Bir Üniversite Hastanesinde Doğum Yapan Annelerin Anne Sütü ve Emzirmeye İlişkin Bilgi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Year 2020, Volume: 10 Issue: 3, 221 - 227, 01.12.2020

Fatma Yağmur Evcil Gülsüm Zoroğlu

Abstract

Amaç: Bebek ve çocukların sağlığı ve gelişmesi yönünden beslenmenin en önemli bileşeni anne sütüdür. Emzirmenin erken dönemde başlatılması ve başarıyla sürdürülebilmesi anne ve bebek için büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle gebelerin emzirme konusundaki bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı Düzce Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinde doğum yapan annelerin, anne sütü ve emzirmeye ilişkin bilgi düzeylerini ve bebeklerini emzirme durumlarını belirlemektir.
Materyal ve Metot: Kesitsel tipteki çalışmanın evrenini 1 Aralık 2018- 31 Aralık 2018 tarihleri arasında Düzce Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinde doğum yapan 137 anne oluşturmuştur. Evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir ve 80 (%58.3) anneye ulaşılmıştır. Veri toplamı aracı olarak, araştırmacılar tarafından geliştirilen “Anne Sütü ve Emzirmeye İlişkin Bilgi ve Tutumlar Anketi” ve “Emzirme Tanılama Ölçüm Aracı (LATCH)” kullanılmıştır. Veriler SPSS for Windows 22.0 paket programı ile değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde Student-t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis testi, Pearson Korelasyon Analizi, lineer regresyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan annelerin yaş ortalamalarının 28,30±5,22 olduğu bulundu. Annelerin %98.8’inin anne sütünün bebek için ideal besin olduğunu bildiği, %72,5 ‘inin doğumdan hemen sonra emzirmenin doğum sonrası kanamayı azalttığını bilmediği belirlendi. Annelerin LATCH ölçek puan ortalamalarının 6,64±1,91 olduğu, ölçekten alınan puanların daha önce canlı doğum yapma durumu, emzirme deneyimi, doğum şekli ve doğumda anestezi alma durumuna göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur (p=0,01), (p<0,001), (p=0,01), (p=0,01). Yaşayan çocuk sayısı ile ölçekten alınan puan arasında pozitif yönde orta anlamlı korelasyon bulunmuştur. Çok değişkenli analizde emzirme deneyiminin olmasının (β=1,297, p=0,003) ve doğum şeklinin normal doğum olmasının (β=0,919, p=0,043) emzirme başarısını arttırdığı bulundu.
Sonuç: Annelerin endikasyon dışı sezaryen uygulamasından kaçınmaları gerektiği konusunda bilinçlendirilmesinin emzirme başarısının arttırılabilmesi için önemli olduğu düşünülmüştür. Ayrıca sezaryen doğum yapan veya emzirme deneyimi olmayan annelere, karşılaşabilecekleri sorunlar hakkında ayrıntılı bilgi edinebilecekleri ve uygulamalar yapabilecekleri eğitimlerin düzenlenmesi emzirmenin sağlıklı bir şekilde başlaması ve sürdürülebilmesi yönünden önem taşımaktadır.

Keywords

anne sütü, emzirme, emzirme başarısı

References

• 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi. Emzirme Danışmanlığı El Kitabı. Ankara:2015:5-8.
• 2. Bosi ATB. Bebek Beslenmesi. In: Güler Ç, Akın, L. ed. Halk Sağlığı Temel Bilgiler Cilt III. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2012:1273-80.
• 3. WHO.10 facts on breastfeeding, https://www.who.int/features/factfiles/breastfeeding/en; 2017 [Erişim tarihi 12.01.20].
• 4. Demirhindi H. Beslenme. In: Akbaba M. ed, Temel Halk Sağlığı. Adana: Akademisyen, 2017:293.
• 5. WHO. Breastfeeding, https://www.who.int/topics/breastfeeding/en/ [Erişim tarihi 21.01.20].
• 6. World Health Organization, UNICEF. Capture The MomentEarly initation of breastfeeding: The best start of every newborn. Newyork; 2018:7-8.
• 7. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
• 8. Yenal K, Okumuş H. LATCH emzirme tanılama aracının güvenirliğini inceleyen bir çalışma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003;5(1):38-44.
• 9. Adams D, Hewell S. Metarnal and professional assessment of breastfeeding. J Hum Lact 1997;13(4):279-283.
• 10. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2014), “2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması”. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
• 11. Eker A, Yurdakul M. Annelerin bebek beslenmesi ve emzirmeye ilişkin bilgi ve uygulamaları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2006;15(9):158-163.
• 12. Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK). Türkiye Sağlık Araştırması 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1095. [Erişim tarihi 12.01.20].
• 13. Klaus M, Mother and infant: early emotional ties. Pediatrics 1998;102(Supplement E1):1244-46.
• 14. Righard, L, Alade MO. Effect of delivery room routines on success of first breast-feed. The Lancet 1990;336(8723):1105-7.
• 15. Widström AM, Wahlberg V, Matthiesen AS, Eneroth P, UvnäsMoberg K, Werner S et al. Short-term effects of early suckling and touch of the nipple on maternal behaviour. Early human development 1990;21(3):153-63.
• 16. Hamilçıkan, Ş, Polat, Y, Can E, Erol M, Gayret ÖB, Yiğit, Ö. Evaluation of the Knowledge and Attitude Changes of Mothers in Neonatal Care. The Journal of Pediatric Research 2017;4(2):46-52. 17. Çalık, KY, Çetin FC, Erkaya, R. Annelerin emzirme konusunda uygulamaları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;6(3):80-91.
• 18. Kişioğlu AN, Tüfekçi F, Karadağ N, Başkurt S. Balıkesir Merkez 6 Nolu Sağlık Ocağı Bölgesinde Çocuk Sahibi Annelerin Emzirmeleri Hakkında Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1999;6(4):47-50.
• 19. Derin DÖ, Erdoğan A. Annelerin Bebeklerini Emzirme Uygulamalarının İncelenmesi: Muş İli Örneği. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences 2018;3(1):1-13.
• 20. Ünsal H, Atlıhan F, Özkan H, Targan Ş, Hassoy H. Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005;48(3):226-33.
• 21. Ahi S, Borlu A, Balcı, E, Günay, O. Bebek Dostu Bir Hastanede Doğum Yapan Annelerin Doğumdan Sonra İlk Bir Saatte Emzirmeye Başlama Durumları ve İlişkili Faktörler. Ahi Evran Tıp Dergisi 2019;3(2):41-7.
• 22. Elkin, N, Ören MM, Demirel A, Önal AE. Bir aile sağlığı merkezine başvuran gebelerin anne sütü ve emzirmeye ilişkin bilgi ve tutumları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2015;2(24):41-8.
• 23. Dengi, ASD, Çakmak S. Postpartum dönemdeki annelerin emzirme ve anne sütünün önemi hakkındaki bilgilerinin değerlendirilmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2019;23(1):9-19.
• 24. Bostancı G, İnal S. Bebek Dostu Özel Bir Hastanede Doğum Yapan Annelerin, Emzirmeye İlişkin Bilgi Düzeylerinin ve Bebeklerini Emzirme Durumlarının Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi 2015;2(3):260-70.
• 25. Tatar GM, Günay O. Kahramanmaraş İl Merkezindeki Gebelerin Emzirme Konusundaki Bilgi Ve Tutumları. Sağlık Bilimleri Dergisi 2009;18(3):175-86.
• 26. Görgen Ö, İleti S, Altun A, Darkınoğlu D, Aslan Ö, Gökmen Z, Keçeligil HT. Bir çocuk hastanesine başvuran 0-12 aylık bebeklerin annelerinin anne sütü ile ilgili bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Göztepe Tıp Dergisi 2007;22(4):124-7
• 27. Pektaş MK, Mutlu FM. Gebe Kadınların Emzirme ve Anne Sütü Konusundaki Bilgilerinin, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Gazi Medical Journal 2016;27(3).
• 28. Yenal K, Aluş Tokat M, Ozan YD, Çeçe Ö, Abalı FB. Annelerin Emzirme Özyeterlilik Algıları İle Emzirme Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2013;10(2):14-9.
• 29. Tezergil B. Doğum sonu dönem annelerin emzirmeye ilişkin düşünceleri ve uygulamaları. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü;2007.
• 30. Schlatter SM, Schupp W, Otten JE, Harnisch S, Kunze M, Stavropoulou D, Hentschel R. The role of tongue-tie in breastfeeding problems—A prospective observational study. Acta Paediatrica 2019;108(12):2214-21.
• 31. İnce T, Aktaş G, Aktepe N, Aydın A. Annelerin emzirme özyeterlilikleri ve emzirme başarılarını etkileyen özelliklerin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi 2017;7(3):183-90.
• 32. Çelebioğlu A, Tezel A, Özkan H. Bebek Dostu Olan ve Olmayan Hastanelerde Emzirme Durumunun Karşılaştırılması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2006;9(3):44-51.
• 33. Örsdemir Ç.(2011). Doğum Sonu Dönemde Annelerin Emzirmeye İlişkin Bilgileri ve Emzirme Davranışlarının Belirlenmesi. [Doktora Tezi]. Lefkoşa: Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.
• 34. Örsdemir Ç, Koç G. Breastfeeding Knowledge and Behaviors of Postpartum Mothers. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;10(2):160-6.
• 35. Cetisli NE, Arkan G, Top ED. Maternal attachment and breastfeeding behaviors according to type of delivery in the immediate postpartum period. Revista da Associação MédicaBrasileira 2018;64(2):164-9.