Sakarya Meydan Muharebesi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 4, 1112 - 1128, 22.12.2022

Özgür Yıldız

https://doi.org/10.21551/jhf.1191489

Öz

Sakarya Meydan Muharebesi, 22 gün 22 gece süren Türk-Yunan mücadelesidir. Üzerinden 100 yıl geçmiş olan bu muharebe, bir milletin bağımsızlığı için verdiği büyük mücadelenin adıdır. Mondros Mütarekesi sonrası, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlayan, Türk İstiklal mücadelesi ilk aşamada halkın direniş hareketleriyle şekillenmiştir. Kuvayı Milliye güçleri özellikle Batı Cephesinde düşmanın ilerlemesini engellemekle kalmamış zaman zaman durdurmuştur. Düzenli ordu oluşuncaya kadar Millî Mücadele liderine ve sonradan oluşan TBMM’ne zaman kazandırmıştır. Düzenli ordunun oluşması, Doğu ve Güney cephesindeki toparlanmalar artık Batı’da Yunanistan ile köklü bir mücadele yapmanın zamanının geldiğinin habercisi olmuştur. Batı cephesinde; Birinci İnönü ve İkinci İnönü Muharebelerinde elde edilen başarıların sevinçle karşılanılmasına rağmen Kütahya Eskişehir Muharebelerinde yaşanan geri çekilme moralleri bozmuştur. Bunun üzerine Türk Milleti tarihinin ve kaderinin en önemli savunma savaşlarından birini vermek zorunda kalmıştır. Araştırmada 22 gün 22 gece süren bu mücadeleler; tetkik eserler, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Başkanlığı’ndan elde edilen arşiv belgeleriyle desteklenerek kısaca değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırma, Üzerinden 100 yıl geçmiş olan Sakaya Meydan Muharebesinin yaşadığımız yüzyılın bakış açısıyla aydınlatılma çabasıdır.

Anahtar Kelimeler

Sakarya Muharebsesi, Türk, Yunan, Batı Cephesi

An Evaluation on the Field the Battle of Sakarya

Öz

The Field the Battle of Sakarya is a Turkish and Greek struggle that lasted 22 days and 22 nights. This battle, over 100 year ago, is the name of the great struggle of a nation for its independence. After the Armistice of Mudros, the Turkish struggle for Independence, which started under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk, was shaped by the resistance movements of the people in the first stage. The Turkish revolutionaries not only prevented the advance of the enemy especially on the Western Front, but also stopped the enemy from time to time. Until the regular army was formed, it gave time to the leader of the National Struggle and the Grand National Assembly of Türkiye which was formed later. With the formation of the regular army and the recovery on the Eastern and Southern fronts, it has been heralded that it is time to make a radical struggle with Greece in the West. On the west side; Although the successes in the First Battle of İnönü and the Second Battle of İnönü were welcomed, the retreat in the Battle of Kütahya Eskişehir demoralized. Thereupon, the Turkish Nation had to fight one of the most important defense wars of its history and destiny. These struggles, which lasted 22 days and 22 nights in the research; the research works were tried to be evaluated briefly by supporting the archive documents obtained from the Presidency of the Republic of The Türkiye Directorate of State Archives. The research is an effort to illuminate the Field Battle of Sakarya, which has been over 100 years, from the perspective of the century we live in.

Anahtar Kelimeler

Battle of Sakarya, Türkish, Greek, Western Front

Kaynakça

• Referans1: T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Başkanlığı (BCA)
• Referans2:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 1138 Dosya No:149, Gömlek No. 1 /1 Tarih :1921
• Referans3:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 1138 Dosya No:149, Gömlek No. 1 /2 Tarih :1921
• Referans4:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 1138 Dosya No:149, Gömlek No. 1 /4 Tarih :1921
• Referans5:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 5 Dosya No: 32, Gömlek No. 9/1 4 Tarih :1922
• Referans6:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Kutu No: 5 Dosya No: 32, Gömlek No. 9/2 4 Tarih :1922
• Referans7:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 3 Dosya No: 32, Gömlek No.18/1 Tarih : 29.09.1921
• Referans8:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 3 Dosya No: 32, Gömlek No.18/2 Tarih : 29.09.1921
• Referans9:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 4 Dosya No: 48, Gömlek No. 2/1 Tarih :12.02. 1922
• Referans10:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 4 Dosya No: 48, Gömlek No. 2/2 Tarih :12.02. 1922
• Referans11:T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi, Kutu No: 3 Dosya No: 32, Gömlek No.18/1 Tarih : 29.09.1921
• Referans12:AKÇA, Bayram, ÇOLAK, Melek, KIRCA, Yüksel, Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk İlkeleri, Ünyay Basımevi, Muğla 1996.
• Referans13:AKYÜZ, Y., KOCATÜRK, U., BOZKURT, G., GÜNEŞ, G., AYBARS, E., ÇAĞAN, N., ERGUN, M., BİLİM, C., Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi 1, YÖK Yayınları, Ankara 1997.
• Referans14:ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1997.
• Referans15:AYBARS, Ergün, Türkiye Cumhuriyet Tarihi 1, Ercan Kitabevi, İzmir 2000.
• Referans16:ÇEVİK, Zeki, Milli Mücadele’de Son Kurşun, Balıkesir Üniversitesi Yayınları, Balıkesir 2002.
• Referans17:EKEN, Halit, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Marmara Kitabevi Yayınları, Bursa 1998.
• Referans18:ERİKAN, Celal, Kurtuluş Savaşımızın Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1971.
• Referans19:GÜNCA, Yılmaz, ŞENŞEKERCİ, Erkan, Atatürk İlke ve İnkılâp Tarihi, Alfa Yayınları, Bursa 2001.
• Referans20:KARAKOYUNLU, Sadri, “Sakarya Meydan Muharebesi’nin Yankıları ( Melhaame-i Kübra- Büyük Kan Seli veya Büyük Savaş Alanı)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1995, Sayı 31, s.94.
• Referans21:KAYIRAN, Mehmet, “Tekâlif-i Milliye Emirleri ve Uygulanışı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1989, s.649-650.
• Referans22:ÖZSOY, Osman, Saltanattan Cumhuriyete Kurtuluş Savaşı, Timaş Yayınları, İstanbul 2007.
• Referans23:YALÇIN, Semih, Atatürk İlke ve İnkılâp Tarihi, Berikan Yayınları, Ankara 2008.