5E MODELİNİN İLKOKUL 3. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN KAVRAMSAL GELİŞİMLERİNE ETKİSİ: “ÇEVREMİZDEKİ VARLIKLARI TANIYALIM” ÖRNEĞİ

Year 2024, Volume: 5 Issue: 2, 417 - 438, 27.12.2024

Aslıhan Esra Onat , Tülay Şenel Çoruhlu

https://doi.org/10.69643/kaped.1540464

Abstract

Bu araştırma, "Çevremizdeki Varlıkları Tanıyalım" konusunda 5E modeli çerçevesinde hazırlanan rehber materyalin, ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin kavramsal gelişimlerine etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, tek grup ön test-son test deseniyle gerçekleştirilmiştir. Örneklem grubu, Trabzon ili Arsin ilçesindeki bir ilkokulun 3. sınıfındaki 20 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama araçları olarak kelime ilişkilendirme testi ve yapılandırılmış grid kullanılmıştır. Rehber materyalin uygulanması, "Canlıların Dünyasına Yolculuk" ünitesi kapsamında "Çevremizdeki Varlıkları Tanıyalım" konusunda altı ders saati boyunca gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, öğrencilerin canlı ve cansız varlıklarla ilgili bazı kavram yanılgılarına sahip olduklarını göstermiştir. 5E modelinin öğrencilerin kavramsal gelişiminde anlamlı bir etkisi olduğu ve öğrencilerin kavram yanılgılarını gidermede etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma, sınıf öğretmenlerinin benzer kavram yanılgılarını anlamaları ve gidermeleri için kavramsal değişim metinleri, kavram karikatürleri, deneyler ve drama gibi stratejilere odaklanan hizmet içi eğitim seminerlerine katılmalarını önermektedir.

Keywords

Kavram Yanılgısı, Kavramsal Değişim, 5E Modeli, Canlı, Cansız

Ethical Statement

Çalışma birinci yazar olan Onat, A. E. (2023) ın ikinci yazarın danışmanlığında yürüttüğü, “5E Modelinin İlkokul 3. Sınıf Öğrencilerinin Kavramsal Gelişimlerine Etkisi: “Çevremizdeki Varlıkları Tanıyalım” Örneği” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

THE EFFECT OF THE 5E MODEL ON THE CONCEPTUAL DEVELOPMENT OF PRIMARY SCHOOL 3RD GRADE STUDENTS: THE EXAMPLE OF “LET’S GET TO KNOW THE THINGS AROUND US”

Abstract

This study aims to investigate the impact of a guidance material, prepared within the framework of the 5E model, on the conceptual development of third-grade primary school students regarding the topic "Let's Get to Know the Things Around Us." The experimental group consists of 20 students from a third-grade class in a primary school located in the Arsin district of Trabzon province. The research employed a single-group pre-test post-test design, using a word association test and a structured grid as data collection tools. The guidance material was implemented over six class hours within the "Journey to the World of Living Beings" unit under the theme "Recognizing Things in Our Environment". Findings indicated that students have certain misconceptions about living and non-living things. The 5E model was found to have a significant impact on students' conceptual development and was effective in correcting their conceptual misconceptions. The study suggests that teachers participate in in-service training seminars focusing on strategies such as conceptual change texts, conceptual cartoons, experiments, and drama to understand and address similar conceptual misconceptions in students.

Keywords

Misconception, Conceptual Change, 5E Model, Living, Non-living

References

• Abraham., M.R., Gryzyboeski, E.B., Renner, J.W., & Marek, A.E. (1992). Understanding and misunderstanding eighth graders of five chemistry concepts found in textbooks. Journal of Research in Science Teaching, (29), 105-120.
• Alrutz, M. (2004). Granting Science A Dramatic License: Exploring a 4th grade science classroom and the possibilities for ıntegrating drama. Teaching Artist Journal, 2(1), 31–39.
• Asmarisa, N., Budiasih, E., & Suharti, S. (2017). Efektivitas Pembelajaran lc 5E untuk mengurangi kesalahan konsep materi redoks dan retensinya pada siswa kelas x. Jurnal Pendidikan: Teori, Penelitian, dan Pengembangan, 2(9), 1277-1282.
• Atasoy, Ş., Tekbıyık, A., & Gülay, A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin ses kavramını anlamaları üzerine kavram karikatürlerinin etkisi. Journal of Turkish Science Education, 10(1), 176-196.
• Aygün, H. A. (2019). Fen öğretiminde eğitsel oyun kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adıyaman Üniversitesi.
• Aymen Peker, E., & Taş, E. (2020). 5. sınıf öğrencilerinin “canlılar dünyasını gezelim ve tanıyalım” ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 643-670.
• Bahar, M., Cihangir, S., & Gözün, Ö. (2002, Eylül). Okul öncesi ve ilköğretim çağındaki öğrencilerin canlı ve cansız nesneler ile ilgili alternatif düşünce kalıpları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, ODTÜ, Ankara.
• Bahar, M., Öztürk, E., & Ateş, S. (2002, Eylül) “Yapılandırılmış Grid Metodu ile Lise Öğrencilerinin Newton’un Hareket Yasası, İş, Güç ve Enerji Konusundaki Anlama Düzeyleri ve Hatalı Kavramlarının Tespiti”, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde Sözlü Bildiri, ODTÜ, Ankara. https://doczz.biz.tr/doc/Frencilerinin-newto... Erişim tarihi: 13 Nisan 2022.
• Başkan, H. (2006). Fen ve teknoloji öğretiminde drama yönteminin kavram yanılgılarının giderilmesi ve öğrenci motivasyonu üzerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Bayram, H., & Ersoy, N. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin maddelerin sınıflandırılması ve değişimi konusundaki kavram yanılgılarının deney ve kavram haritası yöntemi ile giderilmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 40(40), 31-46.
• Beerenwinkel, A., Parchmann, I., & Grasel, C. (2011). Conceptual change texts in chemistry teaching: A study on the particle model of matter. International Journal of Science and Mathematics Education, 9(5), 1235-1259.
• Birinci, O. (2013). İlkokul 3. sınıf hayat bilgisi dersine yönelik geliştirilen doğa eğitimi etkinliklerinin öğrencilerin doğa algılarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Bülbül, E., Şahin, Ç., & Durukan, Ü. G. (2014). Investigation of secondary school 7th grade students ‘alternative concepts about space researches. İ. Şahin, S. A. Kıray, & S. Alan (Ed.), International Conference on Education in Mathematics, Science & Technology (s. 399-404), Konya.
• Cengizhan, S. (2011). Prospective teachers’ opinions about concept cartoons integrated with modular instructional design. Education and Science. 36(160), 93-104.
• Cerrah-Özsevgeç, L., Yurtbakan, E., & Uludüz, Ş. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin “kütle ve ağırlık” kavramlarına yönelik yanılgılarının giderilmesinde kavram karikatürünün etkisi. Fen Bilimleri Öğretim Dergisi, 7(1), 51-67.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. S.B. Demir (Ed.), Nicel yöntemler (M. Bursal, Çev.) içinde (s. 155-182). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çakıcı, Y. (2010). Fen eğitiminde yapılandırmacı yaklaşım ve öğrencilerin kavram yanılgıları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 89-115.
• Çelik, S., Şenocak, E., Bayrakçeken, S., Taşkesenligil, Y., & Doymuş, K. (2010). Aktif öğrenme stratejileri üzerine bir derleme çalışması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 155-185. Çeper, E. N. (2019). Tematik öğretim yaklaşımıyla ilkokul birinci sınıf öğrencilerinde çevresel farkındalık geliştirme eylem araştırması [Yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Çelik, E. (2024). 8. sınıf öğrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi ve kavramsal değişim metinleri ile kavram yanılgılarının iyileştirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D., & Turgut, M. (1997). Fizik Öğretimi. Ankara: YÖK/ Dünya Bankası Milli Eğitim Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Dayan, G. (2020). İlkokul 3. sınıf öğrencilerinin kavram karikatürlerine ilişkin metaforik algıları. International Journal of Scholars in Education, 3(2), 330-345.
• Değirmençay, Ş. A. (2010). Zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline dayalı rehber materyallerin kavramsal değişim üzerine etkileri: “ısının yayılması ve genleşme” [Doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Demir, Y. (2018). 5E öğrenme modeline uygun etkinliklerin ilkokul 4. sınıf fen bilimleri dersi öğretimine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Demiral, Ü. (2018). Investigation of conceptual understandings of pre-school age children on living and non-living things. International Journal of Eurasia Social Sciences, 9(33), 1860-1882.
• Demircioğlu, H., Demircioğlu, G., & Ayas, A. (2004). Kavram yanılgılarının çalışma yapraklarıyla giderilmesine yönelik bir çalışma. Milli Eğitim Dergisi, (163), 121-131.
• Dorsah, M. P., & Acquaye, D. O. (2018). Effect of conceptual change texts on senior high school students’ cognitive achievement in electrochemistry. International Journal of Innovative Research and Advanced Studies, 5(4), 143-148.
• Dumlu-Güler, T., (2011). 6. sınıf fen ve teknoloji dersindeki ‘hücre ve organelleri’ konusunun eğitsel oyun yöntemiyle öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Eyecioglu, E., & Yeşilyurt, M. (2021). Dijital deneylerin fen bilimleri dersinde kullanılmasının öğrenci başarısına etkisi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 29-35.
• Garcia I Grau, F., Valls, C., Piqué, N., & Ruiz-Martín, H. (2021). The long-term effects of introducing the 5E model of instruction on students’ conceptual learning. International Journal of Science Education, 43(9), 1441–1458.
• Guzzetti, B. J., Williams, W. O., Skeels, S. A., & Wu, S. M. (1997). Influence of text structure on learning counterintuitive physics concepts. Journal of Research in Science Teaching, 34(7), 701–719.
• Halmatov, M., Ağğül-Yalçın, F., & Okur Akçay, N. (2012, Haziran). Öğrencilerin canlı ve cansız nesneler ile ilgili alternatif düşünce kalıpları. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö., & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13), 80-88.
• Johnstone, A. H., Bahar, M., & Hansell, M. H. (2000). Structural communication grids: a valuable assessment and diagnostic tool for science teachers. Journal of Biological Education, 34(2), 87–89.
• Kaleli. T., & Gökalp, F. (2018). Fen bilimleri öğretiminde drama yöntemi destekli 5E öğretim modelinin enerji konusunda öğrenci başarısı ve farkındalığına etkisi. The Journal of Academic Social Science, (69), 490-506.
• Karslı, F., & Ayas, A. (2013). Farklı kavramsal değişim yöntemleri ile alternatif kavramları gidermek ve bilimsel süreç becerilerini geliştirmek mümkün müdür? Elektrokimyasal piller örneği. Journal of Computer and Education Research, 1(1), 1-26.
• Kayabaş, M., & Emre, İ. (2020). The effect of conceptual change texts on fourth grade students’ academic achievement, scientific process skills, attitudes towards science and overcoming of misconceptions. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 259-270.
• Kestane, E. (2024). Dördüncü sınıf maddenin doğası ünitesinde biçimlendirici değerlendirme uygulamalarının öğrencilerin kavramsal anlamalarına etkisinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Kempa, R. F., & Nicholls, C. E. (1983). Problem‐solving ability and cognitive structure‐an exploratory investigation. European Journal of Science Education, 5(2), 171-184.
• Keogh, B., & Naylor, S. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science: an evaluation. International Journal of Science Education, 21(4), 431–446.
• Kickmeier-Rust, M., Mattheiss, E., Steiner, C., & Albert, D. (2011). A psycho-pedagogical framework for multi-adaptive educational games. International Journal of Game-Based Learning. 1(1), 45-58.
• Korkmaz, S. (2018). Eğitsel oyun geliştirerek desteklenen fen bilimleri öğretiminin öğrenci tutum ve başarısına etkisi [Yüksek lisans tezi]. Bartın Üniversitesi.
• Martinez-Losada, C., Garcia-Barros, S., & Garrido, M. (2014). How children characterise living beings and the activities in which they engage. Journal of Biological Education, 48(4), 201–210.
• Meşeci, B., Tekin, S., & Karamustafaoğlu, S. (2013). Maddenin tanecikli yapısıyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 20-40.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Noureddine, Z., & Zouhaire, L. (2017). Study of middle school students conceptions regarding the living concept. International Journal of Environmental and Science Education, 12(3), 475-484.
• Opfer, J. E., & Siegler, R. S. (2004). Revisiting preschoolers’ living things concept: A microgenetic analysis of conceptual change in basic biology. Cognitive Psychology, 49(4), 301-332.
• Onat, A. E. (2023). 5E modelinin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin kavramsal gelişimlerine etkisi: 'Çevremizdeki varlıkları tanıyalım' örneği [Yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Özdemir, A. M., & Eren, P. (2024). İlkokul 3. sınıfta fen bilimleri dersinde web 2.0 uygulamaları kullanımının etkisinin incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 14(1), 372-392.
• Özkan, Ö., Tekkaya, C., & Geban Ö. (2001). Ekoloji konularındaki kavram yanılgılarının kavramsal değişim metinleri ile giderilmesi. Yeni Binyılın Başında Türkiye'de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu içinde (191-193 s.). İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
• Sarı, A. (2022). Kavram karikatürü destekli TGA tekniğinin ve günlük yaşam örneklerinin entegre edildiği 5E modelinin öğrencilerin kavramsal anlamalarına ve derse yönelik görüşlerine etkisi: Basınç örneği [Yüksek lisans tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Sarı-Ay, Ö., & Aydoğdu, C. (2015). Maddenin halleri ve ısı konusunda kavram yanılgılarının giderilmesinde kavramsal değişim metinlerinin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 99-111.
• Sinanoğlu, K. (2017). Kavram karikatürleri ve kavramsal değişim metinlerinin 6. sınıf öğrencilerinin bilişsel yüküne, akademik başarısına ve kalıcılığına etkisi [Yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.
• Şahin, Ç. (2010). İlköğretim 8. sınıf kuvvet ve hareket ünitesinde zenginleştirilmiş 5E öğretim modeline göre rehber materyaller tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Şenel-Çoruhlu, T., & Çepni, S. (2016). Zenginleştirilmiş 5E modelinin öğrenci kavramsal değişimi üzerine etkisi: Astronomi örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1785-1802.
• Tanrıseven, I. (2000). Matematik öğretiminde problem çözme stratejisi olarak dramatizasyonun kullanılması [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Topsakal, Ü. (2009). Tematik öğretimin canlı ve cansız varlıklarla ilgili kavram yanılgılarının giderilmesinde etkililiği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 219-234.
• Ural-Keleş, P. (2009). Kavramsal değişim metinleri, oyun ve drama ile zenginleştirilmiş 5E modelinin etkililiğinin belirlenmesi: “canlıları sınıflandıralım” örneği [Doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Wangdi, D., Dorji, K., & Dema, M. (2015, March). Proceedings of the 2nd International Conference on Innovation in Education. Institute for Innovative Learning, Mahidol University, Thailand.
• Yavuz, B. (2023). öğrenme istasyonları tekniğinin altıncı sınıf öğrencilerinin “elektriğin iletimi” ünitesindeki kavramsal anlama düzeylerine ve görüşlerine etkisinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Yavuz, S., & Büyükekşi, C. (2011). Kavram karikatürlerinin ısı-sıcaklık kavramlarının öğretiminde kullanılması. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 1(2), 25-30.
• Yeşiltaş, H. M., Taş, E., & Özyürek, C. (2017). Yaratıcı drama destekli fen öğretimin kavram yanılgılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 827-836.
• Yeşilyurt, D., & Önel, A. (2017). Yaşam temelli öğrenme modeli ile ortaokul 5. sınıf öğrencilerine sağlıklı beslenme farkındalığının kazandırılması. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-23.
• Yeşilyurt, S. (2003). Ana sınıfı öğrencileri ve ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin canlı ve cansız kavramlarını anlama düzeyleri üzerine bir araştırma. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 83-96.
• Yıldız, E. (2008). 5E modelinin kullanıldığı kavramsal değişime dayalı öğretimde üst bilişin etkileri: 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir uygulama [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Yong, C. L., & Kee, C. Z. (2017). Utilizing concept cartoons to diagnose and remediate misconceptions related to photosynthesis among primary school students. In M. Karpudewan, A. N. M. Zain, & A. L. Chandrasegaran (Eds.), Overcoming Students’ Misconceptions in Science (pp. 9–28). Springer Nature Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-10-3437-4