Evaluation of Anatolian Seljuk Madrassas in Konya Historical City Centre in terms of Biophilic Design Criteria

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 1048 - 1066, 15.03.2025

Selin Kılıç Dede , Burcu İncer , Büşra Yılmaz Erdoğan

https://doi.org/10.35674/kent.1490795

Abstract

The historical centre of Konya contains remains from the prehistoric period. In the archaeological studies around Konya, it is understood that the vicinity of Alaaddin Hill has an ancient history. Konya, which was the capital of the Anatolian Seljuk state, was the centre of educational, health, religious and commercial activities. In the field of education, madrasahs were opened in the historical centre of the city. In these madrasas, which provided religious education, the existence of imitation of nature, which is the basis of the Islamic religion, was questioned. In this study, biophilic design criteria were used to investigate the emulation of nature in historical buildings. Karatay Madrasa, Ince Minareli Madrasa, Sırçalı Madrasa and Ali Gav Madrasa in the historical centre of Konya were studied. The buildings and their surroundings were photographed and analysed on site. The spatial equivalents of the 10 criteria under the headings of nature in space and natural analogies of biophilic design criteria were determined based on spatial searches. Four madrasahs were analysed for their spatial correspondences. Spatial correspondences were explained through the visuals of the buildings. According to the analyses and findings, nature-specific qualities were identified in the structures studied. As a result of this study, the determining role of nature in historical buildings is understood and it is predicted that nature can be used for new designs.

Keywords

Konya, Historical City Centre, Anatolian Seljuk Madrasahs, Biophilia, Biophilic Design Criterias

Konya Tarihi Kent Merkezindeki Anadolu Selçuklu Medreselerinin Biyofilik Tasarım Kriterleri Açısından İncelenmesi

Abstract

Konya tarihi kent merkezi, prehistorik devirden kalma kalıntılar içermektedir. Konya çevresindeki arkeolojik çalışmalarda, Alaaddin tepesi civarının eski bir geçmişe sahip olduğu anlaşılmaktadır. Anadolu Selçuklu Devleti’ne başkentlik yapmış Konya’da, eğitim, sağlık, dini ve ticari faaliyetlerin sürdürüldüğü yapılaşma oluşmuştur. Eğitim alanında, tarihi kent merkezinde medreseler açılmıştır. Dini eğitim veren bu medreselerde, İslam dininin temelinde olan doğadan öykünmenin varlığı sorgulanmıştır. Bu çalışmada; tarihi yapılardaki doğadan öykünmenin araştırılması için, biyofilik tasarım kriterlerinden faydalanılmıştır. Konya tarihi kent merkezinde bulunan, Karatay Medresesi, İnce Minareli Medrese, Sırçalı Medrese ve Ali Gav Medresesi araştırılmıştır. Yapılar, çevresiyle birlikte fotoğraflandırılmış ve yerinde incelenmiştir. Biyofilik tasarım kriterlerinin; mekândaki doğa ve doğal analojiler başlıkları altında yer alan 10 kriterin mekânsal arayışlarından hareketle mekânsal karşılıkları belirlenmiştir. Dört medrese, mekânsal karşılıklarına göre analiz edilmiştir. Mekânsal karşılıklar, yapıların görselleri üzerinden açıklanmıştır. Yapılan analiz ve bulgulara göre, incelenen yapılarda doğaya özgü nitelikler tespit edilmiştir. Bu çalışma sonucunda, doğanın tarihi yapılardaki belirleyici rolü anlaşılmakta ve yeni tasarımlar için de doğadan yararlanabileceği öngörülmektedir.

Keywords

Konya, Tarihi Kent Merkezi, Anadolu Selçuklu Medreseleri, Biyofilya, Biyofilik Tasarım Kriterleri

References

• Abdelaal, M., ve Soebarto, V. (2018). History Matters: The Origins of Biophilic Design of İnnovative Learning Spaces in Traditional Architecture.
• Akkach, S. (2005). Cosmology and Architecture in Premodern Islam: An Architectural Reading of Mystical Ideas. Ithaca, NY: State University of New York Press.
• Akok, M. (1970). Konya’da Sırçalı Medresenin Rölöve ve Mimarisi. Türk Arkeoloji Dergisi, 18(1), 5-35.
• Aslanapa, O. (1990). Türk Sanatı: Başlangıcından Beylikler Devrinin Sonuna Kadar. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Aslanapa, O. (1972). Türk Sanatı. Remzi Kitabevi.
• Azizsoy, A. (2019). Türk Döneminde Revan Kent Dokusu ve Mekansal Yapıdaki Değişimin Mimari Mirasa Yansımaları. Sanat Tarihi Dergisi, 28(2), 243-281.
• Benfield, J. A., Rainbolt, G. N., Bell, P. A., & Donovan, G. H. (2015). Classrooms with Nature Views: Evidence of Differing Student Perceptions and Behaviors. Environment and Behavior, 47(2), 140-157. doi:10.1177/0013916513499583.
• Browning, W., Ryan, C., ve Clancy, J. (2014). 14 Patterns of Biophilic Design Improving Health & Well- Being in the Built Environment. Terrapin Bright Green.
• Calabrese, E., ve Kellert, S. (2015). The Practice of Biophilic Design. Terrapin Bright.
• Çatakoğlu, M. (2002). Anadolu Selçuklu Dönemi İlmi Faaliyetleri ve Bu Faaliyetlerin Osmanlı Kuruluş Dönemi İlmi Faaliyetlerine Tesiri. (Tez No. 116893) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Çorakçı, R. E. (2016). İç Mimarlıkta Biyofilik Tasarım İlkelerinin Belirlenmesi, (Tez No. 444471) [Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi].
• Demircioğlu, B. (1997). İstanbul Genelinde Orta Öğretim Yapılarının Kullanıcı Sorunları Açısından Incelenmesi. (Tez No. 67741) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Global Wellness Institute (2020). 14 Patterns of Biophilic Design. Interface.
• Hung, S. H., & Chang, C. Y. (2021). Health Benefits of Evidence-Based Biophilic-Designed Environments: A Review. Journal of People, Plants, and Environment, 24(1), 1-16.
• Karpuz, H. (2004). Anadolu Selçuklu Mimarisi. Selçuk Üniversitesi Yaşatma ve Geliştirme Vakfı.
• Kaya, H., ve Arslan, S. (2018). Biophilic Design and Healing Architecture: An Evaluatıon on Healthcare Buildıng. Ejons International On Mathematics Engineering And Natural Sciences, 35-47.
• Kellert, S., Heerwagen, J., ve Mador, M. (2008). Biophilic Design: The Theory, Science, and Practice of Bringing. John Wiley and Sons Inc.
• Kemaloğlu, M. (2015) XI.-XIII. Yüzyıl Türkiye Selçuklu Devletinde EğitimÖğretim (Medreseler). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5/2, 89-106.
• Konyalı, İ. H. (1964) Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Yeni Kitap Basımevi.
• Köroğlu, H. (1999). Konya ve Anadolu Medreseleri. Fen Yayınevi.
• Kuban, D. (2002) Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, Yapı Kredi Yayınları.
• Kuran, A. (1969). Anadolu Medreseleri I. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Lee, K. E., Williams, K. J. H., Sargent, L. D., Williams, N. S. G., & Johnson, K. A. (2015). 40-Second Green Roof Views Sustain Attention: The Role of Micro-Breaks in Attention Restoration. Journal of Environmental Psychology, 42, 182-189. doi:10.1016/j.jenvp.2015.04.003
• Little, H. (2016). Becoming Biophilic: Challenges and Opportunities for Biophilic Urbanism in Urban Planning Policy. Smart and Sustainable Built Environment, 5-15.
• Li, D. Y., ve Sullivan, W. C. (2016). Impact of Views to School Landscapes on Recovery from Stress and Mental Fatigue. Landscape and Urban Planning, 148, 149-158. doi:10.1016/j.landurbplan.2015.12.015
• Mollazadeh, M., ve Zhu, Y. (2021). Application of Virtual Environments for Biophilic Design: A Critical Review. Buildings, 11(4), 148.
• Noraslı, M. (2023). İç Mimari Proje Sürecinde Durum Çalışması Modeli: Apartman Girişi Tasarımı. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 6(2), 226-234.
• Payette, T. (1988). Designing the Aga Khan Medical Complex. In M. B. Sevcenko (Ed.), Theories and Principles of Design in the Architecture of Islamic Societies. Cambridge, Massachusetts: Aga Khan Program for Islamic Architecture.
• Petruccioli, A., ve Pirani, K. K. (2013). Understanding Islamic Architecture. Taylor and Francis.
• Ögel, S. (2006). Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Önder, M. (1971). Mevlâna Şehri Konya: Tarihi Kılavuz. Konya Valiliği Yayınları.
• Öney, G. (2002). Anadolu Selçuklu Sanatı, Ankara.
• Sözen, M. (1970). Anadolu Medreseleri: Selçuklu ve Beylikler Devri. İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Şaman Doğan, N. (2010). Konya Sırçalı/Muslihiye Medresesi Taçkapı Bezemeleri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD). 12(12), 127-162.
• Şenalp, M. (2019). Tarihi Yapılarda Termal Konfor Analizi: Ali Gav Medresesi Örneği. (Tez No. 569077) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Konya Teknik Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Tereci, A. (2019). Biophilic Wisdom of the Thirteenth and Fourteenth Century Seljukians’ Mosque Architecture in Beyşehir, Anatolia. Architectural Science Review, 63(1), 3-14.
• Uluçam, A. (2009). Sırçalı Medrese. TDV İslam Ansiklopedisi, 37, 126-127.
• Vandier, C., Le Guennec, J. Y., ve Bedfer, G. (2002). What are the Signaling Pathways Used by Norepinephrine to Contract the Artery? A Demonstration Using Guinea Pig Aortic Ring Segments. Advances in Physiology Education, 26(3), 195-203.
• Yaldız, E. (2003). Konya'daki Medrese Yapılarının Yeniden Kullanım Koşullarına Göre Değerlendirilmesi. (Tez No. 134209) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Konya Selçuk Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Yıldız Kuyrukçu, E. (2020). Anadolu Selçuklu Medreselerinin Yapısal ve Mekânsal Özellik Bağlamında Değerlendirilmesi: Konya Sırçalı Medrese Örneği (Cilt 8). Online Journal of Art and Design.
• Abdelaal, M., ve Soebarto, V. (2018). History Matters: The Origins of Biophilic Design of İnnovative Learning Spaces in Traditional Architecture.
• Akkach, S. (2005). Cosmology and Architecture in Premodern Islam: An Architectural Reading of Mystical Ideas. Ithaca, NY: State University of New York Press.
• Akok, M. (1970). Konya’da Sırçalı Medresenin Rölöve ve Mimarisi. Türk Arkeoloji Dergisi, 18(1), 5-35.
• Aslanapa, O. (1990). Türk Sanatı: Başlangıcından Beylikler Devrinin Sonuna Kadar. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Aslanapa, O. (1972). Türk Sanatı. Remzi Kitabevi.
• Azizsoy, A. (2019). Türk Döneminde Revan Kent Dokusu ve Mekansal Yapıdaki Değişimin Mimari Mirasa Yansımaları. Sanat Tarihi Dergisi, 28(2), 243-281.
• Benfield, J. A., Rainbolt, G. N., Bell, P. A., & Donovan, G. H. (2015). Classrooms with Nature Views: Evidence of Differing Student Perceptions and Behaviors. Environment and Behavior, 47(2), 140-157. doi:10.1177/0013916513499583.
• Browning, W., Ryan, C., ve Clancy, J. (2014). 14 Patterns of Biophilic Design Improving Health & Well- Being in the Built Environment. Terrapin Bright Green.
• Calabrese, E., ve Kellert, S. (2015). The Practice of Biophilic Design. Terrapin Bright.
• Çatakoğlu, M. (2002). Anadolu Selçuklu Dönemi İlmi Faaliyetleri ve Bu Faaliyetlerin Osmanlı Kuruluş Dönemi İlmi Faaliyetlerine Tesiri. (Tez No. 116893) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Çorakçı, R. E. (2016). İç Mimarlıkta Biyofilik Tasarım İlkelerinin Belirlenmesi, (Tez No. 444471) [Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi].
• Demircioğlu, B. (1997). İstanbul Genelinde Orta Öğretim Yapılarının Kullanıcı Sorunları Açısından Incelenmesi. (Tez No. 67741) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Global Wellness Institute (2020). 14 Patterns of Biophilic Design. Interface.
• Hung, S. H., & Chang, C. Y. (2021). Health Benefits of Evidence-Based Biophilic-Designed Environments: A Review. Journal of People, Plants, and Environment, 24(1), 1-16.
• Karpuz, H. (2004). Anadolu Selçuklu Mimarisi. Selçuk Üniversitesi Yaşatma ve Geliştirme Vakfı.
• Kaya, H., ve Arslan, S. (2018). Biophilic Design and Healing Architecture: An Evaluatıon on Healthcare Buildıng. Ejons International On Mathematics Engineering And Natural Sciences, 35-47.
• Kellert, S., Heerwagen, J., ve Mador, M. (2008). Biophilic Design: The Theory, Science, and Practice of Bringing. John Wiley and Sons Inc.
• Kemaloğlu, M. (2015) XI.-XIII. Yüzyıl Türkiye Selçuklu Devletinde EğitimÖğretim (Medreseler). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5/2, 89-106.
• Konyalı, İ. H. (1964) Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Yeni Kitap Basımevi.
• Köroğlu, H. (1999). Konya ve Anadolu Medreseleri. Fen Yayınevi.
• Kuban, D. (2002) Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, Yapı Kredi Yayınları.
• Kuran, A. (1969). Anadolu Medreseleri I. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Lee, K. E., Williams, K. J. H., Sargent, L. D., Williams, N. S. G., & Johnson, K. A. (2015). 40-Second Green Roof Views Sustain Attention: The Role of Micro-Breaks in Attention Restoration. Journal of Environmental Psychology, 42, 182-189. doi:10.1016/j.jenvp.2015.04.003
• Little, H. (2016). Becoming Biophilic: Challenges and Opportunities for Biophilic Urbanism in Urban Planning Policy. Smart and Sustainable Built Environment, 5-15.
• Li, D. Y., ve Sullivan, W. C. (2016). Impact of Views to School Landscapes on Recovery from Stress and Mental Fatigue. Landscape and Urban Planning, 148, 149-158. doi:10.1016/j.landurbplan.2015.12.015
• Mollazadeh, M., ve Zhu, Y. (2021). Application of Virtual Environments for Biophilic Design: A Critical Review. Buildings, 11(4), 148.
• Noraslı, M. (2023). İç Mimari Proje Sürecinde Durum Çalışması Modeli: Apartman Girişi Tasarımı. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 6(2), 226-234.
• Payette, T. (1988). Designing the Aga Khan Medical Complex. In M. B. Sevcenko (Ed.), Theories and Principles of Design in the Architecture of Islamic Societies. Cambridge, Massachusetts: Aga Khan Program for Islamic Architecture.
• Petruccioli, A., ve Pirani, K. K. (2013). Understanding Islamic Architecture. Taylor and Francis.
• Ögel, S. (2006). Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Önder, M. (1971). Mevlâna Şehri Konya: Tarihi Kılavuz. Konya Valiliği Yayınları.
• Öney, G. (2002). Anadolu Selçuklu Sanatı, Ankara.
• Sözen, M. (1970). Anadolu Medreseleri: Selçuklu ve Beylikler Devri. İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Şaman Doğan, N. (2010). Konya Sırçalı/Muslihiye Medresesi Taçkapı Bezemeleri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD). 12(12), 127-162.
• Şenalp, M. (2019). Tarihi Yapılarda Termal Konfor Analizi: Ali Gav Medresesi Örneği. (Tez No. 569077) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Konya Teknik Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Tereci, A. (2019). Biophilic Wisdom of the Thirteenth and Fourteenth Century Seljukians’ Mosque Architecture in Beyşehir, Anatolia. Architectural Science Review, 63(1), 3-14.
• Uluçam, A. (2009). Sırçalı Medrese. TDV İslam Ansiklopedisi, 37, 126-127.
• Vandier, C., Le Guennec, J. Y., ve Bedfer, G. (2002). What are the Signaling Pathways Used by Norepinephrine to Contract the Artery? A Demonstration Using Guinea Pig Aortic Ring Segments. Advances in Physiology Education, 26(3), 195-203.
• Yaldız, E. (2003). Konya'daki Medrese Yapılarının Yeniden Kullanım Koşullarına Göre Değerlendirilmesi. (Tez No. 134209) [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Konya Selçuk Üniversitesi, Ulusal Tez Merkezi].
• Yıldız Kuyrukçu, E. (2020). Anadolu Selçuklu Medreselerinin Yapısal ve Mekânsal Özellik Bağlamında Değerlendirilmesi: Konya Sırçalı Medrese Örneği (Cilt 8). Online Journal of Art and Design.