Ceride Odası 1830-1850

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 1012 - 1024, 28.09.2020

Mustafa Mesut Özekmekçi

https://doi.org/10.21551/jhf.793950

Cited By: 3

Öz

Osmanlı Devleti’nde genel manada ilk nüfus sayımı bilindiği üzere 1830-1831 yılında yapılmaya başlanmıştır. Tahrir amacıyla taşraya gönderilen sayım memurları başkente dönüşlerinde sayıma ait defterlerin bir kopyasını sayım yerinde bırakırken diğer kopyasını ise İstanbul’a getirmişlerdir. Bunun yanında taşradaki doğum, ölüm, iç ve dış gibi demografik hareketlerin tespiti için her 6 ayda bir nüfus yoklama defterlerinin tutulmasına ve bunların da İstanbul’a gönderilmesine karar verilmiştir. Bu bağlamda Ceride Odası başkent İstanbul’da taşradan gelen ve üzerinde ekleme ile çıkarmaların yapıldığı nüfus defterlerinin temize çekilip muhafaza edilebilmesi için kurulmuştur. İlk ihdasında yaklaşık 5-10 personel mürekkep olan kurum zamanla büyüyüp gelişmiştir.
Çalışmada Ceride Odasının ilk kuruluşundan itibaren merkez ve taşra yapılanması ile kurumun 1830 ila 1850 arasındaki dönemde gelişim ve değişimi izah edilmiştir. Bunun yanında odanın kuruluşundan itibaren –tespit edilebilen- nazırları ve personellerinin yaptıkları işlerle ayrıca bunların maaşlarına değinilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nüfus Sayımı, Nüfus Defteri, Ceride Odası, Nazır, Demografi

Ceride Chamber 1830-1850

Öz

In the Ottoman Empire, the first census was carried out in 1830-1831, as is known in general. When the counting officers sent to the countryside for tahrir returned to the capital, they left a copy of the counting books at the counting site, while the other copy was brought to Istanbul. In addition, it has been decided to keep the population polling books every 6 months to determine demographic movements such as birth, death, internal and external in the province, and send them to Istanbul. In this context, Ceride Odası was established in the capital, Istanbul, to clean up the population books on which additions and extractions were made. The institution, which had approximately 5-10 personnel ink in the first year, grew and developed over time.
In the study, the development and change of the institution over time was explained by the central and provincial structure since the first establishment of ceride chamber. In addition, since the establishment of the room – can be determined – and the work of their staff is also mentioned in their salaries

Anahtar Kelimeler

Census, Population Registers, Ceride ODası

Kaynakça

• Akyıldız, Ali, Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilâtında Reform (1836-1856), Eren Yayıncılık Kitapçılık, İstanbul, 1993.
• Aydın, Mahir, “Sultan II. Mahmud Döneminde Yapılan Nüfus Tahrirleri”, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul, 1990, ss.81-106.
• Çadırcı, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK, Ankara, 1991.
• Çadırcı, Musa, Tanzimat Sürecinde Türkiye-Ülke Yönetimi (Der: Tülay Erçoşkun) 2. Baskı, İmge Kitapevi, Ankara, 2017.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831,T.C Başbakanlık DİE, Ankara, 1995.
• Karpat, Kemal, Osmanlı Nüfusu 1830-1914 (Çev. Bahar Tırnakçı), 2. Baskı, Timaş, İstanbul, 2010.
• Küçük, Cevdet, “Ceride Nezareti”, TDV İslam Ansiklopedisi, c:7, İstanbul, (1993): 409-410.
• Mehmed Süreyya, Sicil-i Osmani (Haz. Nuri Akbayar), c:1 ve 5, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1996
• Öz, Mehmet, “Tahrir”, TDV İslam Ansiklopedisi, c:39, İstanbul (2010): 425-429
• Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB, c:1, İstanbul, 1993