THE HISTORICAL DEVELOPMENT OF THE EDUCATION OF LOGIC AND PHILOSOPHY IN BOSNIA AND HERZEGOVINA

Year 2012, Volume: 20 Issue: 2, 689 - 700, 01.05.2012

Deniz Kundakçı

Abstract

In this text, after examining the studies made in the area of instruction of philosophy and especially logic in Bosnia in the Ottoman period, it is focused on the importance of philosophy in terms of social consensus and tolerance in Bosnia in the present day. In this sense, though it is to be brief statements, it will be traced reflections on the education system of Bosnia and the philosophy as a type of knowledge in conjunction with modification of a certain number of historical systems, institutes and doctrines. The issues stressed strongly throughout the study will be the effects of Aristotle’s logic Bosnia in the Ottoman period, the studies both Muslim population and Christian population made on the area of logic and philosophy in that period of Bosnia, the characters of education institutes of that period and the developments made in the area of philosophy in Bosnia-Herzegovina as a part of Yugoslavia. Eventually, it will be dealt with the existing philosophy institutes and the formal developments in educational area in the present Bosnia-Herzegovina. The text was written out with a descriptive and in part interpretative method to historical and philosophical process. The message wanted to be given will be stated in the general meaning in the study, “to have been a rooted tradition of logic and philosophy in the historical context in Bosnia and Herzegovina” and “have been necessary to interpret the existing ethnic and cultural differences as a diversity instead of discrimination, “to have been necessary to promote philosophy in order to provide social consensus more than yesterday in Bosnia and Herzegovina.”

Keywords

Logic, Philosophy, Aristotle, Porpyrios, Isagoge

Mantık ve Felsefe Eğitiminin Bosna-Hersek’teki Tarihsel Gelişimi

Abstract

Bu metinde, Osmanlı Dönemi’nde Bosna’da felsefe ve özellikle mantık eğitimi alanında yapılan çalışmalar incelendikten sonra, günümüzde Bosna-Hersek’te felsefenin toplumsal uzlaşı ve hoşgörü açısından taşıdığı önem üzerine odaklanılacaktır. Bu manada, özet ifadelerle de olsa, tarihsel bir takım sistem, kurum ve doktrinlerin değişmesiyle birlikte Bosna eğitim sistemi ve bir bilgi türü olarak felsefenin üzerindeki yansımaları izlenecektir. Çalışma boyunca üzerinde önemle durulacak konular ise, Aristoteles mantığının Osmanlı dönemi Bosna’sındaki etkileri, bu dönem Bosna’da hem Müslüman hem de Hıristiyan nüfusun mantık ve felsefe alanında yaptıkları çalışmalar ve dönemin eğitim kurumlarının özellikleri ve Yugoslavya’nın bir parçası olarak Bosna-Hersek’te felsefe alanında yapılan gelişmeler olacaktır. Son olarak da günümüz Bosna-Hersek’indeki mevcut felsefe kurumları ve eğitim alanındaki formel gelişmeler ele alınacaktır. Metin tarihsel ve felsefi süreci betimleyici ve kısmen de yorumlayıcı bir metotla kaleme alınmıştır. Çalışmada genel anlamıyla verilmek istenen mesaj ise, “Bosna-Hersek’te tarihsel bağlamda köklü bir felsefe ve mantık geleneğinin olduğu” “mevcut etnik ve kültürel farklılıkların ayrımcılık yerine zenginlik olarak yorumlamanın gerekli olduğu” ve “toplumsal uzlaşının sağlanması için felsefenin dünden daha çok teşvik edilmesinin gerekliliği” olarak ifade edilebilir.

Keywords

Mantık, Felsefe, Aristoteles, Porphyrios, Isagoji.

References

• 1. ALPARSLAN, Şenol. Bosna’da Türk Kültürünün İzleri, s. 90, Genel Kurmay Basımevi, Ankara. (2006).
• 2. ŞAHİN, Kamil. “Saraybosna Şehri Merkezindeki Medreseler”, X. Vakıf Haftası Kitabı. Yayına Hazırlayanlar: İbrahim Ateş, Sadi Bayram, Mahmut Narince. Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, ss. 263-272. (1993).
• 3. İHSANOĞLU, Ekmeleddin (Ed.) Osmanlı Medeniyeti Tarihi, I. Cilt, Zaman Yayıncılık, İstanbul. (1999).
• 4. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. (1988).
• 5. BALTACI, Cahit. XV.-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri I, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul. (2005).
• 6. İZGİ, Cevat. Osmanlı Medreselerinde İlim I. (Riyazî İlimler) ve II. (Tabii ilimler) Ciltler, İz Yayıncılık, İstanbul. (1997).
• 7. ÖZYILMAZ, Ömer. Osmanlı Medreselerinin Eğitim Programları, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. (2002).
• 8. BOLAY, Süleyman Hayri. Osmanlılarda Düşünce Hayatı ve Felsefe, Akçağ Yayınları, s, 129-135, Ankara. (2005).
• 9. ATADEMİR, Hamdi Ragıp. “Porphyrios ve Ebheri’nin İsagoci’leri”, Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 5, Ankara, s. 462, (ss. 461-468), (1948).
• 10. YAKUBOĞLU, Kenan. Osmanlı Medrese Eğitimi ve Felsefesi, Gökkubbe Yayınları, s. 153, İstanbul. (2006).
• 11. DEMİR, Remzi. Philosophia Ottomanica, Cilt 1, Lotus Yayınları, s. 181, Ankara. (2005)
• 12. PORPHYRIOS. İsagoge, Aristoteles’in Kategorilerine Giriş, Çeviren: Betül Çotuksöken, Remzi Kitapevi, , s. 31, İstanbul. (1986).
• 13. ARİSTOTELES. Kategoriler, Çeviren: Saffet Babür, İmge Kitapevi, Ankara, (2002).
• 14. IBRULJ, Nijaz. “Bosnia Porphyriana: An Outlineof the Development of Logic in Bosnia and Herzegovina”, SURVEY: Periodical for Social Studies, Special English Edition (University of Sarajevo), Bosnia and Herzegovina. pp.109-167. (2009).
• 15. MALCOLM, Noel. Bosna’nın Kısa Tarihi, Türkçesi: Aşkım Karadağlı, Om Tarih Yayınları, s. 236-237, İstanbul. (1999).
• 16. GEORGEOFF, Peter John. The Educational System of Yugoslavia, US. Dept. of Education, International Education Programs. (1982).
• 17. MARKOVIC, Mihailo. “Praxis: Critical Social Philosophy in Yugoslavia” in Praxis: Yugoslav Essay in the Philosophy and Methodology of the Social Sciences, Volume XXXVI, Boston/USA, ss.XI-XXXV. (1979). Mantık ve Felsefe Eğitiminin Bosna-Hersek’teki Tarihsel Gelişimi... 699 May 2012 Vol:20 No:2 Kastamonu Education Journal
• 18. LENHART, Volkar ve BATARILO, Katarina. “Bosna-Herzegovina”, The Education Systems of Europe, Ed. HÖRNER, Wolfgang, DÖVERT, Hans, KOPP, H. MİTTER, W. Springer. (2007)