NATO STANDARTLARINDA BİR DENİZ KUVVETLERİ İNŞASI:UKRAYNA 2035 DENİZ STRATEJİSİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 80, 1079 - 1093, 05.01.2024

Eda Tutak

https://doi.org/10.56694/karadearas.1378587

Öz

Azak Denizi ve Karadeniz’e bulunan kıyıları, enerji rezervlerine yakınlığı, Rusya ve Orta-Asya enerji kaynaklarının Avrupa’ya taşınmasındaki transit ülke konumu Ukrayna’yı bölgede sürdü-rülebilir güvenliğin kilit aktörü haline getirmektedir. Bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından iti-baren NATO ile ortaklık geliştiren Ukrayna, bir taraftan ülkedeki otokratik eğilimleri yumuşat-mak diğer taraftan Rusya’dan gelen baskıları dengelemek için NATO ile iş birliğini askerî, siyasi ve jeopolitik kapsamda araçsallaştırmıştır. Ukrayna, 2.759 km kıyı uzunluğu ve 72 bin km²’den fazla münhasır ekonomik bölgesiyle askerî ve ekonomik açıdan ulusal çıkarları denizlerle ya-kından bağlantılı olan bir devlettir. Dolayısıyla denizlerde hareket yeteneğine sahip, modern ve gelişmiş bir donanma gücüne sahip olmak Ukrayna açısından kritik önem taşımaktadır. Ancak 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesiyle birlikte Ukrayna Donanması’nın %70’i yok ol-muş, 2022 yılında Rusya tarafından Ukrayna’ya karşı başlatılan geniş çaplı askerî operasyon ise Ukrayna Donanması’nın hayati önemini yeniden ortaya koymuştur. Bu çalışmanın amacı Uk-rayna tarafından yayınlanan 2035 Deniz Kuvvetleri Strateji Belgesi’ni analiz etmek ve belgede yer alan reformların NATO standartları, ilkeleri ve değerlerini içeren hedeflerini incelemektir. Ukrayna Deniz Kuvvetleri, 2035 yılına kadar NATO standartlarında modern ve gelişmiş do-nanma gücü inşa etmeyi ve açık deniz hareket kabiliyetine sahip bir kuvvet yapılanması ger-çekleştirmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ukrayna, Deniz Kuvvetleri, NATO, Donanma

Kaynakça

• BİELİESKOV, M. (2019). “Ukraine’s Navy Has Plans for 2035 Involving Russia and NATO”. Eri-şim Tarihi: 06.08.2023. https://nationalinterest.org/feature/ukraines-navy-has-plans-2035-involving-russia%E2%80%94and-nato-46442
• BOZKUŞ, Y. D. (2023). “NATO’nun Genişleme Politikası, Kafkasya ve Türkiye ile İlişkiler”. Jour-nal of Balkan and Black Sea Studies, V10: 71-99.
• COMBES, B. (2022). “The War at Sea, Russia’s War in Ukraine”. Series No. 6: 1-4. Erişim Tarihi: 08.08.2023. https://icds.ee/wp-content/uploads/dlm_uplo-ads/2022/06/ICDS_Brief_Russia%C2%B4s_War_in_Ukraine_No6_Bill_Com-bes_June_2022.pdf
• ÇANAR, B. (2022). “Yeni Avrupa’nın İnşası Sürecinde Avrupa-Atlantik Güçlerinin ve Rusya Fe-derasyonu’nun Ukrayna Politikaları”. ViraVerita E-Dergi. 16: 125-164.
• ERDİL, B. (2021). “Rusya Federasyonu’nun Kırım’ı İşgaline Etki Eden Süreç ve Ukrayna Jeopo-litiği”. Karadeniz Araştırmaları, V18/69: 47-56.
• FISH, T. (2023). “Eastern European Navies Expand as Russian Occupation of Ukraine Drags On”. Erişim Tarihi: 26.07.2023. https://news.usni.org/2023/07/20/eastern-european-na-vies-expand-as- russian-occupation-of-ukraine-drags-on
• FIX, L. Keil, S. (2022). “NATO and Russia After the Invasion of Ukraine. Policy Brief”. Erişim tarihi: 15.08.2023. https://www.gmfus.org/news/nato-and-russia-after-invasion-ukra-ine
• FORSBERG, T. Herd, G. (2015). “Russia and NATO: From Windows of Opportunities to Closed Doors”. Journal of Contemporary European Studies, V23/1: 41-57.
• GARDNER, H. (2014). “NATO, the EU, Ukraine, Russia and Crimea: The “Reset” that was Never “Reset”. Briefing Paper No. 49. Erişim Tarihi: 13.08.2023. https://natowatch.org/si- tes/default/files/briefing_paper_no_49_-_ukraine_russia_crimea.pdf
• GÖTZ, E. Staun, J. (2022). “Why Russia Attacked Ukraine: Strategic Culture and Radicalized Nar-ratives”. Contemporary Security Policy. V43/ 3: 482-497.
• KHYLKO, M. Shelest, H. (2022). “Perceptions of the Black Sea Region Security Amid the Russian Invasion of Ukraine: View from Ukraine”. Caucasus Analytical Digest V130: 2-12.
• KORMYCHA, B. Malyarenko, T. (2022). “From Gray Zone to Conventional Warfare: the Russia-Ukraine Conflict in the Black Sea”. Small Wars & Insurgencıes. https://doi.org/10.1080/09592318.2022.2122278.
• Mission of Ukraine to the North Atlantic Treaty Organization (2023). “NATO-Ukraine Council Addresses Security Situation in the Black Sea”, Erişim Tarihi: 09.08.2023. https://nato.mfa.gov.ua/en/news/rada-ukrayina-nato-obgovorila-bezpekovu-situ-aciyu-v-chornomu-mor
• MYRE, G. (2023). “Ukraine struggles to rebuild a navy destroyed by Russia”. Erişim Tarihi: 07.08.2023. https://www.npr.org/2023/07/28/1190544651/ukraine-rebuild-navy-destroyed-by-russia
• NATO (2005). “First Step Taken in Intensified Dialogue with Ukraine. Erişim Tarihi: 09.08.2023. https://www.nato.int/docu/update/2005/06-june/e0627a.htm
• NATO (2022). “Operation Active Endeavour(2001-2016)”. Erişim Tarihi: 15.08.2023. https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_7932.htm?selectedLocale=en
• NATO (2023). “Relations with Ukraine”. Erişim Tarihi: 02.08.2023. https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_37750.htm
• PĄCZEK, B. (2019). “Analyse and The Assesment of Strategy of The Naval Forces of The Armed Forces of Ukraine to 2035”. Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego. V13: 1-31.
• POKOTYLO, O. Nashyvochnikov, O. (2021). “Sources of the Russian-Ukrainian Armed Conflict”. East European Historical Bulletin, V18: 210-218. ROİNİNEN, A. (2017). “Myths & Pretexts: NATO and Origins of the Ukraine Crisis”, Erişim Tarihi: 10.08.2023. https://www.iir.cz/lies-provocations-or-myths-pretexts-nato-and-the-uk-raine-crisis
• SAĞLAM, M. (2014). “21. Yüzyılda Küresel Rekabetin Zemini Ukrayna”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, V69/2: 435-444.
• SANDERS, D. (2007). “Rhetoric and Reality: Can Ukraine Create an Effective Navy to Protect its Interests in the Black Sea?”. European Security, V16/2: 143-161.
• SANDERS, D. (2012). “Ukraine’s Maritime Power in the BlackSea—A Terminal Decline?”. Jour-nal of Slavic Military Studies, V25: 17-34.
• SANDERS, D. (2023). “Ukraine’s Third Wave of Military Reform 2016–2022, Buildinga Military able to Defend Ukraine Against the Russian Invasion”. Defense & Security Analysis. https://doi.org/10.1080/14751798.2023.2201017.
• SHEVCHENKO, R. (2020). “Training of Officers of The Naval Forces of Ukraine in Higher Military Education Institutions: Present and Prospects”. Scientific Journal of Polonia University. V38/1: 202-207.
• THE WHITE HOUSE (1999). “NATO Summit: NATO-Ukraine Commission”. Erişim Tarihi: 25.07.2023. https://clintonwhitehouse5.archives.gov/WH/New/NATO/fact6.html
• UKRAINIAN NAVY (2019). “Strategy of the Naval Forces of the Armed Forces of Ukraine 2035”. Erişim Tarihi: 25.07.2023. https://navy.mil.gov.ua/en/strategiya-vijskovo-morskyh-syl-zbrojnyh-syl- ukrayiny-2035/
• VORONCHENKO, Igor (2019). “Strategy of the Naval Forces of the Armed Forces of Ukraine 2035”. Erişim Tarihi: 29.07.2023. https://navy.mil.gov.ua/en/strategiya-vijskovo-morskyh-syl-zbrojnyh-syl-ukrayiny-2035/
• WHITE, S. Korosteleva, J. Allison, R. (2006). “NATO: The View from the East”. European Security, V15/2: 165-190.