KUTADGU BİLİG’İN 4769. BEYTİNDE GEÇEN TŪT SÖZCÜĞÜ ÜZERİNE

Year 2023, Issue: 31, 123 - 140, 12.06.2023

Hülya Yıldız

https://doi.org/10.56597/kausbed.1243832

Abstract

Bu çalışmanın amacı Kutadgu Bilig’in 4769. beytinin ikinci dizesinde geçen tūt sözcüğü üzerine yeni bir anlamlandırma önerisinde bulunmaktır. Dizedeki tūt sözcüğünün ‘dut’ şeklinde anlamlandırıldığı çalışmada Karın todguça yė kamug yėm içim/Kerek arpa yür tūt todurgu açım beytinin tümü “Bütün yiyecek ve içecek(leri) karın(ın) doyacak kadar ye/Açlığımı doyurmak (için) arpa, darı ve dut gereklidir” olarak yorumlanmaktadır. Bu yorumdan hareketle tūt ‘dut’ sözcüğünün yeni bir veri olarak Kutadgu Bilig’in söz varlığına eklenmesi önerilmektedir. Çalışma dört bölüm olarak düzenlenmiştir. Giriş başlığını taşıyan birinci bölümde Kutadgu Bilig ile ilgili belli başlı çalışmalara yer verilmekte ve makalede ele alınacak sorun üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde, 4769. beyitle ilgili geçmiş okuma ve anlamlandırma çalışmalarından bazıları sorgulanmaktadır. Üçüncü bölüm, yeni bir anlamlandırma önerisinin okuyucunun dikkatine sunulduğu bölümdür. Dördüncü bölüm olan sonuç bölümünde elde edilen bulgular özetlenmektedir. Son olarak, beşinci bölümde makalenin geniş İngilizce özeti yer almaktadır.

Keywords

Karahanlı Türkçesi, Kutadgu Bilig, 4769. beyit, tūt sözcüğü, okuma önerisi

Supporting Institution

Yoktur.

Project Number

Yoktur.

Thanks

Yoktur.

References

• Arat, R. R. (2007). Kutadgu Bilig I: Metin (5. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Arat, R. R. (2003). Kutadgu Bilig II: Çeviri (8. baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Arat, R. R. (1979). Kutadgu Bilig III: İndeks. (Haz.: Kemal Eraslan, Osman F. Sertkaya, Nuri Yüce). İstanbul: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. Ata, A. (1997). Kıṣaṣü’l-Enbiyā II: Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Ata, A. (2002). Harezm-Altınordu Türkçesi. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi. İstanbul: Kitap Matbaası. Clauson, G. (1972). An etymological dictionary of pre-thirteenth-century Turkish. Oxford: Oxford University Press. Dankoff, R. (1983), Wisdom of royal glory. Chicago: The University of Chicago Press. Egevbaev, A. (1986). Kuttı Bilik. Almatı: Jazuwşı. Ercilasun, A. B. & Akkoyunlu, Z. (2018), Dîvânu Lugâti’t-Türk (3. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.