Paraguay Bize Ne Kadar Uzak?: Bir Panel Deneyiminden Hareketle Bâcıyân-ı Rûm’un Uluslararası Model Potansiyeli

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 239 - 256, 30.06.2025

Başak Burcu Eke

https://doi.org/10.21798/kadem.2025.180

Abstract

2 Aralık 2024 tarihinde Paraguay’ın başkenti Asunción’da, UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetler Arası Komitesi’nin 19. oturuma paralel STK forumunda, KADEM tarafından “Traces of Women’s Art From Everyday Life” isimli panel gerçekleştirilmiştir. Dr. Betül Özel Çiçek’in tasarımına dahil olduğu, Dr. Sevim Zehra Can Kaya’nın da moderatörlüğünü üstlendiği panelde, Prof. Dr. Başak Burcu Eke “Is the Present a Reflection of the Past?”, Fatma Taşbaşı ise “The Rhytm of Women’s Liveson the Weaving Loom” başlıklı konuşmalarını yapmışlardır. Panelde, Türkiye’de somut olmayan kültürel mirasın Bâcıyân-ı Rum anlayışı ile günümüze yolculuğuna da değinilmiştir. Paraguay’a kadar Bâcıyân-ı Rum’un sadece Türkiye için bir model olabileceği fikri hâkimken Paraguay tecrübesi ile Bâcıyân-ı Rum organizasyonunun uluslararası bir model olma potansiyeli keşfedilmiştir. Selçukluların çok yönlü hayat bakışı ve Bâcıyân-ı Rum organizasyonu, kültürel etkileşimin de ağ benzeri yapısı göz önünde bulundurularak Paraguay’ın kadın emeğine dair en çarpıcı somut olmayan kültürel mirası Ñandutí dantel işlemeciliği ile eşleştirilerek değerlendirmeye alınmıştır. Bâcıyân-ı Rum organizasyonunun uluslararası bir model olma eyleminin, kadın emeğinin de doğasına uygun bir şekilde, sebatla ilmek ilmek dokunması gereken özenli bir sürece ihtiyacı olduğu kaçınılmazdır. Cicero’nun da ifade ettiği gibi tarih ancak geçmiş zamanlardan haber
getiren bir ulak olarak görüldüğü takdirde bize bir rehber olabilecektir.

Keywords

Bâcıyân-ı Rum , KADEM , UNESCO , Selçuklu , Ñandutí , Somut olmayan kültürel miras.

Ethical Statement

Bu araştırma etik beyan gerektirmemektedir.

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Thanks

Yazar teşekkür beyan etmemiştir.

How Far is Paraguay from Us?: The International Model Potential of the Bacıyan-i Rum Based on a Panel Experience

Abstract

A panel titled “Traces of Women’s Art from Everyday Life” was held by KADEM on December 2, 2024 at the NGO Forum parallel to the 19th Session of the Intergovernmental Committee for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage of UNESCO in Asunción, the capital of Paraguay. Dr. Betül Özel Çiçek participated in the shaping of the panel. Prof. Dr. Sevim Zehra Can Kaya moderated the panel, which included Prof. Dr. Başak Burcu Eke’s speech entitled “Is the Present a Reflection of the Past?” and Fatma Taşbaşı’s speech entitled “The Rhythm of Women’s Lives on the Weaving Loom”. The panel touched the journey of intangible cultural heritage in Türkiye with the understanding of the Bâcıyân-ı Rum (Sisters of Anatolia, an organization of women). Prior to Paraguay, the prevailing notion was that the Bâcıyân-ı Rum could solely serve as a model for Türkiye, however the experience in Paraguay, has revealed the potential of the Bâcıyân-ı Rum organization to function as an international. In the web-like structure of cultural interaction, the multifaceted life perspective of the Seljuks and the Bâcıyân-ı Rum organization is paired with Ñandutí lace, Paraguay’s most striking intangible cultural heritage of women’s labor. The Bâcıyân-ı Rum organization’s progression towards becoming an international model necessitates a meticulous process, deeply interconnected with perseverance, reflective of the essence of women’s labor. As Cicero said, history serves as a guide only when perceived as a messenger conveying information from the past.

Keywords

Bâcıyân-ı Rum , KADEM , UNESCO , Seljuks , Ñandutí , Intangible cultural heritage.

Ethical Statement

This study does not require ethics committee approval.

Supporting Institution

The author declares that this study received no financial support.

Thanks

The author declares no acknowledgment.

References

• Aşıkpaşazâde. (1332). Âşıkpaşazâde tarihi (Tevârih-i Âl-i Osman). Matbaa-i Amire.
• Barkan, Ö. L. (1942). Osmanlı İmparatorluğu’nda bir iskân ve kolonizasyon metodu olarak vakıflar ve temlikler I: İstila devirlerinin kolonizatör Türk dervişleri ve zaviyeler. Vakıflar Dergisi, 2, 279-386.
• Bayram, M. (2016). Fatma Bacı ve Bacıyân-ı Rum Anadolu bacılar teşkilatı. Çizgi Kitabevi.
• Braudel, F. (2017). Akdeniz ve Akdeniz dünyası I-III, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay). Doğu Batı Yayınları.
• Burns, J. E. (2009). Sea of silk. A textile geography of women’s work in medieval French literature. University of Pennsylvania Press.
• Carlos, A. M., Lewis F. D. (2017). Native European interactions in North America and the trade in furs. Ignacio Gallup-Diaz (Ed.), The world of colonial America: an Atlantic handbook (ss. 339-354) içinde. Routledge.
• Demir, G. (2000). Osmanlı Devleti’nin kuruluşu ve Ahilik. Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı Yayınları.
• Dikeçligil, B. (2011). Kültür kavramının analiz veya sosyo-kültürel gerçekliğin yapısı üzerine bir inceleme. K. Alver ve N. Doğan (Ed.), Kültür sosyolojisi (ss. 133-150) içinde. Hece Yayınları.
• Eke, B. B., Gündüz Küskü, S. (2025). Bulanık mantık esasında göksel kut ile ilişkinin devamı açısından ok ucu ve sekiz kollu yıldız motifleri. S. Çirkin (Ed.), Kökler II (ss.175-190) içinde. Ötüken Neşriyat.
• Elswit, S. B. (2015). The Latin American story finder: A guide to 470 tales from Mexico, Central America and South America, listing subjects and sources. McFarland & Company.
• Erken, V. (1999). Ahi teşkilatının vizyonu. II. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu, 125-138.
• Ganson, B. (2003). The Guaraní under Spanish rule in the Río de la Plata. Stanford University Press.
• Goffman, D. (2004). Osmanlı dünyası ve Avrupa 1300-1700. Kitap Yayınevi.
• Gotti. S. (2024). Modern art, indigeneity, and nationalism in Paraguay: An introduction to Josefina Plá’s “Ñandutí crossroads of two worlds”. ARTMargins, 13(2), 95-108.
• Hess C. (Ed.) (2004). The arts of fire islamic influences on glass and ceramics of the Italian Renaissance. The J. Paul Getty Museum.
• Işıklı, Ş. (2010). Lotfi A. Zadeh’nin hayat hikayesi ve bulanık paradigmanın üç temel unsuru. Kutadgubilig: Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi, 17, 89-101.
• Köprülü, F. (1999). Osmanlı Devleti’nin kuruluşu. TTK Basımevi.
• Lambert, P. & Nickson, A. (Ed.). (2013). The Paraguay reader history culture politics. Duke University Press.
• Lefébure, E. (1888). Embroidery and lace: their manufacture and history from the remotest antiquity to the present day (Çev. A. S. Cole). Legare Street Press.
• Mack, R. E. (2005). Doğu malı batı sanatı İslam ülkeleriyle ticaret ve İtalyan sanatı 1300-1600. Kitap Yayınevi.
• Nemlioğlu Koca, Y. (2015). Yıldızları yakalamak: Usturlabın denizcilikte kullanımı ve günümüze ulaşan örnekleri. JEMS, 3(1), 11-22.
• Plá, S. (2024). Ñandutí: Crossroads of two worlds. ARTMargins, 13(2),109–120. https://doi.org/10.1162/artm_a_00385
• Ragin, C. C. (2000). Fuzzy-set social science. University of Chicago Press.
• Ratten, V. (2022). Creative crafts in Latin America. Vanessa Ratten (Ed.), Entrepreneurship in creative crafts (ss. 86-100) içinde. Routledge.
• Service, E. R. (1954). Spanish-Guarani relations in early colonial Paraguay. University of Michigan Press.
• Shawn, M. A. (2020). Colonial kinship: Guaraní, Spaniards, and Africans in Paraguay. University of New Mexico Press.
• Somekh, B. & Lewin C. (2005). Research methods in the social sciences. SAGE Publications.
• Soykurt, R. (1971). Orta yol Ahilik. Güneş Matbaacılık.
• Turner, C. (2007). Textile tradition and national identity: A tangled thread. Latin American Essays MACLAS, 20, 1-13.
• Wilde, O. (2018). A critic in Pall Mall. Outlook Verlag.
• Zadeh, L. A. (1965). Fuzzy sets. Information Control, 8(3), 338-353. https://doi.org/10.1016/S0019-9958(65)90241-X