Çeviri Üzerinden Kültürlerarasılığı Okumak

Yıl 2021, - Özel Sayı: Türkiye’de Karşılaştırmalı Edebiyat, 115 - 132, 31.07.2021

İlyas Öztürk , Fatıma Gimatdinova

Öz

Kültürlerarası iletişimin temel aracı dil, dolayısıyla “çeviridir”. Çeviri son yıllarda bilimsel, teknolojik ve tüm meslek alanlarında kaçınılmaz bir iletişim aracı olarak kullanılmaktadır. Her metin belli bir kültürün eseri ve yansıması olarak işlev görür. Metnin işlevini de çeviri, disiplinler arası iletişimsel rol oynayarak yürütür. Günümüzde, kültür, kültürlerarası, çok kültürlülük (Kultur, Interculturalitaet, Transculturalitaet, Multiculturalitaet,Culture,Interculturality,Transculturality, Multiculturalism) kavramları sık sık kullanılmaktadır. Bu kavramlar, halkların ve kültürlerin daha iyi tanınmasını ve anlaşılmasını sağlamaktadır. Öte yandan, çeviri eyleminde kültürel farklılıklar önemli bir sorun olarak görülmektedir. Bu sorunu aşmak için uzman çevirmenlere gerek duyulmaktadır. Bu bağlamda kültür, kültürlerarası, kültürlerarasılık, çok kültürlülük kavramlarını ve işlevlerini irdelemek ve anlamak çevirmenin kazanımları arasında yer almaktadır. Farklı kültürlerde talep edilen iletişimin temeli, çevirmenin kültür konusunda edincine bağlıdır. Tercümede, kültür edinci önemli bir unsurdur. Her dil bir kültür yansımasıdır ve çeviri sürece o kültürü yansıtır. Bu kadar çok farklı kültüre sahip küresel bir dünyada yaşadığımız gerçeğini inkâr etmek mümkün değildir. Aslında, diğer ulusların kültürlerinin bilgisi hayatımızın birçok alanında çok önemlidir. Çok kültürlülük, farklı kültürlerin ve etnik grupların aynasıdır. Küresel dünyaya baktığımızda, sizin milletinizden farklı birilerini duymak ya da birileri ile karşılaşmak çok yaygın olmaktadır. Dolaysıyla, kültür kimliğimize şekillendirerek davranışlarımız etkiler. Böylece, bugünlerde kültürel çeşitliliğin çok önemli bir faktör haline geldiği bir dünyada, başkalarının kültürlerine saygı duymamız önemli bir unsur olarak görülür. Başkaldırının kültürü kendi hayatımıza renk katarak, ancak zenginleştirmektedir Kültürlerarasılığı Oryantalizm bağlamında doğuyu ötekileştirme aracı olarak görenlere karşın, çevirileri ile doğu kültürünü batı edebiyatına tanıtan ve taşıyan düşünür ve çevirmenler olmuştur ve bunlar yapıtları ile, var olan ön yargıları azaltmaya yardımcı olmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültürlerarası, Çok kültürlülük, Oryantalizm, Çeviri.

Kaynakça

• Alekseeva İ. S. (2004) Введение в переводоведение: учебное пособие. Çeviriye Giriş Kitabı. Moskova Cubitt,S.(2016) The Third Text Reader on Art, Culture and Theory,
• Jhally,Sut (2016) , Edward Saıd İle ‘Oryantalizm’e Dair (Roportaj,(Çev: Adem Köroğlu) Necmettin Erbakan Üniver.İlahiyat Fakültesi Dergisi, 41, 2016, s.167-.178 Kula,O.B (2011) : Batı Edebiyatında Oryantalizm I-II İşbankası Kültür Yayınları Magon, L (1988) : Goethes “West-Östlicher Divan” und Rückerts “Östliche Rosen” Bd I Rückert Gesellschaft Schweinfurt-Wiesbaden