SİVAS VİLAYETİ POLİS TEŞKİLATININ GELİŞİMİ (1893-1908)

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 70, 297 - 312, 15.06.2021

Yasin Kozak , Olcay Kahraman

Öz

Osmanlı Devleti’nde, Tanzimat dönemi ile birlikte içgüvenlik ve asayiş görevini yürütmek üzere 1845 yılında polis meclisi; 1846 yılında ise Zabtiye Müşiriyeti kurulmuştur. Polis meclisi 1850 yılında müşiriyete bağlanmıştır. 1879’da müşiriyet, nezarete dönüştürülmüş ve başta İstanbul olmak üzere diğer vilayetlerin güvenliği ile 1909 yılına kadar bu defa mezkûr nezaret ilgilenmeye başlamıştır. İstanbul’un ardından Osmanlı taşrasında da polis teşkilatları kurulmaya başlamıştır. Bu çalışmayla 1893-1908 arasında Sivas vilayeti polis teşkilatının kronolojik olarak gelişim süreci, gelişimine etki eden faktörler ve Sivas polis teşkilatının gelişimi sürecinde Vilâyât-i Sitte ıslahatının etkilerinin neler olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda sadece Sivas vilayet merkezinin değil aynı zamanda vilayete bağlı sancak ve kazalar ile nahiyelerin polis teşkilatlarına dair bilgilere de yer verilmiştir. Bu bağlamda, günümüz Amasya ve Tokat vilayetlerinin polis teşkilatlarının da gelişim süreçleri çalışmamız içerisinde yer almıştır. Çalışmamızda; Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nden konuyla ilgili elde edilen belgelerden, Osmanlı Devlet Salnameleri ve Sivas Vilayet Salnameleri ile ilgili diğer telif eserlerden istifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sivas Polis Teşkilatı, Amasya Polis Teşkilatı, Tokat Polis Teşkilatı, Nahiye Polis Memuru.

Kaynakça

• ALYOT, H. (2008). Türkiye’de Zabıta. Ankara: Polis Akademisi Yayınları. ARTUK, C. (1980). “İftihar Madalyası”. Belleten. XLIV/175: 535-537.
• ARTUK, İ. (2007). “Nişan”. İslam Ansiklopedisi. XXXIII. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 154-156.
• BİRİNCİ, A. (1999). “Türk Emniyet Teşkilatında İlkler”. Polis Bilimleri Dergisi. I/3: 9-16.
• ÇABUK, M. (2013). 1875-1925 Yılları Arasında Adana, Antakya, Antep, Maraş ve Mersin Bölgelerinde Misyonerlik Faaliyetleri ve Ermeni Olayları. Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• DAĞLI, Y. – H. PEHLİVANLI (1993). Gazi Ahmet Muhtar Paşa Takvîmü’s – Sinîn. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• GÖREN, H. H. (2018). Birinci Yüzyılında (1839-1938) Türk Polis Teşkilatının Tekâmül, Teşkilat ve Kadro Hareketleri. (sadeleştiren: Ebubekir Açıkgöz). Ankara: Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları.