Stres ve Sağlığı Geliştirmede Stres Yönetimi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 9 - 14, 31.07.2023

Derya Emre Yavuz

https://doi.org/10.29228/JOHSE.24

Öz

Modern dünyada günlük yaşamda sıklıkla duyulan ve şikâyet edilen sorunlardan biri strestir. Kişiyi hem psikolojik hem de fiziksel anlamda etkileyen, yaşam kalitesine zarar veren ve beraberinde yıpratan stres, gündelik yaşamda sıklıkla karşılaşılan bir durumu özetlemektedir. Stres, insanların yaşamlarındaki değişikliklere, olaylara ve durumlara hem fiziksel hem de zihinsel olarak tepki verme şeklidir. 1956'da Selye, "genel adaptasyon sendromu" kavramını geliştirerek stresin varlığına ilişkin ilk önemli çalışmaları yapmış ve stresin temelde bir adaptasyon sorunu olduğunu, yaşamın doğal akışından çıkarak kişiyi soyutladığını, stresle mücadelenin zor ve yıpratıcı bir süreç olduğunu göstermiştir. Psikoloji davranışçı bakış açısıyla stres uyaran (stimulus), tepki (response) veya insan ile çevre arasındaki dengesizlikten meydana gelen yeni durum olarak da tanımlayabilmektedir. Bu noktada stresin kaynağı uyaranın etkileşime geçtiği herhangi bir şey olarak adlandırılabilecektir. Stres özellikle genç bireylerin yaşamlarını olumsuz etkilemektedir. Eğitim ve iş hayatındaki stres kaynakları kaygı ve depresyon gibi problemlere yol açabilmekte, bu ruhsal sorunlar beraberinde fiziksel problemlerin de başlamasına sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla okul çağında ve üniversite dönemindeki kişilerin stres yönetimi konusunda bilgi sahibi olmaları hem içinde bulundukları dönem hem de ileriki yaşlar adına önemli olacaktır. Bu çalışmanın amacı okullarda ve üniversitelerde sağlığı geliştirme çerçevesinde stres yönetimi konusunun önemini vurgulamaktır.

Anahtar Kelimeler

Stres, Stres yönetimi, Stresle baş etme, Sağlığı geliştirme

Stress Management in Improving Stress and Health

Öz

Stress is one of the problems that are frequently heard and complained about in daily life in the modern world. Stress, which affects the person both psychologically and physically, harms the quality of life and wears it out, summarizes a situation that is frequently encountered in daily life. Stress is the way people react to changes, events and situations in their lives, both physically and mentally. In 1956, Selye developed the concept of "general adaptation syndrome" and made the first important studies on the existence of stress and showed that stress is basically an adaptation problem, it isolates the person from the natural flow of life, and the struggle with stress is a difficult and wearing process. From a behavioral point of view, psychology can also define stress as a stimulus (stimulus), response (response) or a new situation that occurs from an imbalance between human and environment. At this point, the source of stress can be called anything that the stimulus interacts with. Stress affects the lives of young individuals negatively. Stress sources in education and business life can cause problems such as anxiety and depression, and these mental problems also lead to the onset of physical problems. Therefore, it will be important for school-age and university-age people to have knowledge about stress management, both for the period they are in and for future ages. The aim of this study is to emphasize the importance of stress management in the context of health promotion in schools and universities.

Anahtar Kelimeler

Stress, Stress management, Coping with stress, Health promotion

Kaynakça

• Brown KW and Ryan RM. The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology. 2003 Apr; 84(4): 822.
• Grossman P, Niemann L, Schmidt S, Walach H. Mindfulness-based stress reduction and health bene-fits: A meta-analysis. J Psychosom Res. 2004; 57(1):35–43.
• Hofmann SG, Sawyer AT, Witt AA, Oh D. The effect of mindfulness-based therapy on anxiety and depression: A meta-analytic review. J Consult Clin Psychol. 2010;78(2):169-183.
• Adler T. A complex relationship: Psychosocial stress, pollution, and health. Environ Health Perspect. 2009: 1-12.
• Esch T, Stefano GB. The neurobiology of stress management. Neuroendocrinology letters. 2010 Jan 1;31(1):19-39.
• Erickson KI, Kramer AF. Aerobic exercise effects on cognitive and neural plasticity in older adults. British journal of sports medicine. 2009 Jan 1; 43(1): 22-24.
• Selye H. Stress and the General Adaptation Syndrome. BMJ. 1950; 1(4667):1383–1392.
• Benson H and Casey A. Stress Management. Special Health Report. Harvard Health Publications, Harvard University, Boston. 2008.
• Fink, G. Stress: Concepts, definition and history. In Reference Module in Neuroscience and Biobehavioral Psychology; Elsevier, Inc.: Amsterdam, The Netherlands, 2017: 1–9. Esch T, Stefano GB. Endogenous reward mechanisms and their importance in stress reduction, exercise and the brain. Arch Med Sci. 2010 Jun 30; 6(3) :447-55.
• Sungur, S.. Özel okul öğretmenlerinin zaman yönetimi ile stres düzeyleri arasındaki ilişki. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 2018: 216.
• Stauder A, Konkolÿ Thege B, Kovács ME, Balog P, Williams VP, Williams RB. Worldwide stress: different problems, similar solutions? Cultural adaptation and evaluation of a standardized stress management program in Hungary. Int J Behav Med. 2010;17(1):25-32.
• Esch T, Stefano GB, Fricchione GL and Benson H. The Stress Response - Always Good And When It Is Bad. June 2005: 1.Edition.
• Kabat-Zinn, Jon. "Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future." 2003: 144-156.
• Kyriacou C. Essential Teaching Skills, Nelson Thornes Ltd, UK. 2007: 1-17.
• Işıtan İ and Gökler R. Modern Çağın Hastalığı; Stres Ve Etkileri. Journal of History Culture and Art Research. 2012; 1(3): 154-68.
• Groombridge CJ, Kim Y, Maini A, Fitzgerald MC. Stress and decision-making in resuscitation: A systematic review. Resuscitation. 2019 Nov 1; 144:115-22.
• Bakoula C, Kolaitis G, Veltsista A, Gika A, Chrousos GP. Parental stress affects the emotions and behaviour of children up to adolescence: a Greek prospective, longitudinal study. Stress. 2009; 12(6): 486-498.
• Kaba İ. Stres, Ruh Sağlığı Ve Stres Yönetimi: Güncel Bir Gözden Geçirme. Akademik Bakış | Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi. 2019: 64-81.
• Danielsson M, Heimersson I, Lundberg U, Perski A, Stefansson C-G, Åkerstedt T. Psychosocial stress and health problems. Scand J Public Health. 2012; 40(Suppl 9): 121–134.
• Tan, S. Ergenlerde stresle başa çıkma tarzlarının atılganlık düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 2006. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Worthen M, Cash E. Stress Management. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; August 22. 2022: 1-2.
• Machado L, de Oliveira IR, Peregrino A, Cantilino A. Common mental disorders and subjective well-being: Emotional training among medical students based on positive psychology. PLoS One. 2019;14(2): 1-36.
• Savcı M, Aysan F. Üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2014;2014(3):44-56.