Azerbaycan Dış Politikasını Belirleyen Öğeler ve Denge Politikasına Yansımaları

Year 2013, Volume: 4 Issue: 1, 23 - 42, 01.12.2013

Reha Yılmaz Fatih Mehmet Sayın

Abstract

Azerbaycan bağımsızlık sonrası dönemde birbirinden farklı özelliklere sahip üç dönem
yaşamıştır. Bu dönemler kendi özelliklerini dış politikaya da yansıtmıştır. Ancak her üç
dönemde de tarihi, ekonomik, jeo-stratejik, demografik, siyasi öğeler dış politikaya doğrudan
etki etmiştir. Bu öğelerin etkisiyle küresel güçler bölgeye ilgi göstermiş ve Azerbaycan’la
yakın ilişkiye girmenin yollarını aramıştır. Bu öğelerin etki oranına göre Azerbaycan dış
politikası bazen Rusya’ya, bazen Batıya yönelmiş, bazen de bu güçler arasında denge kurmayı
amaçlayan denge politikası şeklinde belirlenmiştir. Bu öğelerin dış politika üzerindeki etkisi
ile devlet bazen ideolojiyi, bazen enerjiyi, bazen de başka bir unsuru dış politikanın ana öğesi
yapmıştır.

Keywords

Azerbaycan, dış politika öğeleri, denge politikası

Elements of Determining the Foreign Policy of Azerbaijan and the Effects of Azerbaijan Balance Policy

Abstract

Azerbaijan has experienced three periods with different characteristics in the postindependence
period. These periods reflected their properties in the foreign policy of the
country. However, during each of the three periods, historical, economical, geo-political,
demographic, and political elements have made a direct impact on foreign policy. The effect
of these factors caused global powers sought to enter the region and make close relationship
with Azerbaijan. According to the impact ratio of these elements, the foreign policy of
Azerbaijan sometimes directed to West and Russia, sometimes towards the balance policy
which aimed to establish balance between these policies. By the impact of these factors,
sometimes ideology or energy, sometimes other elements has been made the main element of
the foreign policy of the country by the state.

Keywords

Azerbaijan, elements of foreign policy, balance policy

References

• “Azerbaycan’ın Sosyal Yapısı”, http://www.ansiklopedim.com/detay/70/ Azerbaycan-in-Sosyal-Yapisi.html, (erişim: 02.10.2012)
• “Coğrafi Konum”, http://azerbaycan.ihh.org.tr/genelbilgiler/ cografikonum/ cografikonum.html, (erişim: 29.09.2012)
• Akdevelioğlu, Atay, “İran'ın Orta Asya, Afganistan ve Azerbaycan Politikası (1)”, http://www.stradigma.com/turkce/kasim2003/ makale_04.html, (erişim: 01.11.2012)
• Aras, Osman Nuri, “Karabağ Ekonomisi ve Karabağ Savaşı’nın Ekonomik Etkileri”, Karabağ Savaşı Siyasi-Hukuki-Ekonomik Analiz, Bakü, Kafkasya Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 2008, s. 142-178
• Aras, Azerbaycan Hazar Ekonomisi ve Stratejisi, (İstanbul, Derin Yayınları, 2008), s. 112-113.
• Aslan, Betül, “I. Dünya Savaşı Esnasında Azerbaycan Türkleri’nin Erzurum Ahalisine Yaptığı “ Kardeş Kömeği” ( Yardımları )”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 6, 1996, s. 161-178.
• Aslanlı, “İlhan Aliyev Döneminde Azerbaycan Dış Politikası”, EkoAvrasya Bülteni, http://www.ekoavrasya.net/duyuru.aspx? did=14&Pid=10&Lang=TR, (erişim: 09.09.2011)
• Aslanlı, “Azerbaycan’da Devlet Başkanlığı Seçimi ve Sonrasındaki Gelişmeler”, Karadeniz Araştırmaları -1, http://www.karam.org.tr/ Makaleler/1118809257_ aslanli.pdf, (erişim: 12.10.2012)
• Aslanlı, Araz, “Haydar Aliyev Döneminde Azerbaycan Dış Politikası: Genel Özellikler ve Karabağ Sorunu”, http://www.1news.com.tr/yazarlar/ 20111212054700329.html, (erişim: 12.12.2011)
• Azerbaycan İqtisadiyyatı, (Bakı, AsiyaUniversiteti, 2009), s. 130.
• Azerbaycan Respublikasının Konstitusiyası,http://www.meclis. gov.az/?/az/topcontent/2, (erişim: 27.09.2012)
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyeti ve Qafqaz İslam Ordusu (Edit: M. Süleymanov, Mehmet Rıhtım) (Baku, Qafqaz Üniversitesi Yayınları, 2008).
• Hasanli, Jamil, “The Republic of Azerbaijan in International Relations System”, Azerbaijan in Global Politics Crafting Foreing Policy, (edit. Alexandros Petersen, Fariz İsmailzade), (Baku, Azerbaijan Diplomatic Academy, 2009), s.25-67;
• Hasanov, İlhan, Haydar Aliyev Döneminde Azerbaycan’ın Dış Politikası (1993–2001), Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003, s. 198-199.
• http://www.azstat.org/macroeconomy/indexaz.php, (erişim: 12.02.2012)
• http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/AP_/AZ_1.shtml , (erişim: 27.09.2012)
• Mardanov, Samir, Azerbaycan-ABD İlişkileri ve Azerbaycan’da ABD Algısı,Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslar arası ilişkiler Anabilim Dalı, 2012.
• Mehdiyev, Ramiz, Azerbaycan: Globallaşma Dövrünün Talepleri, (Bakü, Yeni Neşrler Evi, 2005), s. 220.
• Mensimli, A., “Azerbaycan’da Çokpartili Düzenin Yerleşmesi”, Soydaş Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 3, 1997, s. 3-12.
• National Security Conceptof the Republicof Azerbaijan Approved by Instruction No. 2198 of the President of the Republic of Azerbaijan, on 23 May 2007, s. 13, http://merln.ndu.edu/whitepapers/Azerbaijan2007. pdf, (erişim: 21.09.2012)
• Petkim Yaşam Bülteni, Star Rafinesi Temel Atma Töreni Özel Sayısı, Ekim, 2011, s. 17. http://www.petkim.com.tr/UserFiles/file/Basin/PetkimYasamDergisi/ petkim_yasam_dergisi_STAR_Rafinerisi.pdf, (erişim: 03.10.2012)
• Rustamov, Rafig, Azerbaycan Dış Politikasında Kimlik, Tehdit Algılaması ve Güvenlik Yaklaşımları, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara-2008, s. 174-222.
• Sadıkhov, Vagif, “Azerbaijan and Europe”, Azerbaijan Focus, S. 2 (2), Ocak-Mart 2010, s. 85 vd.
• Samad Seyidov, “Stages in Azerbaijan’s Integration into Europe”, Azerbaijan Focus, S. 2 (2), Ocak-Mart 2010, s. 57-66.
• Samedov, Elsavar, Azerbaycan’da Din Eğitimi, Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006. s. 1-2.
• Seferov, Rehman, “Sovyet Dönemi ve Bağımsızlık Sonrası Azerbaycan Nüfusunun Etnik Yapısındaki Değişimler”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s. 403, http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdergi/s17/ seferov.pdfs, (erişim: 02.10.2012)
• Shaffer, Brenda, “Permanent Factors in Azerbaijan’s Foreign Policy”, Azerbaijan in Global Politics Crafting Foreing Policy (edit. Alexandros Petersen, Fariz İsmailzade) Baku, Azerbaijan Diplomatic Academy, 2009, s. 67-85.
• Yalçınkaya, Alaeddin, Kafkasya’da Siyasi Gelişmeler, (Ankara, Lalezar Kitabevi, 2006), s.140-141.
• Yeşilot, Okan, Değişen Dünya Düzeninde Kafkasya, (İstanbul, Kitabevi, 2005), s 181.
• Yılmaz, Reha, “Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinde Son Dönem”, Bilge Strateji, Cilt 2, Sayı 2, Bahar 2010, s. 26 vd.
• Yılmaz, Azerbaycan Dış Politiği ve Türkiye, (Çankırı, ÇAVSAM Yayınları, 2012), s. 47-49.
• Yılmaz, Reha, “Ya İsrail Azerbaycan’ın Dengesini Bozarsa”, http://www.usgam. com/tr/index.php?l=807&cid=617& konu=24&bolge=7, (erişim: 27.09.2012)