Karaburun Yarımadası Kireçtaşı Ocaklarında Üreti̇lecek Blokların Hacimlerinin Ölçülen Süreksizlik Aralığı Verileriyle Tahmini

Yıl 2013, Cilt: 37 Sayı: 2, 83 - 102, 15.12.2013

Hakan Elçi , Necdet Türk

Öz

Blok taş işletmeciliğinde kaya kütlesinden alınabilecek ortalama blok hacminin
önceden tahmin edilebilmesi önemlidir. Kayaçların ortalama blok hacimlerini (V_i)
hesaplamak için önerilen eşitlikler kullanılarak Karaburun Yarımadası Mesozoyik
kireçtaşlarında açılmış blok taş ocaklarında yapılan süreksizlik ölçümlerinden,
bu ocaklardan elde edilebilecek ortalama blok hacimleri literatürde önerilen
yöntemlerle hesaplanmıştır. Blok hacmi hesaplama yöntemlerinden, yazarlar
tarafından önerilen blok kalite katsayısı (BQD) yöntemi, literatürde kayaçların
hacimsel eklem sayısını (J_v) kullanarak önerilen V_i =
36/J_v³ eşitliğinden elde edilen blok hacim değerleri birbirine
yakın sonuçlar verdiği belirlenmiştir.Ayrıca, hâlen işletilmekte olan blok taş
ocaklarından çıkarılan 2378 bloğa aitortalama blok hacmi (V_b),
hacimsel eklem sayısı (J_vb) ve blok şekil faktörü (β_b) katsayıları
elde edilmiş ve bu katsayıların ortalama değerleri, arazide ölçülen süreksizlik
verilerinden hesaplanan yerinde ortalama blok hacmi (V_i) ve hacimsel
eklem sayısı (J_vi), ile karşılaştırılmıştır. Böylece arazide ölçülen
süreksizlik verilerinden, herhangi bir taş ocağından üretilebilecek blokların ortalama
hacimlerinin tahmin edilmesine olanak sağlayacak ilişkiler belirlenmiş ve genel
kullanım için grafik olarak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Blok Hacmi, Blok Kalite Katsayısı, Karaburun, Mesozoyik kireçtaşı, Süreksizlik aralığı

Kaynakça

• Attewel, P. B., Farmer, I. W., 1976. Principles of Engineering Geology. Chapman & Hall, London.
• Ayday, C., 1989. Statistical analysis of discontinuity parameters of Gölbaşı (Ankara) andesites, Süpren (Eskişehir) marble and Porsuk Dam (Eskişehir) peridotite. Middle East Technical University PhD Thesis, Geological Engineering Department, Ankara, 186.
• Bardsley, W. E., 1990. Note on a Weibull property for joint spacing analyses. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences and Geomechanics Abstract, 27 (2), 133-134.
• Barton C. A., Zobak, M. D., 1990. Self-similar distribution of macroscopic featres at dept in crystalline rock in the Cajon Pass scientific drill hole. Journal of Geophysical Research, (97), 5181-5200.
• Brinkman, R., Flogel, E., Jacobshagen, V., Kenchner, H., Rendel, B., Trıck, P., 1972. Triyas, Jura and Underkreide der Halbinson Karaburun (West Anatolia). Geologica et Paleontologica, (6), 139-150, 4 Abb, Marburg.
• Bruce, E., H., 1993. Comprehensive And Rock Mechanics Hudson,
• Deere D., U., 1963. Technical description of rock cores for engineering purpose. Felsmechanik und Ingenieurgeologie 1(1): 16-22
• Doyuran, V., Ayday, C., Karahanoğlu, N. 1993. Statistical Analyses of Discontinuity Parameters of Gölbasi (Ank.) Andesites, Süpren (Eskisehir) Marble, and Porsuk Dam (Eskisehir) Peridotite in Turkey. Bulletin of the İnternational Assocication of Engineering Geology, (48), 15-31
• Elçi., H., 2011. Karaburun yöresi doğal yapı taşlarının mühendislik jeolojisi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 518 s (yayımlanmamış).
• Elçi, H., Türk, N., 2013. Blok taş işletmeciliği için blok kalite katsaysısı, 66. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, 334.
• Einstein H. H., Veneziona, D., Baecher, B. G.and O., Reilly, J. K. 1983. The Effect of discontinuity persistance on rock slope stability. International Journal of Rock Mechanics Mining. Science and Geomechanics. Abstracts, (20), 227-236
• Erdoğan, B., 1990. İzmir – Ankara Zonu ile Karaburun Kuşağının Tektonik İlişkisi, MTA Dergisi. (110), 1-15.
• Erdoğan, B., Altıner, D., Güngör, T., Özer, (1990). Karaburun Yarımadası’nın stratigrafisi, MTA Dergisi (111), 1-22
• Garcia, E.O., 1996. Investigacion de yacimientos In: Sousa, L. M. O., 2010 (ed.). Evaluation of joints in granitic outcrops for dimension Stone exploitation. Quarterly Journal Engineering Geology and Hydrogeology (43), 85–94.
• Gökçeoğlu, C., 1997. Killi, yoğun süreksizlik içeren ve zayıf kaya kütlelerinin Mühendislik sınıflamalarında karşılaşılan güçlüklerin giderilmesine yönelik yaklaşımlar. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 214 s. (yayınlanmamış)
• Güngör, T., 1989. Karaburun Yarımadası Balıklıova – Barboros arasındaki bölgenin jeolojisi ve yapısal evrimi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 47 s, (yayımlanmamış)
• Hudson, J.A,, Priest, S.D., 1979. Discontinuities and rock mass geometry International Journal of Rock Mechanics Mining. Science and Geomechanics. Abstracts, (16), 339-362.
• I.S.R.M. 2007. The Complete ISRM Suggested Methods for Rock Characterization, Testing and Monitoring, 1974-2006, Ulusay, R., & Hudson J.A. ISRM Turkish National Group Ankara, Turkey.
• İşintek, İ., 2002. Foraminiferal and Algal Biostratigraphy and Petrology of the Triassic to Early Cretaceous Carbonate Assembleges in the Karaburun Peninsula, (Western Turkey), Ph.D. Thesis, Natural and Applied Science of Dokuz Eylul University, 446, (yayımlanmamış)
• Kaya A., Alemdağ S., Yılmaz A., Çapik M., 2011. Doğal Taş Ocaklarında Blok Hacminin Belirlenmesi için RQD ve Jv’nin Kullanılabilirliği. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 35 (1), 79-92.
• Latham, J.P., Meulen, J.M., Dupray, S., 2006. Prediction of in-situ block size distributions with reference toarmourstone for breakwaters. Engineering Geology (86), 18–36
• Lu, P., Latham, J.P., 1999. Developments in the assessment of in-situ block size distributions of rock masses. Rock Mechanics Rock Engineering 30 (1), 29-49.
• Munoz de la Nava, P., Escudero, J.A.R., Suarez, I.R., Romero, E.G., Rosa, A.C., Moles, F.C., Martinez, M.P.G., 1989. Metodología de investigación de rocas ornamentales: granitos. Boletín Geológicoy Minero. In: Sousa L. M O. 2010 (eds). Evaluation of joints in granitic outcrops for dimension Stone exploitation. Quarterly Journal Engineering Geology and Hydrogeology (43), 85–94.
• Okay, AI., Siyako, M., 1993. İzmir-Balıkesir arasında İzmir-Ankara Neo-Tetis Kenedinin yeni konumu. Türkiye ve Çevresinin Tektoniği-Petrol Potansiyeli (ed. S. Turgut) Ozan Sungurlu Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 333-355.
• Okay, A.I., Satır, M., Sıyako, M., Monıé, P., Metzger, R., Akyüz, S., 1996. Paleo- and Neo-Tethyan events in northwestern Turkey: Geologic and geochronologic constrains. In: Yin A, Harrison TM, (eds). The Tectonic Evolution of Asia. Cambridge University Press, Cambridge. 420–41
• Okay A.I., Tüysüz, O., 1999. Tethyan Sutures of northern Turkey. In: Durand B., Jolivet L., Horvath, F. & Seranne M. (eds). Mediterranean Basins: Tertiary Extension within the Alpine Orogen. Geological Society of London, Special Publication (156), 475–515.
• Palmström, A., 1982. The volumetric joint count-a useful and simple measure of the degree of jointing. Proceedings of the 4th International Congress of IAEG, New Delhi, 221-228.
• Palmström, A., 1995. Rmi - A System for Characterization of Rock Masses for Rock Engineering Purposes. Ph.D. Thesis, Univeristy of Oslo, Norway pp. 408.
• Palmström, A., 2005. Measurements of and correlations between block size and rock quality designation (RQD). Tunnelling and Underground Space Technology. 20 (4), 362–377.
• Priest, S.D., Hudson, J.A., 1976. Discontinuity spacing in rock. International Journal of Rock Mechanics Mining Science and Geomechanics. Abstracts, (13), 135-138.