OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANI ÖZ YETKİNLİK ÖLÇEĞİ’NİN TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ

Year 2017, Volume: 18 Issue: 2, 633 - 649, 01.05.2017

Süleyman Balcı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okulda görev yapan psikolojik danışmanların okul psikolojik danışma öz yetkinlik düzeyini belirlemek amacıyla Bodenhorn ve Skaggs 2005 tarafından geliştirilen Okul Psikolojik Danışmanı Öz Yetkinlik Ölçeği OPDOÖ ’nin Türk kültüründeki psikometrik özelliklerini incelemektir. OPDOÖ’nde Kişisel ve Sosyal Gelişim, Liderlik ve Değerlendirme, Mesleki ve Akademik Gelişim, İşbirliği ve Kültürel Kabul adı verilen beş alt boyut ve 37 madde yer almaktadır. Bu ölçeğin psikometrik özelliklerini incelemek amacıyla Cronbach alpha iç tutarlılık, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Bu çalışmaya Ankara merkezindeki okullarda görev yapan 452 psikolojik danışman katılmıştır. İç tutarlılık analizleri sonucunda, ölçeğin yeterli güvenirlik düzeylerine sahip olduğu; doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin orijinalindeki beş faktörlü yapısının Türk kültürü için uygun olduğu ve psikolojik danışmanların okul psikolojik danışma öz yetkinlik düzeyini belirlemek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Psikolojik Danışman Öz Yetkinliği, Öz Yetkinlik Ölçeği

Psychometric Properties of School Counselor Self-Efficacy Scale in Turkish Culture

Abstract

The purpose of this study is to analyze the psychometric features of School Counselor Self-Efficacy Scale SCSS developed by Bodenhorn ve Skaggs 2005 in order to determine school counseling self-efficacy level of school counselors in Turkish culture. SCSS includes 37 items and five subscales, which are called as “Personal and Social Development”, “Leadership and Assessment”, “Career and Academic Development”, “Collaboration”, and “Cultural Acceptance”. In order to analyze the psychometric features of this scale Cronbach alpha Internal Consistency,Exploratory and Confirmatory Factor Analysis was conducted. Participants was 452 counselors working for schools in Ankara. According to the results of analysis this scale has five subscales the same as its original form and is reliable, valid and suitable for Turkish culture in order to determine school counseling self-efficacy level of counselors working for schools in Turkish culture

Keywords

School Counselors’ Self-Efficacy, Self-Efficacy Scale

References

• Aksoy, V. ve Diken, İ.H. (2009). Rehber öğretmenlerin özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz yeterlik algılarının incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 709-719.
• Al-Darmaki, F.R. (2004). Counselor training, anxiety, and counseling self-efficacy: Implications for training psychology students from the United Arab Emirates University. Social Behavior and Personality, 32(5) 429–439.
• ASCA [American School Counselor Association] (2003), American School Counselor Association National Model: A Framework for School Counselor Programs, Alexandria, VA.
• ASCA [American School Counselor Association]. (2012). ASCA School counselor competencies. Retrieved from May 15, 2013 https://www.schoolcounselor.org/asca/media/asca/home/SCCompetencies.pdf
• Balcı, S. (2014). Okul Psikolojik Danışmanlarının Psikolojik Danışma Öz Yetkinlikleri: Kültürlerarası Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Balcı, S. (2015a). Okulda görevli psikolojik danışmanların öz yetkinliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. 2. Uluslararası Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi 2015 Bildiri Özetleri Kitabı, 08 - 10 Haziran 2015 Hacettepe Üniversitesi Beytepe Yerleşkesi, Ankara.
• Balcı, S. (2015b). The validity and reliability study of the turkish form of school counselor self-efficacy scale. Uluslararası Eğitim Kongresi: Gelecek İçin Eğitim, Ankara Üniversitesi, 13-15 Mayıs, Ankara.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychogical Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency, American Psychologist, 37(2), 122-147.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thoughts and action: a social cognitive theory, Englewood Cliffs. New Jersey, NJ: Prentice-Hall Inc.
• Bandura, A. (1989). Regulation of cognitive processes through perceived self-efficacy. Developmental Psychology, 25(5), 729-735.
• Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist, 44(9) 1175-1184.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy, the exercise of control. New York: W. H. Freeman and Company.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: an agentic perspective. Annual Reviews Psychology, 52, 1-26.
• Bandura, A. (2002). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies, In A.Bandura (Ed.), Self-efficacy in changing societies (5th edition), Press Syndicate of Cambridge University, Cambridge, United Kingdom.
• Bodenhorn, N. & Skaggs, G. (2005). Development of the school counselor self- efficacy scale. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 38, 14-28. Retrieved May 20, 2012 from http://search.proquest.com/docview/195605511/fulltextPDF/591B8BFF723D4D CFPQ/1?accountid=16369
• Bozgeyikli, H., Bacanlı, F. & Doğan, H. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin mesleki karar verme yetkinliklerinin yordayıcılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 125–136.
• Can, G. (2010). Development of the elementary school counselor self-efficacy scale. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 1158-1161.
• Daniels, J. A.,& Larson, L. M. (2001). The impact of performance feedback on counseling self-efficacy and counselor anxiety. Counselor Education and Supervision, 41, 120–130.
• Demirel, Y. (2013). Psikolojik danışman öz yetkinlik ölçeğinin hazırlanması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ekşi, H., Ismuk, E. ve Parlak, S. (2015). Okul psikolojik danışmanlarında iş doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik danışma öz yeterliği ve dinleme becerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 84-103.
• Field, E. (2009). Discovering statistics using spss. Third edition. Sage Publications. India Pvt. Ltd. New Delhi.
• Hackett, G. & Betz, N. E. (1995). Self-efficacy and career development choice J.E Maddux (Ed.) Self-Efficacy, Adaptation And Adjustment: Theory, Research and Application (s.249-280), Newyork: Plenum Press.
• Holcomb-McCoy, C.C., Harris, P.C., Hines, E.M., & Johnston, G. (2008). School counselors’ multicultural self-efficacy: A preliminary investigation. Professional School Counseling, 11(3), 166-178.
• Hu, L.T. & Bentler, P.M. (1999). Cut‐off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling:A Multidisciplinary Journal, 6:1, 1‐55. DOI: 10.1080/10705519909540118 Retrieved February 20, 2016 from http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10705519909540118
• Gündüz, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2009). Okul psikolojik danışmanlarında mesleki yetkinlik inancı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 119-133.
• Jöreskog, K.G. & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Publishers
• Larson, L. M. (1998). The social cognitive model of counselor training. The Counseling Psychologist, 26(2), 219-273.
• Larson, L. M., Clark, M. P., Wesley, L. H., Koraleski, S. F., Daniels, J. A. &, Smith, P. L. (1999). Videos versus role play to increase counseling self-efficacy in prepracticum trainees. Counselor Education and Supervision, 38, 237-248.
• Larson, L.M. & Daniels, J.A. (1998). Review of the counseling self-efficacy literature. The Counseling Psychologist, 26, 179–218.
• Larson, L. M., Suzuki, L. A., Gillespie, K. N., Potenza, M. T., Bechtel, M. A. & Toulouse, A. L. (1992). Development and Validation of the Counseling Self- Estimate Inventory. Journal of Counseling Psychology, 39 (1), 105-120.
• Lent, R. W. & Hackett, G. (1987). Career self-efficacy: Empirical status and future directions. Journal of Vocational Behavior, 30, 347-382. Retrieved February 20, 2013 http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0001879187900108?showall% 3Dtrue%26via%3Dihub from
• Lent, R. W., Hackett, G., & Brown. S. D. (1998). Extending social cognitive theory to counselor training: Problems and prospects. The Counseling Psychologist, 26(2), 295- 306.
• Lent, R.W., Hill, C. E. & Hoffman, M. A. (2003). Development and validation of the counselor activity self-efficacy scales. Journal of Counseling Psychology, 50,97–108.
• Marsh, H.W., Balla, J.R. & McDonald, R.P.(1988). Goodness‐of‐fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391‐410.
• Munson, W.W.; Stadulis, R.E.& Munson, D.G. (1986). Enhancing competence and self- efficacy of potential therapeutic recreators in decisionmaking counseling. Therapeutic Recreation Journal, 20, 85-93.
• Ooi, P. B.; Wan Jaafar, W.M.B &Baba, M.B. (2017). Relationship between sources of counseling self-efficacy and counseling self-efficacy among Malaysian school counselors. http://dx.doi.org/10.1016/j.soscij.2017.05.005
• Özgün, M.S. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının kişilik özellikleri ile mesleki yetkinlik beklentileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Pamukçu, B. ve Demir, A. (2013). Psikolojik danışma öz-yeterlik ölçeği Türkçe formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 212-221.
• Roberts, E. B. & Borders, L. D. (1994). Supervision of school counselors: Administrative, program and counseling. The School Counselor, 41, 149–157.
• Sheu, H.,& Lent, R.W. (2007). Development and initial validation of the multicultural counseling self-efficacy scale-racial diversity form. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 44(1), 30-45.
• Soresi, S., Nota, L. & Lent, R. W. (2004). Relation of type and amount of training to career counseling self-efficacy in Italy. The Carrer Development Quarterly, 52,194-201.
• Sutton, J. M.,& Fall, M., (1995). The Relationship of school climate factors to counselor self- efficacy. Jornual of Counseling and Development, 73, 331-336.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th ed.). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• Tang, M., Addison, K.D., LaSure-Bryant, Norman, R., O’Connel, W. & Stewart-Sicking, J.A. (2004). Factors that influence self-efficacy of counseling students: an exploratory study. Counselor Education and Supervision, 44, 70-81.
• TDK [Türk Dil Kurumu] (2017). Büyük Türkçe Sözlük. Retrieved August 20, 2017 from http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK. GTS.599b4f82d6f278.25127790
• Urbani, S., Smith, M. R., Maddux, C. D., Smaby, M. H., Torres-Rivera, E., & Crews, J. (2002). Skill-based training and counseling self-efficacy. Counselor Education and Supervision, 42, 92-106.
• Voltan-Acar, N. (2012). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Terimleri Sözlüğü. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yeşilyaprak, B. (2000). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Nobel Yayın Dağıtım, Türkiye.
• Yiyit, F. (2001). Okul psikolojik danısmanlarının yetkinlik beklentilerinin ölçmeye yönelik bir ölçek gelistirme çabası. Yayınlanmamıs yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.