Türkiye’de sosyolojinin
üniversitedeki kurumsal varlığı 100 yılı, entelektüel hayattaki etkisi ise 150
yılı aşmıştır. Osmanlı Devleti döneminde, Darülfünun’da önce Ahmet Şuayp ile,
devamında ise Ziya Gökalp’in “İlm-i İctimâî/İctimâiyyat” dersleri ile başlayan
süreç, bugün Anadolu’ya yayılmış onlarca sosyoloji bölümü ile karşılık
bulmuştur. Saint Simon (1760-1825), Auguste Comte (1798-1857), Karl Marx
(1818-1883), Emile Durkheim (1858-1917) veya Max Weber (1864-1920) gibi
dünyadaki ana akım sosyoloji temsilcileri Türkiye’deki sosyolojinin de ana
akımlarında etkilidirler. Cahit Tanyol (1914- …), İstanbul Sosyoloji Geleneğini
Ziya Gökalp-Hilmi Ziya Ülken çizgisi sonrasında Nurettin Şazi Kösemihal ile
birlikte devam ettirir. Şerif Mardin (1927-2017) ise, Amerika Birleşik
Devletleri’nin II. Dünya Savaşı sonrasında elde ettiği askerî, siyasî ve
ekonomik güce dayalı dünya liderliği ile, 1950’lerde yaygınlaşmaya başlayan
Amerikan Sosyolojisi’nin etkisini de içeren anlama ve açıklama yaklaşımını
somutlaştıran Yorum Sosyolojisi’nin Türkiye’deki kurucu sosyoloğudur.
Türkiye’deki bir diğer sosyoloji ana akımı gelenek ise Ankara Sosyoloji
Geleneği’dir. Böylece, İstanbul, Ankara ve Yorum sosyolojileri Türkiye’deki üç
ana akım sosyoloji anlayışını temsil eder. Cahit Tanyol ile Şerif Mardin’in
sosyolojilerinin karşılaştırmalı incelemesi, sosyolojinin bu ana akımlarını
ortaya koymak, bu akımların birbirleriyle ilişkilerini tartışmak, sosyolojinin
güncel soruları ve sorunları için çözümler aramak, Batı sosyal bilimlerinden ve
sosyolojisinden faydalanan, ancak bağımsız, özerk, yerel ve aynı zamanda
bölgesel ve millî/ulusal özellikleri olan bir “yerli sosyoloji” imkânını
yeniden düşünmek ve uygulamaya aktarabilmenin koşullarını araştırmak için
değerli bir inceleme alanı sunar.
Türk Sosyolojisi İstanbul Sosyolojisi Yorum Sosyolojisi Yerli Sosyoloji Cahit Tanyol Şerif Mardin
Sociology in Turkey
institutional entity in university has been more than 100 years. The
intellectual life effect of sociology has exceeded 150 years. During the
Ottoman period, Sociology lessons in Darülfünun, it started first with Ahmet
Şuayp’s lessons, than the process has continued with Ziya Gökalp’s “İlm-i
İctimâi/İctimâiyyat” lessons in 1914. Today, there are dozens of sociology
departments at Turkey. Saint Simon (1760-1825), Auguste Comte (1798-1857), Karl
Marx (1818-1883), Emile Durkheim (1858-1917) or like Max Weber (1864-1920)
mainstream sociology representatives in the World such as, they are also
effective in sociology mainstreams in Turkey. Cahit Tanyol (1914- …) has been
continued with the Nurettin Şazi Kösemihal after the Ziya Gökalp-Hilmi Ziya
Ülken line in the tradition of İstanbul Sociology. Şerif Mardin (1927-2017) is
the founder of Hermeneutic Sociology in Turkey. This sociology is embodying the
understanding and explanation approach. It effected by American sociology which
began to become widespread in the 1950s. 1950s is period of the world
leadership based on the military, political and economic power of the United
States after the Second World War. Another mainstream sociology tradition in
Turkey is tradition of Ankara Sociology. İstanbul, Ankara and Hermeneutic
Sociology in Turkey are three mainstream way of sociology. A comparative review
of Cahit Tanyol and Şerif Mardin’s sociologies, debate this mainstreams
sociologies, seek solutions for current questions and problems. This comparison
give us features of mainstream sociologies in Turkey. This is also give
research area that is give the conditions of thinking and practising “Native
Sociology” that benefiting from Western social sciences and sociology. “Native
Sociology” is independent, autonomous, local and also it has territorial and
national qualifactions.
Turkish Sociology İstanbul Sociology Hermeneutic Sociology Native Sociology Cahit Tanyol Şerif Mardin
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | September 25, 2019 |
Submission Date | April 22, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 Issue: 43 |