OSMANLI TÜRKÇESİNİN XX. YÜZYIL BAŞI KAZAN-TATAR YAZI DİLİNE ETKİSİ (Mektup Olarak Gönderilmiş Olan Gazete Makalesi Dilinden Örnekler)
Abstract
Bu makalede İstanbul’da öğrenim gören Atbasarlı Gülsüm Rahimi adındaki bir Tatar kızının İstanbul Üniversitesinde kızlar için açılan ilk kursları haber vermek üzere Tatarca yazıp gönderdiği ve Orenburg’daki Vakıt gazetesinde yayımlanan mektuptan bahsedilmekte ve söz konusu mektubun dil özellikleri incelenmektedir. Mektupta Arap ve Fars kökenli kelimeler bulunmaktadır. Aynı zamanda Rusçada kullanılan Batı dilleri alıntılarının mektupta bulunması da dikkat çekicidir. Ayrıca mektupta Oğuz grubu yazı dillerine ait özelliklerin bulunması, Osmanlıcanın XX yy. başı Tatar yazı diline olan etkisi olarak değerlendirilmiştir.
References
- DEVELLİOĞLU Ferit. (2010): Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın kitabevi yayınları, Ankara, 2010.
- HİSAMOV Nurmuhammed. (1999): ”Osmanlıların Tatar Edebiyatına Etkisi”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 361-366
- KORKMAZ Zeynep. (2003): Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
- (Black Sea-HepHoe Mope) Sosyal Bilimler Dergisi-4 (14)
- ŞAHİN Erdal. (1999): ”Osmanlıların İdil Boyu Tatar Türklerinin Kültürü ve Diline Etkileri”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 353-360
- ZAKiYEV Mirfatih. (1999): ”İdil-Ural Türkleri ve Gelişmelerine Osmanlıca'nın Tesirleri”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 530-536.
- MaXMYTOB M. (1993): I' apanqa-Tamapqa-Pycqa AanHmanap Cysneee, KasaH, l/lmaH.
- M EHMUTOV M. (1993): Garepçe-Tatarça-Rusça Alınma/ar Süzligi, Kazan, İman.
- Tamap TeneHeı-i Aı-mamManbı Cy3neee (1979). 1-2. TOM, Kasa H, TaTapCTaH Kuran Hampmnrbı.
- Tatar Tilinin Anlatmalı Süzligi (1979): 1. Tom, Kazan, Tatarstan Kitap Neşriyatı.]
- Tamap TEHEHEH Aı-inamManbıCy3neee (1981), 3 TOM, KasaH, TaTapCTaH Kuran Hampvmrbı.
- Tatar Tilinin Anlatmalı Süzligi (1981): 3. Tom, Kazan, Tatarstan Kitap Neşriyatı.]
- Tamapcxan l'paMMamuım (1993). TOM 2, Moptbonomn, KaaaH, TaTapCKoe KHMH-(Hoe MBAaTeanTBO.
- Tatarskaya Grammatika (1993): Tom 2, Morfologiya, Kazan, Tatarskoye Knijnoe İzdatelstvo.]
- XAKOB B. X. (1972): Tamap Munnu aöaöu TeneHeı-ı Bap/ıkınma Kunye ham Ycewe, KaaaH, TaTap Kuran HampmnTbı.
- HAKOV V.H. (1972): Tatar Mil/i Edebi Tilinin Bar/Ikka Kilüvi Hem Üsişi, Kazan, Tatar Kitap Neşriyatı.]
ВЛИЯНИЕ ОСМАНСКО-ТУРЕЦКОГО ЯЗЫКА НА ТАТАРСКУЮ ПИСЬМЕННУЮ РЕЧЬ НАЧАЛА XX В. (Образцы Газетных Статей, Отправленных в Виде Писем)
Abstract
В статье приводится письмо татарской студентки Атбасарлы Гульсум
Рахими, обучавшейся в Стамбуле об открытии первых курсов для женщин
в Стамбульском университете. Производится анализ языковых особенностей
этого письма. В письме содержатся слова арабского и персидского
происхождения. Также примечательно присутствие большого количества
западных слов, широко использовавшихся в русском языке. Анализируются
огузские элементы, указывается на влияние Османско-турецкого языка на
литературный татарский язык начала XIX века.
Keywords
Взаимоотношения татарского и османско-турецкого языков эпистолярная литература заимствования в татарском языке
References
- DEVELLİOĞLU Ferit. (2010): Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın kitabevi yayınları, Ankara, 2010.
- HİSAMOV Nurmuhammed. (1999): ”Osmanlıların Tatar Edebiyatına Etkisi”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 361-366
- KORKMAZ Zeynep. (2003): Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
- (Black Sea-HepHoe Mope) Sosyal Bilimler Dergisi-4 (14)
- ŞAHİN Erdal. (1999): ”Osmanlıların İdil Boyu Tatar Türklerinin Kültürü ve Diline Etkileri”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 353-360
- ZAKiYEV Mirfatih. (1999): ”İdil-Ural Türkleri ve Gelişmelerine Osmanlıca'nın Tesirleri”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 530-536.
- MaXMYTOB M. (1993): I' apanqa-Tamapqa-Pycqa AanHmanap Cysneee, KasaH, l/lmaH.
- M EHMUTOV M. (1993): Garepçe-Tatarça-Rusça Alınma/ar Süzligi, Kazan, İman.
- Tamap TeneHeı-i Aı-mamManbı Cy3neee (1979). 1-2. TOM, Kasa H, TaTapCTaH Kuran Hampmnrbı.
- Tatar Tilinin Anlatmalı Süzligi (1979): 1. Tom, Kazan, Tatarstan Kitap Neşriyatı.]
- Tamap TEHEHEH Aı-inamManbıCy3neee (1981), 3 TOM, KasaH, TaTapCTaH Kuran Hampvmrbı.
- Tatar Tilinin Anlatmalı Süzligi (1981): 3. Tom, Kazan, Tatarstan Kitap Neşriyatı.]
- Tamapcxan l'paMMamuım (1993). TOM 2, Moptbonomn, KaaaH, TaTapCKoe KHMH-(Hoe MBAaTeanTBO.
- Tatarskaya Grammatika (1993): Tom 2, Morfologiya, Kazan, Tatarskoye Knijnoe İzdatelstvo.]
- XAKOB B. X. (1972): Tamap Munnu aöaöu TeneHeı-ı Bap/ıkınma Kunye ham Ycewe, KaaaH, TaTap Kuran HampmnTbı.
- HAKOV V.H. (1972): Tatar Mil/i Edebi Tilinin Bar/Ikka Kilüvi Hem Üsişi, Kazan, Tatar Kitap Neşriyatı.]
THE EFFECTS OF OTTOMAN LANGUAGE UPON KAZAN TATAR WRITING LANGUAGE IN THE BEGINNING OF THE 20th CENTURY (The Samples From a NewspaperArticle Posted as Letter)
Abstract
In this article, it is mentioned a letter of a Tatar student Atbasarli Gulsum
Rakhimi, who educated in Istanbul. The letter had been written in Kazan-Tatar
Language and published in the journal of Vakit (Orenburg). It is about the first courses
begun for women in Istanbul University. The language features of the letter are being
analyzed from the linguistic point of view in this article. There are not only the words
from Arabic and Persian but also a lot of European borrowings, which loaned into the
Russian language. It also contains the information about influence of Oguz's language
group on the literary language of Kazan-Tatar in the beginning of the XX century.
References
- DEVELLİOĞLU Ferit. (2010): Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın kitabevi yayınları, Ankara, 2010.
- HİSAMOV Nurmuhammed. (1999): ”Osmanlıların Tatar Edebiyatına Etkisi”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 361-366
- KORKMAZ Zeynep. (2003): Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
- (Black Sea-HepHoe Mope) Sosyal Bilimler Dergisi-4 (14)
- ŞAHİN Erdal. (1999): ”Osmanlıların İdil Boyu Tatar Türklerinin Kültürü ve Diline Etkileri”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 353-360
- ZAKiYEV Mirfatih. (1999): ”İdil-Ural Türkleri ve Gelişmelerine Osmanlıca'nın Tesirleri”, Osmanlı Ansiklopedisi, c. 9, Ankara, 5. 530-536.
- MaXMYTOB M. (1993): I' apanqa-Tamapqa-Pycqa AanHmanap Cysneee, KasaH, l/lmaH.
- M EHMUTOV M. (1993): Garepçe-Tatarça-Rusça Alınma/ar Süzligi, Kazan, İman.
- Tamap TeneHeı-i Aı-mamManbı Cy3neee (1979). 1-2. TOM, Kasa H, TaTapCTaH Kuran Hampmnrbı.
- Tatar Tilinin Anlatmalı Süzligi (1979): 1. Tom, Kazan, Tatarstan Kitap Neşriyatı.]
- Tamap TEHEHEH Aı-inamManbıCy3neee (1981), 3 TOM, KasaH, TaTapCTaH Kuran Hampvmrbı.
- Tatar Tilinin Anlatmalı Süzligi (1981): 3. Tom, Kazan, Tatarstan Kitap Neşriyatı.]
- Tamapcxan l'paMMamuım (1993). TOM 2, Moptbonomn, KaaaH, TaTapCKoe KHMH-(Hoe MBAaTeanTBO.
- Tatarskaya Grammatika (1993): Tom 2, Morfologiya, Kazan, Tatarskoye Knijnoe İzdatelstvo.]
- XAKOB B. X. (1972): Tamap Munnu aöaöu TeneHeı-ı Bap/ıkınma Kunye ham Ycewe, KaaaH, TaTap Kuran HampmnTbı.
- HAKOV V.H. (1972): Tatar Mil/i Edebi Tilinin Bar/Ikka Kilüvi Hem Üsişi, Kazan, Tatar Kitap Neşriyatı.]
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 1, 2012 |
| Submission Date | July 21, 2014 |
| Published in Issue | Year 2012 Issue: 14 |
