YÜKSEKÖĞRETİMDE ANALİTİK DÜŞÜNME BECERİLERİ

Year 2016, Volume: 24 Issue: 3, 1487 - 1502, 15.07.2016

Nur Akkuş-çakır Nuray Senemoğlu

Abstract

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin analitik düşünme beceri düzeylerini ve bu becerilerin akademik başarıya göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Ayrıca araştırma kapsamında öğrencilerin ve öğretim elemanlarının bu becerilerin gelişimine ve bu gelişimi etkileyen etmenlere ilişkin görüşleri alınmıştır. Araştırmada karma araştırma yöntemi işe koşulmuştur. Çalışma grubunu 79 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilen senaryolarla toplanmıştır. Ayrıca 18 öğrenci ve dört öğretim elemanı ile görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda üniversite öğrencilerinin analitik düşünme becerilerinin düşük seviyede olduğu, üniversite eğitimi ile bu becerilerinin geliştiği ancak istenilen düzeye erişilemediği belirlenmiştir. Ayrıca analitik düşünme becerilerinin gelişim sürecini etkileyen etmenler ve koşullar değerlendirilmiştir.

Keywords

Analitik düşünme becerileri, üst düzey düşünme becerileri, akademik başarı

ANALYTICAL THINKING SKILLS IN HIGHER EDUCATION

Abstract

The purpose of this mixed-method study was to generate information about university students’ analytical thinking skills and the relationship between these skills and academic achievement. Also it aimed to determine the influences that affect the development of analytical thinking skills. 79 undergraduate students answered scenarios designed by the researchers. Moreover semi-structured interviews with 18 students and four instructors were conducted. Results indicated that students’ analytical thinking skill levels were low and the development at university was not at the desired level. Furthermore findings provided some information about the factors affecting the development of students’ analytical thinking skills in higher education.

Keywords

Analytical thinking skills, higher order thinking skills, academic achievement

References

• karşılaştırıldığında özellikle ders dışı etkinliklere yapılan vurgu dikkat çekmektedir.
• Üniversite son sınıf öğrencilerinin analitik düşünme becerilerini geliştirmede ısrarla
• çok faydalı olduğunu belirttikleri ders dışı etkinliklere birinci sınıf öğrencileri hiç de
• ğinmemişlerdir. Bu durum lise eğitiminde bu tür etkinliklere gerekli önemin verilmediği
• yönünde yorumlanabilir. Ders dışı (konferans, sempozyum, müze, tiyatro vb.) etkinlik
• lerin öğrencilerin ufkunu açtığına ve analitik düşünme becerilerini geliştirdiğine yönelik
• yorumlar hem öğrencilerin hem de öğretim elemanlarının görüşmelerinde ortak ola
• rak belirlenmiştir. Alanyazında da sosyal etkinliklerin üst düzey düşünme becerilerini
• olumlu etkilediğine ilişkin çalışmalar yer almaktadır. Örneğin Atay ve diğerleri (2009)
• eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi amacı ile yaptıkları çalışmada da sosyal et
• kinliklere katılan öğrencilerin eleştirel düşünme puan ortalamalarının diğer öğrencilere
• göre daha yüksek olduğunu saptamıştır. Terenzini ve diğerleri (1995) yılında yaptıkları
• çalışmada üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin eğitim programları,
• sınıf içi yaşantılar ve sınıf dışı aktiviteler ile aralarındaki ilişkiyi incelemiş ve hem sınıf
• içi hem de sınıf dışı aktivitelerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirdiğine işaret et
• miştir. Terenzini Theophilides ve Lorang (1984) ve Terenzini ve diğerleri (1995) öğren
• cilerin öğretim elemanları ve akranlarıyla ders dışı etkinliklerde bir araya gelmelerinin
• öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini geliştirmede belirgin bir etkisi olduğunu
• gösteren bulgular elde etmiştir. Yapılan görüşmelerde analitik düşünme becerilerinin gelişmesinde etkili olan et
• menlerden biri olarak katılımcılar yaratıcı drama derslerine dikkat çekmiştir. Drama
• dersinin öğrencileri çok değiştirdiği ve üst düzey düşünme becerilerinin gelişmesine
• katkı sağladığı öğretim elemanlarının ve dördüncü sınıf öğrencilerinin ortak görüşüdür.
• Yaratıcı dramanın öğrencilerin çeşitli becerilerine olumlu etkiler sağladığına ilişkin bul
• gular alanyazında yer almaktadır. Örneğin Kılıç ve Tunçel de (2009) yaratıcı dramanın
• İngilizce konuşma becerisi ve İngilizce konuşmaya karşı tutumlara etkisini incelemiş ve
• yaratıcı dramanın öğrenci başarısını olumlu etkilediğini belirlemiştir. Benzer bir şekilde
• Erdoğan (2013) da sınıf öğretmenliği öğrencileri ile yaptığı çalışmada yaratıcı dramanın
• öğrencilerin yazma becerilerine ve yazmaya karşı tutumlarına olan etkisini incelemiş ve
• yaratıcı dramanın öğrencilerin hem yazma becerilerini hem de yazmaya karşı tutum
• larını geliştirdiğini gözlemiştir. McGregor’a (1976) göre drama öğrencilere iş birliği
• içinde ortak olarak paylaşılan bir yaşantı üzerinde çalışma şansı ve böylelikle günlük
• hayatta karşılarına çıkan durumlarda kendilerini daha etkili bir şekilde ifade etme şansı
• verir (Akt. Üstündağ, 1997). Anarella (2000) da eğitim programları içinde yaratıcı dra
• manın yaratıcılığı, meraklılığı, soru sorma becerilerini ve öz algıyı geliştirmek üzere
• kullanılabileceğine değinmiştir. Bu çalışma bu anlamda alanyazındaki çalışmaları des- teklemektedir. Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyi, aldıkları eğitimin etkililiği ve üniversitede ka
• zandıkları öğrenme yaşantılarının zenginliği analitik düşünme becerilerinin gelişimini
• etkilemektedir. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular analitik düşünme becerile
• rine ilişkin planlama, uygulama ve değerlendirmeye yönelik sınırlılıklara işaret etmek
• tedir. Bu kapsamda eğitim programları tüm aşamalarda üst düzey düşünme becerilerini
• geliştirmeyi hedefleyen davranışlar bakımından değerlendirilmelidir.
• Amer, A. (2005). Pathways to higher education http://www.pathways.cu.edu.eg/ subpages/training_ courses/C10-1%20Analytical%20Thinking.pdf sayfasından 16.06.2011 tarihinde erişilmiştir.
• Anderson, L., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., & Pintrich, P. R. (Eds.). (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives. (Çev). Özçelik, D. A. (2010). Öğrenme öğretim ve değer- lendirme ile ilgili bir sınıflama. Ankara: Pegem Akademi.
• Annarella, L. A. (2000). Using Creative Drama in the Writing and Reading Process. http://files.eric. ed.gov/fulltext/ED445358.pdf
• Arum, R. & Roksa, J. (2011). Academically adrift: Limited learning on college campuses. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Atay, S., Ekim, E., Gökkaya, S., & Sağım, E. (2009). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 39–46.
• Beyaztaş, D. İ., Senemoğlu, N. (2015). Factors affecting successful student learning; approaches and learning approaches (Başarılı öğrencilerin öğrenme yaklaşımları ve öğrenme yaklaşımları- nı etkileyen faktörler). Eğitim ve Bilim, 40(179), 193-216.
• Bloom, B. S., Engelhart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. R. (1956). Taxonomy of educational objectives: Cognitive domain. New York, NY: David McKay.
• Brookhart, S. M. (2010). How to assess higher-order thinking skills in your classroom. Alexandria, VA: ASCD.
• Brown, T. (2004). Higher order thinking skills. In Kincheloe, J. L. & Danny, K. W. (Ed.). (2004). Critical thinking and learning: An encyclopedia for parents and teachers. (s. 458-463). West- port, CT: Greenwood Publishing Group.
• Chaffee, J. (1990). Thinking critically. Boston, MA: Houghton Mifflin Company.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences Hillsdale, NJ: LEA.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2. Baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Depinet, A. (2012). Becoming critical thinkers: The impact of treatments on student reflective prac- tice in the college classroom. (Yayımlanmamış doktora tezi). Bowling Green State University.
• Descartes, R. (1701/2010). Aklın yönetimi için kurallar. M. Ökmen (Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Eckman, M., & Frey, D. K. (2005). Using the WebCT NAFTA program to promote analytical thin- king and global awareness competencies through a team approach. Clothing and Textiles Rese- arch Journal, 23(4), 278-289.
• Elder, L. & Paul, R. (2007). The thinker’s guide to analytic thining: how to take thinking apart and what to look for when you do, the elements of thinking and standards they must meet. Foundation for critical thinking. http://www.criticalthinking.org/ sayfasından 27. 11. 2012 tarihinde ulaşılmıştır.
• Erdoğan, T. (2013). The effect of creative drama method on pre-service classroom teachers’ writing skills and attitudes towards writing. Australian J. of Teacher Education,38(1),44-61.
• Freed, C., & Pena, R. (2001). Minority education and analytical thinking skills: Traditionalizing disempowerment. High School Journal, 85(2), 25.
• Glaser, B. G. & Strauss, A. L. (1967). The discovery of grounded theory: strategies for qualitative research. Chicago, IL: Aldine.
• Hayes, A. F., & Krippendorff, K. (2007). Answering the call for a standard reliability measure for coding data. Communication Methods and Measures, 1, 77-89.
• HayGroup. (2010). Raising achievement in our schools: Models of excellence for headteachers in dif- ferent settings. http://www3.nccu.edu.tw/~mujinc/teaching/9-101principal/refer9-1%28kpool- hay-models-of-excellence-parts-1-2%29.pdf sayfasından 17.06.2011 tarihinde erişilmiştir.
• Hobbes, T. (1651/1909). Leviathan. London: Oxford University Press.
• İpşiroğlu, Z. (1989). Düşünmeyi öğrenme ve öğretme. Afa Yayınları.
• Järvelä, S. (2006). Personalised learning? New insights into fostering learning capacity. In OECD/ CERI (Ed.) Personalising Education, (pp. 31–46). Paris: OECD/CERI.
• Kılıç, Ş., & Tuncel, M. (2009). Yaratıcı dramanın İngilizce konuşmaya ve tutuma etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 55-81.
• Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Kutlu, Ö., Doğan, C. D., & Karakaya, İ (2010). Öğrenci başarısının belirlenmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Logan, C. H. (1976). Do sociologists teach students to think more critically? Teaching Sociology, 29-48.
• Lemons, P. P. & Lemons, J. D. (2012). Questions for assessing higher-order cognitive skills: It’s not just Bloom’s. Life Sciences Education, 12, 47–58.
• Montaku, S. (2011). Results of analytical thinking skills training through students in system analysis and design course. IETEC’11 Konferansı Bildiri Kitabı, Kuala Lumpur, Malezya.
• Montaku, S., Kaittikomol, P. & Tiranathanakul, P. (2012). The Model of Analytical Thinking Skill Training Process. Research Journal of Applied Sciences, 7, 17-20.
• Saldaña, J. (2009). The Coding Manual for Qualitative Researchers. London: Sage.
• Senemoğlu, N. (2009). Closing Speech. 1st International Conference of Living Theorists-Howard Gardner (Kapanış konuşması. 1. Uluslararası Yaşayan Kuramcılar Konferansı), Mehmet Akif Ersoy University, Burdur.
• Senemoglu, N. (2011). College of education students’ spproaches to learning and study skills. Eği- tim ve Bilim (Education & Science), 36 (160), 65-80.
• Senemoğlu, N. (2015). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. (24. Baskı) Ankara: Yargı Yayınevi.
• Shields, C. (2012). Aristotle. Edward N. Zalta (ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy http:// plato.stanford.edu/archives/sum2012/entries/aristotle/
• Smith, R. (2012). Aristotle’s Logic. Edward N. Zalta (ed.) The Stanford Encyclopedia of Philo- sophy. http://plato.stanford.edu/archives/spr2012/entries/aristotle-logic/
• Tsalapatas, H., Heidmann, O., Alimisi, R., Tsalapatas, S., Florou, C., & Houstis, E. (2011). Visual programming towards the development of early analytical and critical thinking. Int. Conference on Future of Education Konferansında Sunulan Bildiri. Floransa, İtalya.
• Terenzini, P. T., Theophilides, C., & Lorang, W. G. (1984). Influences on students’ perceptions of their academic skill development during college. J. of Higher Educ.,621-636.
• Terenzini, P. & Wright, T. (1987). Influences on students’ academic growth during four years of college. Research in Higher Education, 26(2), 161-179.
• Terenzini, P., Springer, L., Pascarella, E. & Nora, A. (1995). Influences affecting the development of students’ critical thinking skills. Research in Higher Education,36(1), 23-39.
• Umay, A. & Arıol, Ş. (2011). Baskın olarak bütüncül stilde düşünenlerle baskın olarak analitik stilde düşünenlerin problem çözme davranışlarının karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 27-37.
• Üstündağ, T. (1997). The advantages of using drama as a method of education in elementary scho- ols. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,13, 89-94.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.