lower among younger cohorts. These results are in line with the international literature. Despite the implications towards an increase in upward mobility, in order to have more clear inferences further research should be designed to capture social mobility through direct measures of educational and occupational statuses of respondents and their parents.
Social stratification social mobility occupational status multilevel modelling secondary data analysis
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Economics |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | September 11, 2020 |
Submission Date | June 18, 2019 |
Published in Issue | Year 2020 Issue: Özel Sayı 1 / Supplement 1 |