GÖÇMEN SAĞLIĞI BAĞLAMINDA TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLERE YÖNELİK SAĞLIK POLİTİKALARI

Yıl 2021, Sayı: 1, 36 - 58, 14.04.2021

Muhammed Yusuf Aydamak

https://doi.org/10.35345/johmal.902098

Cited By: 2

Öz

Türkiye, komşusu Suriye’de 10 yıldır süren iç savaş ile tarihinin en büyük göçmen krizi ile karşı karşıya kalmıştır. Türkiye, bunun yanı sıra Afganistan ve Irak gibi diğer ülkelerden gelen göçmenlerin hem hedef ülkesi hem de geçiş yaptıkları ülke konumunda olmaktadır. Bu uluslararası göç dalgasına karşı Türkiye’nin politikası gelişen süreç doğrultusunda zaman içerisinde değişiklik göstermiş olsa da Türkiye esas olarak açık kapı politikası uygulayarak Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve Geçici Koruma Yönetmeliği yasal mevzuatlarıyla uluslararası göçmenlerin sosyal yardımlar ve sağlık gibi hizmetlere erişimlerini sağlamaktadır. Bunun yanı sıra Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası otoriteler bu göç dalgası karşısında Türkiye ile çeşitli iş birliğine gitmektedir. Bu bakımdan çalışmada, Türkiye’nin göç politikası çerçevesinde uluslararası göçmenlere karşı yürütmekte olduğu sağlık politikası doküman incelemesi yoluyla analiz edilerek çeşitli bulgu ve sonuçlarla ortaya konulmaktadır.
Değerlendirilen bulguların sonucunda Türkiye’nin uluslararası göçmenlere yönelik bütüncül ve katılımcı bir yaklaşım ile kültüre ve dile duyarlı bir şekilde göçmen odaklı bir sağlık hizmeti sunum politikası uyguladığı sonucuna ulaşılmaktadır. Buna karşın Suriyeliler dışındaki uluslararası göçmen gruplara yönelik sağlık politikalarında hukuki açıdan belirsizlik gibi birtakım sorunların olduğu da görülmektedir. Sonuç olarak, acil ve koruyucu sağlık hizmetlerinin asgari sağlık hakkı olarak kabul edilmesi durumunda Türkiye’nin uluslararası göçmenler için bu asgari hakların fazlasını sunan bir sağlık politikası yürüttüğü sonucuna ulaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Göç, Göçmen Sağlığı, Sağlık Politikası

IMMIGRANT HEALTH POLICY TOWARD THE CONTEXT OF SYRIA IN TURKEY

Öz

Turkey has been facing the biggest migrant crisis in its history, with a 10-year civil war in neighboring Syria. In addition, Turkey is both the destination country and the transit country of migrants from other countries such as Afghanistan and Iraq. Although Turkey's policy against these international migrations has changed over time in line with the developing process, Turkey mainly implements an open door policy, providing international migrants with access to services such as social benefits and health through legal legislation on Foreigners and The International Protection Law and the Temporary Protection Regulation. In addition, international authorities like European Union and United Nations are cooperating with Turkey in the face of this wave of migration. In this regard, the health policy carried out by Turkey against international migrants within the framework of migration policy is analyzed through document review and presented with various findings and results.
As a consequence of the evaluated findings, it is concluded that Turkey has implemented a migrant-oriented health service delivery policy with a holistic and participatory approach to international migrants and with a sensitivity to culture and language. However, there are also a number of problems, such as legal uncertainty in health policies for international migrant groups other than Syrians. In conclusion, it is concluded that Turkey is implementing a health policy that offers more than these minimum rights for international migrants if emergency and preventive health services are accepted a minimum right to health.

Anahtar Kelimeler

Göç, Göçmen Sağlığı, Sağlık Politikası, Göçmen Sağlığı Politikası

Kaynakça

• AB Türkiye. (t.y.-a). Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Sağlık Statüsünün ve Türkiye Cumhuriyeti Tarafından Sunulan İlgili Hizmetlerin Geliştirilmesi Projesi (SIHHAT). Erişim Adresi: https://www.avrupa.info.tr/tr/proje/gecici-koruma-altindaki-suriyelilerin-saglik-statusunun-ve-turkiye-cumhuriyeti-tarafindan Erişim Tarihi: 12.3.2021
• AB Türkiye. (t.y.-b). Hatay Devlet Hastanesi İnşaatı. Erişim Adresi: https://www.avrupa.info.tr/tr/proje/hatay-devlet-hastanesi-insaati-7507 Erişim Tarihi: 12.3.2021
• AB Türkiye. (t.y.-c). Kilis 327 Yataklı Yeni Devlet Hastanesi Yatırımı. Erişim Adresi: https://www.avrupa.info.tr/tr/proje/kilis-327-yatakli-yeni-devlet-hastanesi-yatirimi-7379 Erişim Tarihi: 12.3.2021
• Avrupa Birliği. (2019). Avrupa Komisyonu’nun Avrupa Parlamentosu’na ve AB Konseyi’ne Tebliği: Türkiye’deki Mülteciler için Mali Yardım Programının Üçüncü Yıllık Raporu. Brüksel. Erişim Adresi: https://www.avrupa.info.tr/tr/turkiyedeki-multeci-krizine-avrupa-birliginin-mudahalesi-710
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2013). Suriyelilerin Konakladığı Geçici Barınma Merkezlerindeki Harcama ve Maliyet Analizi. Ankara: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/suriye-raporlari Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile Sağlık Bakanlığı Arasında Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Protokolü (2015, 1 Temmuz). Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR-42612/gecici-koruma-altina-alinan-suriyeliler.html
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile Sağlık Bakanlığı Arasında Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Protokolü (2016, 1 Ocak). Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR-42612/gecici-koruma-altina-alinan-suriyeliler.html
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile Sağlık Bakanlığı Arasında Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Protokolü (2017, 1 Ocak). Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR-42612/gecici-koruma-altina-alinan-suriyeliler.html
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ve Sağlık Bakanlığı Arasında Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Protokolü (2018, 4 Temmuz). Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR-40443/yururlukte-olan-hizmet-protokolleri.html
• Alp, Ç., Apiş, İ. Y., Hazneci, H., Küçükçavuş, M. A. ve Ertunç, M. A. (Yay. haz.). (2018). Türkı̇ye’dekı̇ Suriyeliler - Özel Rapor. Ankara: T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık). Erişim Adresi: https://www.ombudsman.gov.tr/document/raporlar/ozel_raporlar/suriye_rapor/index.html
• Atak, M. (2016). Göçmen Gruplarında Halk Sağlığı Sorunları ve Yönetimi. SD Platform, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, (40), 24-25. Erişim Adresi: https://www.medipol.edu.tr/medium/magazine-file-695.vsf
• Balkan, İ. İ. (2016). Mülteci Sağlığına Bütüncül Yaklaşım. SD Platform, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, (40), ss. 6-9. Erişim Adresi: https://www.medipol.edu.tr/medium/magazine-file-695.vsf
• Beşer, A. ve Kerman, K. T. (2017). Göç Eden Bireylerin Öncelikli Sağlık Sorunları ve Sağlık Hizmetine Ulaşımdaki Engeller. Turkiye Klinikleri J Public Health Nurs-Special Topics, 3(3), 143–148. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/321269097_Goc_Eden_Bireylerin_Oncelikli_Saglik_Sorunlari_ve_Saglik_Hizmetine_Ulasimdaki_Engeller
• Bostan, H. (2018). Geçici Koruma Statüsündeki Suriyelilerin Uyum, Vatandaşlık ve İskân Sorunu. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), 38–88. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/736433
• Çallı, M. (2016). Türkiye’de Mültecı̇lerı̇n Ve Sığınmacıların Sağlık Hakkı. İş ve Hayat, 2(3), 131–154. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/391545
• Çaman, Ö. K. ve Özvarış, Ş. B. (2010). Uluslararası Göç ve Kadın Sağlığı. Sağlık ve Toplum, 20(4), 3–14. Erişim Tarihi: https://ssyv.org.tr/wp-content/uploads/2019/08/Uluslararas%C4%B1-Goc-ve-Kad%C4%B1n-Sagl%C4%B1g%C4%B1.pdf
• Dinçer, O. B., Federici, V., Ferris, E., Karaca, S., Kirişçi, K. ve Çarmıklı, E. Ö. (2013, Kasım). Suriyeli Mülteciler Krizi ve Türkiye Sonu Gelmeyen Misafirlik. Ankara: Uluslararası Stratejik Araştımalar Kurumu (USAK) ve Brooking Enstitüsü Erişim Adresi: https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/USAKBrookings-report-final-version14November13.pdf
• Erdoğan, M. M. ve Ünver, C. (2015). Türk İş Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki Görüş, Beklenti ve Önerileri. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (Yayın No: 353).
• Erdoğan, M. M. ve Çorabatır, M. (2019). Suriyeli Mülteci Nüfusunun Demografik Gelişimi, Türkiye’deki Eğitim, İstihdam ve Belediye Hizmetlerine Yakın Gelecekte Olası Etkileri. GIZ Quadra Programme Research Panel. Erişim Adresi: https://igamder.org/uploads/belgeler/QUDRA_TURKEY%20RESEARCHREPORT_TR.pdf
• Erdoğan, M. M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler. Konrad Adenauer Stiftung. Erişim Adresi: https://www.kas.de/documents/283907/7339115/T%C3%BCrkiye%27deki+Suriyeliler.pdf/acaf9d37-7035-f37c-4982-c4b18f9b9c8e?version=1.0&t=1571303334464
• Filiz, M. ve Yıldırım, T. (2019). Evaluation of Health Policies for Migrants in Turkey and The European Union Countries. Turkish Research Journal of Academic Social Science, 2(1), 24–30. Erişim Adresi: http://www.turkishsocialscience.com/tr/download/article-file/1331553
• Geçici Barınma Merkezlerinin Kurulması, Yönetimi ve İşletilmesi Hakkında Yönerge (2015, 4 Kasım). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğü 23796 Sayılı Yönergesi. Erişim Adresi: https://www.antalyasm.gov.tr/duyuru/gecici-barinmamerkezlerinin-kurulmasi-yonetimi-ve-isletilmesi-hakkinda-yonerge/353
• Geçici Koruma Altına Alınanlara Verilecek Sağlık Hizmetlerine Dair Esaslar (2015, 25 Mart). Sağlık Bakanlığı 2875 Sayılı Yönergesi. Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR-40556/gecici-koruma-altina-alinan-suriye-uyruklu-yabancilar.html
• Geçici Koruma Altına Alınanlara Verilecek Sağlık Hizmetlerine Dair Esaslarda Değişiklik Yapılması (2015, 4 Aralık). Sağlık Bakanlığı 9648 Sayılı Yönergesi. Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR-40556/gecici-koruma-altina-alinan-suriye-uyruklu-yabancilar.html
• Geçici Koruma Altındaki Yabancılara İlişkin Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi (2015, 12 Kasım). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 2015/8 Sayılı Genelgesi Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/2311/files/2015_8_Gecici_Koruma_altindaki_Yabancilara_Iliskin_Saglik_Hizmetlerinin_Yurutulmesi.pdf
• Geçici Koruma Kapsamındaki Yabancılara Sağlık Hizmeti Sunumu (2020, 21 Ocak). Sağlık Bakanlığı'nın 21.1.2020 Tarihli ve 96773357-045.99 Sayılı Yazısı. Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/Eklenti/36140/0/gecici-koruma-kapsamindaki-yabancilara-saglik-hizmeti-sunumu-duyuru-yazisipdf.pdf
• Geçici Koruma Yönetmeliği (2014, 22 Ekim). Resmî Gazete (Sayı: 29153). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20146883.pdf
• Genç, D. H. (2016). Göçmenlik, Dil Engeli ve Sağlık Hizmetleri. SD Platform, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, (40), ss. 44-47. Erişim Adresi: https://www.medipol.edu.tr/medium/magazine-file-695.vsf
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ve Sağlık Bakanlığı Arasında Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Protokolü. (2020, 1 Ocak). Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/Eklenti/39002/0/goc-idaresi-genel-mudurlugu-ve-saglik-bakanligi-arasinda-goturu-bedel-uzerinden-saglik-hizmet-alim-protokolupdf.pdf
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021, 24 Şubat). İstatistikler - Geçici Koruma. Erişim Adresi: https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 Erişim Adresi: 1.3.2021
• Göç Sağlığı Dairesi Başkanlığı. (t.y.-b). Göçmen Sağlığı Merkezi. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/göçmen-sağlığı-merkezleri.html Erişim Tarihi: 10.3.2021
• Göç Sağlığı Dairesi Başkanlığı. (t.y.-c). Yabancı Uyruklar Polikliniği. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/yabanc%C4%B1-uyruklar-poliklini%C4%9Fi.html
• Göçmen Sağlığı Merkezleri/Birimleri (2015, 3 Eylül). Sağlık Bakanlığı 906 Sayılı Yönergesi. Erişim Adresi: https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/131281
• Gültaç, A. S. ve Balçık, P. Y. (2018). Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Sağlık Politikaları. Sakarya Tıp Dergisi, 8(2), 193–204. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/497567
• Günay, E., Atılgan, D. ve Serin, E. (2017). Dünya'da ve Türkiye'de Göç Yönetimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 37-60. Erişim Adresi: http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/issue/33603/372918
• İçişleri Bakanlığı (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) ve Sağlık Bakanlığı Arasında Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Protokolü (2019, 6 Eylül). Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR-40443/yururlukte-olan-hizmet-protokolleri.html
• İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü. (2019, Şubat 12). Göç Sağlığı. Erişim Adresi: https://istanbulism.saglik.gov.tr/TR,101828/goc-sagligi.html Erişim Tarihi: 22.3.2021
• Jan, C., Zhou, X. ve Stafford, R. S. (2017). Improving The Health and Well-being of Children of Migrant Workers. Bulletin of the World Health Organization, 95(12), 850–852. Erişim Adresi: https://doi.org/10.2471/BLT.17.196329
• Keleşmehmet, H. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Göçmen Sağlığı. The Journal of Turkish Family Physician, 9(4), 119–126. Erişim Adresi: http://turkishfamilyphysician.com/wp-content/uploads/2019/05/JTFP-2018-4-mektup-turkiye-ve-dunyada-multeci-sagligi.pdf
• Kınık, K. (2016). Güvenlik ve İnsancıllık Yelpazesinde Göç Politikaları. SD Platform, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, (40), 10-11. Erişim Adresi: https://www.medipol.edu.tr/medium/magazine-file-695.vsf
• Lordoglu, K. (2015). Türkiye’ye Yönelen Düzensiz Göç ve İşgücü Piyasalarına Bazı Yansımalar. Çalışma ve Toplum, 44(1), 29–44. Erişim Adresi: https://www.calismatoplum.org/makale/turkiyeye-yonelen-duzensiz-goc-ve-isgucu-piyasalarina-bazi-yansimalar
• Mardin, F. D. (2019). Sığınmacıların Sağlık Hizmetlerine Erişimi: Metropol-Uydu Şehir Karşılaştırması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Mazman, İ. ve İzci, L. (2018). Ulusal ve Uluslararası Örgütler Tarafından Desteklenen Suriyeli Göçmenler. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(9), 277–293. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/920883
• McAuliffe, M., Bauloz, C., Nguyen, M. ve Qu, S. (2019). Migration and Migrants: A Global Overview. McAuliffe, M., & Khadria, B. (Ed.), World Migration Report 2020 (ss. 19-53) içinde. Geneva: International Organization for Migration. Erişim Adresi: https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr_2020.pdf
• Nacar, O. A. (2015). Suriyeli Sığınmacılara Sunulan Sağlık Hizmetleri. SD Platform, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, (34), 78–81. Erişim Adresi: https://www.medipol.edu.tr/medium/magazine-file-886.vsf
• Önder, N. (2019). Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyelilere Yönelik Sağlık Politikalarının Analizi. Göç Araştırmaları Dergisi, 5(1), 110–165. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/814744
• Örselli, E. ve Babahanoğlu, E. (2016). Türkiye’nin Göç Yönetimi ve Göç Politikalarının Gelişimi: Bir Kamu Politikası Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2063–2072. Erişim Adresi: https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt9/sayi43_pdf/6iksisat_kamu_isletme/orselli_erhan.pdf
• Özcan, N. A. (2016). Sığınmacıların Ruh Hali. SD Platform, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, (40), 32-33, Erişim Adresi: https://www.medipol.edu.tr/medium/magazine-file-695.vsf
• Perruchoud, R. ve Cross-Redpath, J. (Ed.) (2013). Göç Terimleri Sözlüğü. Uluslararası Göç Örgütü (Türkçe 2. Baskı), No:31. Erişim Adresi: Erişim Adresi: https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf
• Regional Refugee and Resilience Plan. (2015). 3RP Regional Progress Report (Issue June). Erişim Adresi: https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/poverty/3rp-regional-progress-report.html
• Regional Refugee and Resilience Plan. (2019). 3RP Country Chapter 2019-2020 Turkey. Erişim Adresi: https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/68618.pdf
• Regional Refugee and Resilience Plan. (2020). Regional Refugee & Resilience Plan (3RP) 2019 Annual Report. Erişim Adresi: http://www.3rpsyriacrisis.org/wp-content/uploads/2020/05/annual_report.pdf
• Sağlık Bakanlığı. (2016, 14 Kasım). Suriye Sınırından Yaralı Nakli Sağlayan Ambulanslara İlişkin Basın Açıklaması (10.08.2015). Erişim Adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR,3448/suriye-sinirindan-yarali-nakli-saglayan-ambulanslara-iliskin-basin-aciklamasi-10082015.html Erişim Tarihi: 11.3.2021
• Samsun İl Sağlık Müdürlüğü. (2018, Mart 19). Yabancı Uyruklular Polikliniği Açılışımız. Erişim Adresi: https://samsunism.saglik.gov.tr/TR,61359/yabanci-uyruklular-poliklinigi-acilisimiz.html
• Sayın, Y., Usanmaz, A. ve Aslangiri, F. (2016). Uluslararası Göç Olgusu ve Yol Açtığı Etkiler: Suriye Göçü Örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(31), 1–13. Erişim Adresi: http://dergi.kmu.edu.tr/userfiles/files/2016Aral%C4%B1k/1-%20Y_%20Say%C4%B1n%2CA_%20Usanmaz%2C%20F_%20Aslangiri%20_%20Uluslararas%C4%B1%20G%C3%B6%C3%A7%20Olgusu-d%C3%BCzeltildi.pdf
• Sezen, İ., Turan, M. ve Kaya, A. A. (2018). Türkiye’deki Suriyeli Misafirler ve İlişkilendirilen Bulaşıcı Hastalıklar. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(4), 119–127. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/41325/461323
• SIHHAT Project. (t.y.). Proje Faaliyetleri. Erişim Adresi: http://www.sihhatproject.org/faaliyetler.html Erişim Tarihi: 12.3.2021 Sironi, A., Bauloz, C. ve Emmanuel, M. (Ed.). (2019). Glossary on Migration (İnternational Migration Law N° 34). Geneva: International Organization for Migration. Erişim Adresi: https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml_34_glossary.pdf
• Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (2006, 16 Haziran). Resmî Gazete: (Sayı: 26200). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5510&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Soysal, A., Erkek, S. (2019). Sağlık Hizmetleri Sunumunda Suriyeli Hastalarla Karşılaşılan Sorunlar: Gaziantep İlinde Bir Araştırma. II. Uluslararası Kahramanmaraş Yönetim, Ekonomi ve Siyaset Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 13-25) içinde. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş. Erişim Adresi: http://kayes.ksu.edu.tr/depo/belgeler/KAYES%20II%20B%C4%B0LD%C4%B0R%C4%B0%20K%C4%B0TABI_1911202214313343.pdf
• Suriyeli Misafirlerin Sağlık Hizmetleri Hk. (2013, 18 Ocak). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 2013/1 Sayılı Genelgesi Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/TR,40127/genelge.html
• Suriyeli Misafirlerin Sağlık ve Diğer Hizmetleri Hk. (2013, 8 Ekim). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 2013/8 Sayılı Genelgesi. Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/2311/files/Suriyeli_Misafirlerin_Saglik_ve_Diger_Hizmetleri_Hakkinda_Genelge_20138.pdf
• Süt, H. K. (2017). Suriye’den Göç Eden Kadınlar ve Üreme Sağlığı Sorunları. Sağlık ve Toplum, 27(1), 3–7. Erişim Adresi: http://ssyv.org.tr/wp-admin/uploader/std2017/suriyeden_Goc.pdf
• Teyyare, E. ve Sayaner, K. (2017). Suriye İç Savaşı Sonrası Ortaya Çıkan Göç Hareketinin Kamusal Mallar Teorisi Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(15), 429–454. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/326791
• Topçu, S. ve Beşer, A. (2006). Göç ve Sağlık. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(3), 37–42. Erişim Adresi: http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1479.pdf
• Turkish Red Crescent and World Food Programme. (2019). Refugees In Turkey: Livelihoods Survey Findings. Ankara, Turkey. Erişim Adresi: https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Refugees in Turkey_Livelihoods Survey Findings_TRC_WFP_2019.pdf
• Tuzcu, A. ve Bademli, K. (2014). Göçün Psikososyal Boyutu. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(1), 56–66. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/115028
• Tuzcu, A. ve Ilgaz, A. (2015). Göçün Kadın Ruh Sağlığı Üzerine Etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(1), 56–67. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/pgy/issue/11143/133479
• Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Mülteci Hakları Alt Komisyonu. (2018). Göç ve Uyum Raporu. 26. Dönem 3. Yasama Yılı Mart 2018, Ankara. Erişim Adresi: https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/docs/2018/goc_ve_uyum_raporu.pdf
• UN DESA. (2019). International Migrant Stock 2019: Graphs - Twenty Countries or Areas Hosting The Largest Numbers of İnternational Migrants (Millions). Erişim Adresi: https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/data/estimates2/estimatesgraphs.asp?2g2 Erişim Tarihi: 8.3.2021
• UN Women. (2018). Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Kadın ve Kız Çocukların İhtiyaç Analizi. Yücel, A., Utas, C., Luchsinger, G., Kavlak, İ. V., Kristjansdottir, I. B. ve Freizer, S. (Ed.). Alioğlu, A. S. (Çev.). Ankara. Erişim Aresi: http://sgdd.org.tr/wp-content/uploads/2018/08/The_Needs_Assessment_TR_WEB.pdf
• UNHCR Turkey. (2019). Turkey: Key Facts and Figures (Issue: November). UNHCR. Erişim Adresi: https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2020/01/73154.pdf
• United Nations High Commissioner for Refugees. (2021). Operational Update January 2021: Turkey. UNHCR. Erişim Adresi: https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2021/02/UNHCR-Turkey-Operational-Update-January-2021.pdf Erişim Tarihi: 7.3.2021
• United Nations. (t. y.). Principles and Guidelines, Supported by Practical Guidance, on The Human Rights Protection of Migrants in Vulnerable Situations. Geneva: Office of The United Nations High Commissioner for Human Rights. Erişim Adresi: https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Migration/PrinciplesAndGuidelines.pdf
• Vatansever, K. (2016). Sığınmacıların Kamplardaki Sorunları. Ergin, I. (Yay. haz.), Savaş, Göç ve Sağlık (ss. 20-31) içinde. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları. Erişim Adresi: https://www.ttb.org.tr/kutuphane/siginmacilar_rpr.pdf
• Vearey, J., Hui, C., & Wickramage, K. (2019). Migration and Health: Current Issues, Governance and Knowledge Gaps. McAuliffe, M., & Khadria, B. (Ed.), World Migration Report 2020 (ss. 209-228) içinde. Geneva: International Organization for Migration. Erişim Adresi: https://publications.iom.int/system/files/pdf/wmr_2020.pdf
• Yabancı Hastaların Tedavi Giderleri. (2020, 1 Nisan). Sağlık Bakanlığı’nın 1.4.2020 tarihli ve 23642684-010.99 Sayılı Yazısı. Erişim Adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/Eklenti/37019/0/yabanci-hastalarin-tedavi-giderleripdf.pdf
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (2013, 11 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 28615). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf
• Yardan, E. D. (2018). Sağlık Politikaları ve Göçmen Sağlığı. Tengilimoğlu D. (Ed.), Sağlık Politikası (ss. 341-356) içinde. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Yasin, Y. (2016). Sağlık Hizmeti Veren Sivil Toplum Kuruluşları ve Sığınmacılar. Ergin, I. (Yay. haz.), Savaş, Göç ve Sağlık (ss. 95-102) içinde. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları. Erişim Adresi: https://www.ttb.org.tr/kutuphane/siginmacilar_rpr.pdf
• WHO. (2019). Promoting The Health of Refugees and Migrants: Draft Global Action Plan, 2019-2023. [A72/25 Rev.1 (23.5.2019)]. World Health Organization 72nd World Health Assembly, 2019. Erişim Adresi: https://www.who.int/publications/i/item/promoting-the-health-of-refugees-and-migrants-draft-global-action-plan-2019-2023
• 8/1/2002 Tarihli ve 4736 Sayılı Kanunun 1 inci Maddesinin Birinci Fıkrası Hükmünden Muaf Tutulacakların Tespitine Dair 28/1/2002 Tarihli ve 2002/3654 Sayılı Kararnamenin Eki Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 2015/7274 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (2015, 20 Şubat). Resmî Gazete (Sayı: 29273). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150220-13.htm