MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ DEMOGRAFİK DAĞILIMININ MÜKELLEF SAYILARI İLE İLİŞKİSİ

Year 2023, Volume: 3 Issue: 2, 99 - 116, 30.10.2023

Hakan Aliusta

Abstract

Meslek mensupları işletmelerin, kamu maliyesinin ve diğer paydaşların mali bilgi ihtiyacını disiplin ve sorumluluk içinde yerine getirmeye
çalışan önemli bir görev yürütmektedir. Ayrıca mükellefler ile devlet arasında bir köprü vazifesi üstlenen muhasebe meslek mensupları,
vergi sisteminin de en önemli unsurlarından biri olarak görülmektedir. Muhasebecilik 1989 yılında çıkan yasa ile meslek niteliği kazanmış
ve giderek büyüyen bir mesleki organizasyon haline gelmiştir. Bu süreçte mükellef sayıları ile birlikte muhasebe meslek mensuplarının
sayılarının da sürekli arttığı görülmektedir. Fakat meslek mensupları arasındaki haksız rekabet nedeniyle mükellef sayılarına kota
getirilmesine yönelik düşüncelerde artmaktadır. Bu araştırma Türkiye’deki muhasebe meslek mensupları ile gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin il bazında dağılımları arasındaki ilişkiyi 2018-2022 yılları arasında oransal ve istatistiksel olarak incelemeyi amaçlamıştır.
Bu amaçla ilgili yıllar arası bağımlı olmayan meslek mensubu sayıları ile mükellef sayıları il bazında TÜRMOB (Türkiye Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği) ve GİB (Gelir İdaresi Başkanlığı) faaliyet raporlarından elde
edilmiştir. Analiz iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Öncelikle tespit edilen veriler arasında genel ve il bazında oran analizi yapılmış, meslek
mensubu başına düşen ortalama vergi mükellef sayılarının il bazında yoğunluk aralıkları belirlenmiştir. İl bazında meslek mensubu başına
düşen gelir vergisi mükellef sayısında yoğunluğun 40-49 mükellef aralığında, kurumlar vergisi mükellef sayısında 11-15 aralığında olduğu
görülmüştür. Sonrasında aralarındaki ilişkinin belirlenmesi için Spearman korelasyon analizi uygulanmış, illerdeki serbest çalışan meslek
mensubu sayıları ve mükellef sayıları arasındaki güçlü düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Keywords

Muhasebe Mesleği, Oran Analizi, İstatistik, Korelasyon, Vergi Mükellefiyeti

References

• Aratoğlu, T. Ü. (2021). Muhasebe Meslek Mensuplarının Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri: ZonguldakBartın-Karabük Örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies 6(2), s.40 62.
• Arslan, Ü. & Kılıç, M. (2020). Muhasebe Mesleğinde Haksız Rekabetin Boyutu: Türkiye’de Muhasebe Meslek Mensuplarına Yönelik Bir Araştırma . Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi , 15 (1), s.205-218
• Aslanoğlu, S., Çakmak, N.& Baran, E. (2021). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mükellef Sayılarına Kota Getirilmesine İlişkin Bir Araştırma: Ankara İli Örneği. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 14 (3), s. 1133-1161. doi: 10.29067/muvu.905324
• Aydemir, O. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarının Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentiler . Muhasebe ve Finansman Dergisi , (67) , 71-84 . doi: 10.25095/mufad.396577
• Cebeci, H.İ. (2013). Bilişim Teknolojileri İçin İşletme İstatistiği. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Uzaktan Öğretim Raporu.
• Demir, M., Elden Ürgüp, S. & Çerikçioğlu, G. (2017). 3568 Sayılı Yasa Ve Sonrasındaki Yasal Düzenlemelerin SMMM Mesleğine Etkisinin Nitel Araştırma Yöntemi İle İncelenmesi: Sivas İlinde Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17 (33), s.188-209. doi: 10.30976/susead.327656
• Gangwar, S. & Gangwar, D. (2008). Fundamental Principles Of Accounting.. https://ebookcentral.proquest.com, (15.03.2018).
• GİB (2023). 2022 Faaliyet Raporu. Ankara: Gelir İdaresi Başkanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı.
• Güvemli, O. (2013). Cumhuriyet Döneminde Muhasebe Mesleğinin Örgütlenmesi Üzerine. MUFTAV Dergisi, 4, s. 136-151.
• Kazan, M. (2014). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mükellef Sayıları İle Hizmet Kaliteleri Arasındaki İlişkinin Ölçümü; Kahramanmaraş İli Örneği. Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Öndeş, T. (2012). Genel Muhasebe. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını
• Özdemir, O. & Yıldırım, M. (2020). Muhasebe Meslek Mensuplarının Nüfus Ve Mükellef Yoğunluğunun Tespitine Yönelik Bir Araştırma . Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11 (26), s.118-135 . doi: 10.21076/vizyoner.652835 Pallant, J. (2016). A Step by Step Guide to Data Analysis Using IBM SPSS (6th Edition). USA:McGraw Hill Education.
• Pituch, K. A. & Stevens, J. P. (2016). Applied Multivariate Statistics For The Social Sciences. (6. Baskı). USA: Routledge.
• Postacı, B. &Dönmez Polat, D. (2017). Liderlik Tarzı İle Yetenek Yönetimi Arasındaki İlişkinin Analizi: Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Researcher: Social Science Studies. 5(8), s.21-37 Sevilengül, O. (2009). Genel Muhasebe. (9. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi
• Tunçel, M.B., & Alptürk, Y. (2022). Examining of the Relationship Between the Number of Companies Opened and Closed and the Numbers of Accounting Professionals: The Case of Turkey, Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(2), s. 447-454
• TÜRMOB (2022). Çalışma Raporu 2022. www.turmob.org.tr, (20.09.2023)
• Uysal, İ. & Kılıç, A. F. (2022). Normal Distribution Dilemma. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(1), s. 220-248. https://doi.org/10.18039/ajesi.962653