Lise Öğrencilerinde Dijital Oyun Bağımlılığı Üzerine Bir Alan Araştırması: Uşak Örneği

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 3, 538 - 567, 30.09.2020

Öykü Ummuhan Soyöz-semerci , Emre Vadi Balcı

Öz

Dijital dünyada gelişen sanal ağ ortamları giderek artış göstermektedir. Sosyal medya araçları gün geçtikçe çeşitlilik göstermektedir. Bu durum çocuklar ve özellikle gençler için tehlikeli hale gelmektedir. Dijital oyunların ergenlerde, hatta yetişkinlerde bağımlılık etkisi giderek artmaktadır. Kolaylıkla erişilebilen programlar ve oyunlar, hiçbir şekilde güvenlik ağına takılmadan sosyal medya programları tarafından sunulmaktadır. Bu çerçevede çalışma lisede öğrenim gören öğrencilerin dijital oyun bağımlılığını tespit etmeye yöneliktir. Çalışma kapsamında öğrencilerin dijital oyun bağımlılık düzeylerinin, oyun bağımlılığının cinsiyete göre farklılığının, internet kullanım sıklığının, şiddet içerikli oyunların ergenlere etkisinin, anne ve babanın eğitim seviyesinin nasıl değişim gösterdiğini belirlemek amacıyla çalışmaya yön verilmiştir. Bu nedenle araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmış olup, araştırma evreni ise Uşak ilinde bulunan beş lisede okuyan öğrencilerden oluşturulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre dijital oyun bağımlılığının 14-15 yaş aralığındaki kız öğrencilere oranla erkek öğrencilerin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yapılan anket kapsamında konsol ve akıllı telefon kullanımının dijital oyun bağımlılığı üzerinde etkisi fazla olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Oyun, Bağımlılık, Ergenler,, İnternet

Kaynakça

• Akçay, D. ve Özcebe, H. (2012). Okul Öncesi Eğitim Alan Çocukların ve Ailelerinin Bilgisayar Oyunu Oynama Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Çocuk Dergisi, 12(2): 66-71
• Aslan, E., ve Yazıcı, A. (2016). Üniversite Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı Ve İlişkili Sosyodemografik Faktörler. Klinik Psikiyatri Dergisi, 19(3): 109-117.
• Aydoğdu K. İ. (2015). Dijital Oyunlar ve Dijital Şiddet Farkındalığı: Ebeveyn Ve Çocuklar Üzerinde Yapılan Karşılaştırmalı Bir Analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 806-818.
• Aziz, A. (2003). Araştırma Yöntemleri Teknikleri ve İletişim. Ankara.
• Aziz, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara.
• Balcı, E. V. ve Tiryaki, S. (2018). Sanal Dünya ve Oyun Kültürü. Editörler: Rengim Sine ve Gülşah Sarı. Yeni Medyaya Yaklaşımlar. Konya.
• Burak, Y. (2013). Bilgisayar Oyunlarının İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Edirne.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara.
• Chatfield, T. (2013). Dijital Çağa Nasıl Uyum Sağlarız, (Çev. ve Haz.: L. Konca), İstanbul.
• Çakır, H. (2013). Bilgisayar Oyunlarına İlişkin Ailelerin Yaklaşımı ve Öğrenci Üzerindeki Etkilerin Belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 138-150. Çavuş, S., Ayhan, B. ve Tuncer, M. (2016). Bilgisayar Oyunları ve Bağımlılık: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Gazi Üniversitesi. Sayı 43, 266.
• Çetinkaya, L., ve Sütçü, S. (2016). Çocukların Gözüyle Ebeveynlerinin Bilişim Teknolojileri Kullanımlarına Yönelik Kısıtlamaları ve Nedenleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(1), 79-116.
• Dijital Oyunlar Raporu 2019, https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/RjARy.pdf
• Dinç, M. (2010). İnternet Bağımlılığı, İstanbul.
• Doğruluk, S. (2017). Öğretmen Adaylarının Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları ile İnternet Bağımlılıkları Arasındaki İlişki, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş.
• Eni, B. (2017). Lise Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ve Algıladıkları Ebeveyn Tutumlarının Değerlendirilmesi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Erboy, E. (2010). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilgisayar Oyun Bağımlılığına Etki Eden Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Erboy, E. ve Akar Vural, R. (2010). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilgisayar Oyun Bağımlılığını Etkileyen Faktörler. Ege Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 39-58 Frasca, Gonzalo (2001). “Rethinking Agency and Immersion: Video Games as a Means of Consciousness-Raising.” SIGGRAPH.
• Gökçearslan, Ş. ve Durakoğlu, A. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin Bilgisayar Oyunu Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 419-435.
• Griffiths, M. D., Hussain, Z. Ve Williams, G.A. (2015). An Exploratory Study of The Association Between Online Gaming Addiction And Enjoyment Motivations For Playing Massively Multiplayer Online Role-Playing Games. Computers in Human Behavior. 50. 221–230.
• Güllü, M., Arslan, C., Dündar, A., ve Murathan, F. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgisayar Oyun Bağımlılıklarının İncelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 89-100.
• Günüç, S. (2009). İnternet Bağımlılık Ölçeğinin Geliştirilmesi Ve Bazı Demografik Değişkenler İle İnternet Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Hazar, M. (2011).“Sosyal Medya Bağımlılığı-Bir Alan Çalışması”, Gazi Üniversitesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. Bahar 2011. Sayı: 32, 151-176
• Hazar, Z. ve Hazar, M. (2017). Çocuklar İçin Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 14(1): 203-216, 2017c.
• Horzum, M. B. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgisayar Oyunu Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36 (159).
• Horzum, M. B., Ayas, T. ve Çakırbalta, Ö. (2008). Çocuklar İçin Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 76-88.
• https://npistanbul.com/amatem/bagimlilik-turleri Erişim Tarihi: 15.12.2019.
• Irmak, A. ve Erdoğan, S. (2016), “Ergen ve Genç Erişkinlerde Dijital Oyun Bağımlılığı: Güncel Bir Bakış”, Türk Psikiyatri Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 2, 128-37.
• Irmak, A. Y. ve Erdoğan, S. (2015). Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği Türkçe Formunun Geçerliliği ve Güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1(16):10-18.
• Irmak, A.Y. (2014). Ortaöğretim Öğrencilerinin Dijital Oyun Oynama Davranışlarının Sağlık Davranışı Etkileşim Modeline Göre İncelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İçel, K. (1998). Kitle Haberleşme Hukuku, İstanbul
• İnal, Y. ve Çağıltay, K. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgisayar Oyunu Oynama Alışkanlıkları ve Oyun Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Ankara Özel Tevfik Fikret Okulları, Eğitimde Yeni Yönelimler II Eğitimde Oyun Sempozyumu, 71-74, Ankara.
• Karaaslan, İ. (2015). “Dijital Oyunlar ve Dijital Şiddet Farkındalığı: Ebeveyn ve Çocuklar Üzerinde Yapılan Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:36, 808.
• Kars, B. G. (2010). Şiddet İçerikli Bilgisayar Oyunlarının Çocuklarda Saldırganlığa Etkisi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Kneer, J., Rieger, D., Ivory, J.D. ve Ferguson, C. (2014). Awareness of Risk Factors for Digital Game Addiction: İnterviewing Players and Counselors. Int Journal of Ment Health Addiction 12(8), 585–599.
• Köksal, A.T. (1997). İnternet Sizden Korksun. İstanbul.
• Köroğlu, E. (2001). Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırılması El Kitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Baskı (DSM-IV-TR). (Çev: Köroğlu. E,). Ankara.
• Kuss, D. ve Griffiths, D. M. (2012). Internet Gaming Addiction: A Systematic Review Of Empirical Research. International J Ment Health, 10(2): 278-296
• Lemmens, J. S., Valkenburg, P. M. ve Peter, J. (2012). Develop-Ment And Validation Of A Game Addiction Scale For Adolescents. Media Psychology, 12(1), 77-95.
• Madran, H. A. D. ve Çakılcı F. E. (2014). Çok Oyunculu Çevrimiçi Video Oyunu Oynayan Bireylerde Video Oyunu Bağımlılığı ve Saldırganlık. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 15(2).
• Ögel K. (2014). İnternet Bağımlılığı. İstanbul.
• Özkan, Ö. ve Kaya, Ş. Ş. (2015). Bilimsel Makalede “Sınırlılıklar” Neden ve Nasıl Yazılır. TAF Preventive Medicine Bulletin, Cilt 14, Sayı 6, 496-505.
• Pala, F. K. ve Erdem, M. (2011). Dijital Oyun Tercihi ve Oyun Tercih Nedeni ile Cinsiyet, Sınıf Düzeyi ve Öğrenme Stili Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Çalışma. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 53-71.
• Palmer, S. (2013). Zehirlenen Çocukluk, (Çev. ve Haz.: Özge Çağlar Aksoy), İstanbul.
• Peterson, M. P. (2013). Cartography And The Internet: Introduction and Research Agenda, Cartographic Perspectives, (26), 3-12.
• Soper W. B. ve Miller M. J. (1983). Junk-time Junkies: An Emerging Addiction Among Students, The Sch Couns, 31: 40-43.
• Şahin, C. ve Tuğrul, V. M. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgisayar Oyunu Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 4(3), 115-130.
• Taş, İ., Eker, H. ve Anlı, G. (2014). Orta Öğretim Öğrencilerinin İnternet ve Oyun Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi. Online Journal Of Technology Addiction & Cyberbullying. 2014, 1 (2) , 37-57.
• Taşdemir E. ve Aslan E. (2017). Sosyal Medya İletişimi, Ankara.
• Tiryaki, S. (2015). Sosyal Medya ve Facebook Bağımlılığı. Konya.
• Tiryaki, S. ve Karakuş, M. (2019). Sosyal Medya Bağımlıları. Editörler: Tuba Livberber ve Salih Tiryaki. Sosyal Medya Çalışmaları. Konya. Yavuzer, H. (2000). Çocuk Psikolojisi, İstanbul.
• Yee, N. (2006). “Motivations for Play in Online Games”, Cyberpsychol Behav 9:772-775.
• Yılmaz, B. (2008). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Bilgisayara Yönelik Bağımlılık Gösterme Eğilimlerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. 6.International Educational Technology Conference. 6-9 May, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yılmaz, E., Şahin, Y. L., Haseski, H. İ., ve Erol, O. (2014). Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Balıkesir İli Örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 133-144.
• Yılmaz, M. B. (2019). Bilgisayar Oyunlarındaki Şiddet Öğesinin Üniversite Öğrencilerinin Tutumlarına Yönelik Etkisi: İnönü Üniversitesi Örneği. Selçuk İletişim, 2019, 12 (2): 604-629.
• Young, K. S. (2004). Internet Addiction: A New Clinical Phenomenon and Its Consequences. The American Behavioral Scientist, 48 (1), 402-441.