Kentsel Tasarım Kavramında Kentsel Tasarım Rehberlerinin Yeri ve Önemi

Year 2018, Volume: 11 Issue: 2, 243 - 255, 15.06.2018

Serdar Arısu

Abstract

Bu çalışmada, kentlerin kentsel tasarım sonucu ulaşabileceği kimlik ve bu
kimliğin olumlu etkilere yol açabilen kentsel tasarım rehberlerinin önemi,
tasarım sürecinde yapılacak olan çalışmalar, araştırmalar ve uygulama
teknikleri ile bir kentsel tasarım rehberi hazırlanması amaçlanmıştır. Kentsel
tasarım rehberleri yapacağı çalışmanın, üzerinde özellikle duracağı yaratıcılık
sonucunda kentlerin kimliklerini ve karakteristik özelliklerini korumalarını,
dünyadaki örnekleri ile karşılaştırdığımızda ülkemiz içinde önemli rolünün
olduğu ortaya çıkmıştır. Kentsel tasarım rehberleri, kentlerin tasarımsal
uygulamalarında etkin bir şekilde aracı olarak kullanılmaktadırlar. Tasarımsal
kararların uygulanma esnasında, süreç kontrol altında tutulmakta ve değişen
şartlara ve ihtiyaçlara ayak uydurabilmekte etkili olmaktadır. Tarihi kentlerin
korunarak gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi için; bugünkü
durumun tespiti, yapılmış olan bilimsel çalışmaların analizi ve diğer kentlerde
yapılmış olan tasarım rehberlerinin örneklerine yer verilmiştir.

Kentsel
tasarım çalışmaları incelendiğinde genel olarak üst ölçeklerde çalışmalar
yapılmış olduğu ve kentsel tasarım ile incelenen kentsel mekân kimliklerinin
geri planda bırakıldığı izlenmektedir. Aynı yönlü planlama çalışmalarının da
kentlerin kimliklerini bitirmekte ve aynı biçimdeki doku varlıklarını
çoğaltmaktadır. Bu kavramla beraber kentsel tasarım rehberleri, kent kimliğini
korumak, kaybedilen kent kimliğinin yeniden kazanılmasını sağlamak ve ortaya
çıkacak yeni kentlere de rehber olmaktadır. Kent kimliğinin sürdürülebilir
olabilmesi ve kullanılabilir kent mekânlarının ortaya çıkarılabilmesi için
kentlerin tasarımsal kontrollerinin önemi ve bu kontrol mekanizmasında etkin
bir rolü bulunan kentsel tasarım rehberlerine olan gereklilik ön plana
çıkarılmıştır.

Keywords

Kentsel Tasarım, Kentsel Tasarım Rehberleri

The Concept of Urban Design Place and importance of Urban Design Guides

Abstract

In
this study, it is aimed to prepare an urban design guide with urban design
guides which can lead to positive effects of identity and urban identity, which
can be reached by cities, and studies, research and application techniques to
be done in the design process. It turned out that working in urban design
guides is an important role to play in our country when compared with the
examples in the world, protecting the identities and characteristic features of
the cities as a result of the creativity that they would especially exert.
Urban design guides are effectively used as tools in urban design applications.
During the implementation of design decisions, the process is kept under
control and is effective in keeping up with changing conditions and needs. In
order for the historical cities to be preserved and transferred to future
generations in a healthy way, the analysis of the current scientific work, and
examples of design guides made in other cities.

When
urban design studies are examined, it is observed that studies on upper scales
are generally performed and urban identities examined with urban design are
left behind. In the same directional planning activities, the cities are
finishing their identities and duplicating the texture assets in the same way.
Together with this concept, urban design guides are also guiding the protection
of city identity, the recovery of the lost city identity and the emerging new
cities. The necessity of urban design guides, which have an important role in
the importance of urban design controls and an effective role in this control
mechanism, has been put forward in order to ensure the sustainability of urban
identity and the exploitation of available urban spaces.

Keywords

Urban Design, Urban Design Guides, Urban Space

References

• Akça, M. (2007) Tarihi Yarımada İçerisinde Bulunan Hanlar Bölgesinin Kentsel Tasarım İlkeleri Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ayataç, K. H. (1999). Gerçek Kent Tasarımcısı Kimdir? , 1. Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
• Council, H. (2013). Harlow Future Prospect Study: Linking regeneration and growth, Harlow: Nathaniel Lichfield and Partners.
• Çubuk, M. (1991), “Kamu Mekânları ve Kentsel Tasarım”, Kamu Mekanları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempozyumu 1, 15-16 Mayıs 1989, MSÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
• Davies, L. (2000), Urban Design Compendium, London.
• Detr, (2000). Urban Design in the Planning System: Towards Better Practise, Commission for architecture and the built environment, London,
• Derman, H. (2010). Haliç Bütünü İçinde Fener-Balat Yerleşiminin Kentsel Tasarım İlkeleri ve Gestalt Kuramı Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erginöz, M. A. (2017). Şehircilik, İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Gibberd, F. (1980). The Design of Harlow, İnformation Services Department;Harlow Council.Jacobs, A.B. (1980). Making City Planning Work, America Planning Association, Washington.
• Karaman, A. (1992). Kentsel Tasarımda Çevresel Bütünlük ve Süreklilik, 1. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, 23-24 Mayıs, MSÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
• Karaman, A. (1999). Bir Disiplin ve Meslek Olarak Kentsel Tasarımın Yeni Konumu, 1. Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
• Koç, H. (1999). Kentsel Tasarım Rehberleri – Olanaklar/Sınırlamalar, 1. Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, s: 111-120
• Konuk, G. (1999). Kentsel Tasarım Süreci, Sürece İlişkin Yaklaşımlar ve Tasarım Kontrolleri, 1. Ulusal Kentsel Tasarım Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
• Lang, J. (2005). “Urban Design: A Typology of Procedures and Products Illustrated With Over 50 Case Studies”, UK.
• Orhan, M. (2015). Kentsel Kalitenin Geliştirilmesi Bağlamında Stratejik Bir Yaklaşım; Kentsel Tasarım Rehberi Kavramsal Model Önerisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özaydın, G. (1993). Kentsel Tasarım Kapsamında Tarihi Kentsel Mekânlarda Ara Yüzlerin Düzenlenmesine Sistemli Bir Yaklaşım, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özaydın, G. (2001). “Kentsel Tasarım Kontrollerine Yönelik Kıyı Yönetim Modeli, Alan Ayvalık İlçesi”, İnşaat Teknolojileri Araştırma Grubu Çalışması, TÜBİTAK.
• Özdemir, B. (2017). “Kentsel Tasarım Kriterlerinin Mekânın Algısal Atmosferine Etkisi”, MTD Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, C.1, Sayı 11: 73-90.
• Özdeş, G. (1992). “Şehirsel Tasarım ve Mekân Kavramı”, 2. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, 23-24 Mayıs, MSÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
• Samur, İ. Z. (2007). Örnek Alan Eminönü-Sirkeci’de Kentsel Tasarım Rehberi Hazırlanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şala, D. (2013). Kentsel Kimlik Bağlamında Kentsel Tasarım Rehberlerinin İrdelenmesi (İzmir-Kemeraltı Tarihi Kent Merkezi Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İstanbul.
• Tezer, H. K. (2002). Kentsel Morfoloji Bağlamında Kentsel Tasarım Rehberlerinin İrdelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• URL-1, http://www.mtddergisi.com/dergi/kentsel-tasarim-kriterlerinin-mekaninalgisal-atmosferine-etkisi20170716043500.pdf Mayıs - Haziran - Temmuz - Ağustos 2017
• URL-2, http:// www.peyzax.com/kentsel-tasarim-emin-gunes/ 24 Nisan 2017
• URL-3,http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=385&RecID=3158 Mayıs-Haziran 2013
• URL-4, http://www.journalagent.com/planlama/pdfs/PLAN06078RESEARCH_ARTICLE-SELVI_UNLU.pdf 07.03.2017
• URL-5, http://www.designcouncil.org.uk/sites/default/files/asset/document/by-design.pdf. 01 Ocak 2017
• URL-6, http://www.istanbulkesfi.com/eminonu-gezilecek-yerler/ 29 Ocak 2017