İş Başvurusunda Bulunan Engelli Bireylerin Bilişsel ve Fiziksel Düzeylerinin Yaşam Kalitelerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 12 - 19, 18.02.2025

Hülya Yücel , İbrahim Erarslan

https://doi.org/10.57224/jhpr.1521530

Öz

Amaç: İş başvurusunda bulunan engelli bireylerin bilişsel ve fiziksel aktivite düzeyleri iş istihdamları için önemlidir. Bu çalışmada iş başvurusunda bulunan engelli bireylerin bilişsel ve fiziksel durumlarının yaşam kalitelerine etkisinin incelenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya Mayıs-Haziran 2024 tarihleri arasında, İstanbul ili XXX ilçesinde bulunan İŞKUR’a başvuran 72 engelli birey dahil edildi. Çalışmanın verileri yüz yüze görüşme tekniği ile Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği, Fiziksel Engelli Bireyler İçin Fiziksel Aktivite Ölçeği ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalite Ölçeği kullanılarak elde edildi. Değişkenler normal dağılım göstermediğinden ilişkisel tarama için Spearman korelasyon analizi kullanıldı. Bulgular: Katılımcıların bilişsel seviyeleri ile yaşam kaliteleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edildi (r=0.172, p=0.15). Katılımcıların fiziksel aktivite düzeyleri ile yaşam kaliteleri arasında pozitif yönde ve zayıf bir ilişkinin olduğu (r=0.26, p=0.03) bulundu. Sonuç: Çalışmamızda, iş başvurusunda bulunan engelli bireylerin fiziksel aktivite düzeylerinin ve yaşam kalitelerinin birbiri ile pozitif yönde bir ilişkisinin olduğu sonucuna varıldı. Çalışmamız işe başvuran özel bir engelli grubunda bilişsel ve fiziksel limitasyonların yaşam kalitesine etkisini değerlendiren Ülkemizdeki ilk çalışmadır. Çalışmamızın sonucunun gelecekte yapılacak araştırmalara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Biliş, Engelli, Fiziksel Aktivite, İş İstihdamı, Yaşam Kalitesi

Etik Beyan

Çalışmanın etik Kurul rapor onayı 29.03.2024 tarihinde 2024/4 sayılı toplantının 4/12 kararı ile alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Çalışmamıza katılan engelli bireylere ve veri toplama sürecinde yardımcı olan kurum ve kişilere teşekkür ederiz.

Investigating of the Effect of Cognitive and Physical Levels on Quality of Lives of People with Disabilities who Apply for Jobs

Öz

Aim: The cognitive and physical activity levels of people with disabilities who apply for jobs are important in job employment. It was aimed to investigate the effect of cognitive and physical levels on quality of lives of people with disabilities who apply jobs. Method: The study was conducted between May-June 2024 with 72 participants who applied to ISKUR in Istanbul. The data of the study were obtained through face-to-face interviews using the Socio-Demographic Information Form, the Montreal Cognitive Assessment Scale, the Physical Activity Scale for Individuals with Physical Disabilities, and the World Health Organization Quality of Life Scale. Since the variables were not distributed normally, Spearman analysis was used for correlational screening. Result: There was no relationship between the cognitive levels and quality of lives of the participants (r=0.172, p=0.15). There was a positive and weak relationship between the physical activity levels and quality of lives of the participants (r= 0.26, p=0.03). Conclusion: In our study, it was concluded that physical activity levels were positively correlated with quality of lives of the people with disabilities who apply for jobs. To the best of our knowledge, this is the first study in our country, evaluating the effect of cognitive and physical limitations on the quality of life of a specific group of people with disabilities who apply jobs. This study would guide future studies.

Anahtar Kelimeler

Cognition, Disabled, Physical Activity, Employment, Quality of Lİfe

Kaynakça

• World Health Organization. World Report on Disability 2011; 3-4.
• Korkmaz BC. Türkiye’de engelli istihdamında yaşanan zorluklar. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2023; 23(1): 62-81. https://doi.org/10.54961/uobild.1264127
• Türkiye İstatistik Kurumu. Nüfus ve Konut Araştırması. Türkiye: Türkiye İstatistik Kurumu; 2011.
• Luciano AE, Drake RE, Bond GR, Becker DR, Carpenter-Song E, Lord S et al. Individual placement and supported employment: A review. Journal of Vocational Rehabilitation 2014; 40: 1-13.
• Bonaccio S, Connelly CE, Gellatly IR, Jetha A, Martin Ginis KA. The participation of people with disabilities in the workplace across the employment cycle: Employer concerns and research evidence. Journal of Business and Psychology 2020; 35(2), 135-158. https://doi.org/10.1007/s10869-018-9602-5
• Qiu N, Jiang Y, Sun Z, Du M. The impact of disability-related deprivation on employment opportunity at the neighborhood level: does family socioeconomic status matter? Frontiers In Public Health 2023; 11. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1232829
• Heymann J, Stein MA, de Elvira Moreno MR. Disability, employment, and inclusion worldwide. Disability and Equity at Work 2014; 1–9.
• Yılmaz SH, Yılmaz BH, Erer H. Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik tutum ve farkındalık: Spor bilimleri fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2024; 33(1): 160-173. Doi: 10.35379/Cusosbil.1398496
• Yılmaz A, Şentürk U, Demir E. Zihinsel engellilerde fiziksel aktiviteye yönelik uygulamaların içerik analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2015; 3(13): 312-327. https://doi. org/10.16992/ASOS.687
• Demir E, Şentürk AYU. Zihinsel engellilerde fiziksel aktiviteye yönelik uygulamaların içerik analizi. The Journal of Academic Social Science 2024; 13(13): 312-327. Doi: 10.16992/Asos.687
• Othman AK, Abdullah MZ, Aziz NF, Tobi SNM. The influence of intrinsic and extrinsic motivation factors on employee's performance at pecca leather sdn. bhd. As mediated by job satisfaction. Journal of Entrepreneurship, Business and Economics 2022; 10: 28-52.
• Ozdilek B, Kenangil G. Validation of the turkish version of the montreal cognitive assessment scale in patients with parkinsons disease. The Clinical Neuropsychologist 2014; 28(2): 333-343. https://doi.org/10.1080/13854046.2014.881554
• Yavuz O, Yavuz Y. Huzurevindeki yaşlı bireylere oynatılan zekâ oyununun yaşlıların bilişsel becerilerine, yalnızlık ve psikolojik iyi oluş düzeylerine etkisi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi 2018; 2(3): 127-141.
• Washburn RA, Zhu W, McAuley E, Frogley M, Figoni SF. The physical activity scale for individuals with physical disabilities: development and evaluation. Arch Phys Med Rehabil 2002; 83(2): 193-200. https://doi.org/10.1053/apmr.2002.27467
• Köçe K, Atıcı E, Buran Çırak Y, Dürüstkan Elbaşı N, Tütüneken YE. Cultural adaptation and turkish version of physical activity scale for individuals with physical disabilities in individuals with spinal cord injury: a reliability and validity study. Disability and Rehabilitation 2022; 44(21): 6414-6423.
• Eser SY, Fidaner H, Fidaner C, Elbi H et al. Measure of quality of life WHOQoL100 and WHOQoL-Bref. 3P Journal 1999; 7(2): 5-13.
• Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri Spss Uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Emek Ofset; 2005.
• Tomaszewski B, Savage MN, Hume K. Examining physical activity and quality of life in adults with autism spectrum disorder and intellectual disability. Journal of Intellectual Disabilities 2022; 26(4), 1075-1088. https://doi.org/10.1177/17446295211033467
• Biagini A, Bastiani L, Sebastiani L. The impact of physical activity on the quality of life of a sample of italian people with physical disability. Frontiers in Sports and Active Living 2022; 4. https://doi.org/10.3389/fspor.2022.884074
• Aver ÖF. Engellilerin Mesleki Eğitimi ve İstihdamı. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 2019; 5(3): 327-354.
• Girli A, Özbek AB. Manisa OSB zihinsel engelliler korumalı işyeri çalışanlarının ve ailelerinin istihdam deneyimleri ve düşünceleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2024; 26(3): 1195-1211.
• Yıldırım K, Müezzinoğlu MK, Gün K. Fiziksel engelli kullanıcıların ofis iç mekân donatı elemanlarına yönelik ergonomik bir araştırma. Ergonomi 2022; 6(1): 54-62. Doi: 10.33439/ ergonomi.1154773
• Kuklek NM, Cseplo M, Pozsonyi E, Pusztafalvi H. Raising employment and quality of life among people with disadvantages- results of a Hungarian project. BMC Public Health 2021; 21(1), 1729. https://doi.org/10.1186/s12889-021-11763-z
• Wehmeyer ML. The importance of self-determination to the quality of life of people with intellectual disability: A perspective. International Journal of Environmental Research and Public Health 2020; 17(19), 7121. https://doi.org/10.3390/ijerph17197121
• Wong J, Kallish N, Crown D, Capraro P, Trierweiler R, Wafford QE at al. Job accommodations, return to work and job retention of people with physical disabilities: A systematic review. Journal of Occupational Rehabilitation 2021; 31(3), 474-490. https://doi.org/10.1007/s10926-020-09954-3
• Bozatay ŞA, Ayyıldız MT. Türkiye’de engellilerin istihdam sorunlarına yönelik kamu politikaları. Kesit Akademi Dergisi 2019; (14): 75-93.
• Şen M. Türkiye’de engellilere yönelik istihdam politikaları: sorunlar ve öneriler. Sosyal Güvenlik Dergisi 2018; 8(2), 129-152.
• Çakır H. Çalışma yaşamında engelli kadınların istihdam süreçleri: Yozgat Örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2021; 8(1): 111-126. https://doi.org/10.17336/igusbd.646775