Assessment of the Disaster Preparedness of Institutions and Healthcare Professionals in Istanbul in the Context of Emergency Healthcare Services

Year 2025, Volume: 18 Issue: 3, 1669 - 1691

Eren Ay İlknur Sayan

https://doi.org/10.35674/kent.1476794

Abstract

This study aims to analyze the levels of disaster preparedness among personnel in emergency and healthcare services in Istanbul A descriptive approach utilizing survey techniques was employed in this research. Data collection included socio-demographic questions, inquiries related to levels of disaster preparedness, and the Disaster Knowledge Level (DKL) Scale. The collected data were analyzed using statistical methods such as exploratory factor analysis, independent sample t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), and Bonferroni correction. The findings of the study reveal that 54.3% of the participants possess a high level of disaster knowledge, 33.6% have a moderate level, and 12.1% exhibit a low level. Participants who received training related to disasters demonstrated significantly higher levels of disaster knowledge compared to those who did not receive such training. Participation in disaster drills has led to a notable increase in disaster knowledge levels. This study may contribute to the dissemination of training and drills for the preparedness of healthcare professionals in disaster management.

Keywords

Healthcare Workers, Disaster, Disaster Preparedness, Disaster Management, Emergency Healthcare Workers

İstanbul’un Acil Sağlık Hizmetlerinde Afetlere Hazırlık Durumunun Değerlendirilmesi: Kurumlar ve Çalışanlar Üzerine Bir Analiz

Abstract

Bu çalışma, İstanbul'daki acil sağlık hizmetleri ve sağlık çalışanlarının afetlere hazırlık durumunu değerlendirmeyi amaçlamaktadır. İstanbul'daki 280 sağlık çalışanı ile gönüllülük esasına dayanarak yürütülen tanımlayıcı bu araştırma, anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların sosyo-demografik özellikleri ve afet hazırlık seviyeleri, Afet Bilgi Düzeyi (AFBD) Ölçeği ile toplanmıştır. Toplanan veriler, SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiş ve açımlayıcı faktör analizi, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Bonferroni düzeltmesi gibi istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmiştir. Katılımcıların %54.3'ünün yüksek, %33.6'sının orta, %12.1'inin ise düşük afet bilgisine sahip olduğunu ortaya koymuştur. Afetle ilgili eğitim alan katılımcılar, almayanlara kıyasla anlamlı derecede yüksek afet bilgisi düzeyine sahiptir. Afet tatbikatlarına katılım, afet bilgi düzeylerinde önemli bir artışa yol açmıştır. Ayrıca, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Acil Yardım ve Can Kurtarma Müdürlüğünde çalışan personel, diğer kurumlardakilere göre ortalama olarak daha yüksek puanlar elde etmiştir. Sağlık çalışanlarının afetlere hazırlık düzeylerinin artırılmasında düzenli eğitimlerin önemi vurgulanmaktadır. Bu çalışma, sağlık çalışanları için afet yönetimi ve hazırlık konularında stratejik planlamalar yapılması için bir temel oluşturur. Eğitim ve tatbikatların yaygınlaştırılması, afet durumlarında daha etkin müdahaleler ve toplumun daha hızlı iyileşmesine katkıda bulunabilir.

Keywords

Sağlık Çalışanları, Afet, Afete Hazırlık, Afet Yönetimi, Acil Sağlık Hizmeti

References

• Abdellatif, M., Öztekin, A., & Rahman, S. (2020). Blockchain technology in healthcare: A comprehensive review and directions for future research. Applied Sciences, 10(9), 3453.
• Acar, Y., & Kaya, Ö. (2019). A strategic approach to emergency management in health care systems. Journal of Healthcare Leadership, 11, 69-78.
• Ağıralan, E., & Sadioğlu, H. (2021). İklim değişimi ve toplum bilinci: İstanbul örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 1-20. https://doi.org/10.18037/ausbd.959287
• AFAD. (2018). Global risk index. Ankara, Türkiye: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• Akkan, E., Akkan, H., & Güner, S. (2020). Increasing emergency department performance by optimizing care processes at a major hospital in Istanbul. Health Care Management Science, 23(3), 323-340.
• Aksu, B. Ç., & Orak, B. (2022). COVID-19 pandemisinin sağlık çalışanlarının finansal kaygı, iş-yaşam dengesi ve sosyal izolasyon düzeylerine etkilerinin incelenmesi. International Journal of Management Economics & Business/Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(1).
• Alruwaili, M., Alanazi, S., Abd El-Ghany, S., & Shehab, A. (2019). An efficient deep learning model for olive diseases detection. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 10(8).
• Alexander, D. (2002). Principles of emergency planning and management. Harpenden, UK: Terra Publishing.
• Alexander, D. (2017). How to write an emergency plan. Edinburgh, UK: Dunedin Academic Press.
• Alkin, E. (2021). Disaster management cycle: A theoretical approach. Management Learning, 52 (1), 84-104.
• Aslantaş, R., & Tabuk, M. (2021). Disaster preparedness levels among emergency health services personnel. Journal of Health and Emergency Services, 5 (3), 255-267.
• Bly, J., Francescutti, L. H., & Weiss, D. (2020). Disaster management: A state-of-the-art review. Natural Hazards - Impacts, Adjustments and Resilience, 20, 23-45.
• Can, A., Yıldız, M., & Demirtaş, S. (2022). Acil yardım ambulanslarının ergonomik açıdan değerlendirilmesi envanteri geliştirildi. Anadolu Acil Tıp Dergisi, 5(3), 150-158. https://doi.org/10.54996/anatolianjem.895146
• Cutter, S. (1996). Vulnerability to environmental hazards. Progress in Human Geography, 20 (4), 529-539.
• Çelebi, M., Yılmaz, S., & Arslan, H. (2022). Acil sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin etik durum değerlendirmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 45-58. https://doi.org/10.46237/amusbfd.1152831
• Dinçer, H., & Kumru, A. (2020). Hospital emergency preparedness: Insights from a national survey. Journal of Health Management, 22 (3), 450-465.
• Dinçler, S., Yılmaz, O., & Güneş, E. (2023). Safety and emergency preparedness in Istanbul hospitals. Safety Science, 135, 105012.
• Durmuş, S. (2023). Impact of disaster education on risk perception and preparedness. Disaster Prevention and Management.
• Ertuğrul, Z., & Ünal, H. (2020). Disaster preparedness training and belief levels among healthcare workers. Journal of Emergency Management, 18 (2), 37-45.
• Eraybar, K., Okazaki, K., & Ilki, A. (2010). An exploratory study on perceptions of seismic risk and mitigation in two districts of Istanbul. Disasters, 34(1), 71-92.
• Erdik, M., & Durukal, E. (2008). Earthquake risk and its mitigation in Istanbul. Natural Hazards, 44, 181-197.
• Giyik, M. (2022). Importance of disaster risk analysis and resilient site selection for infrastructure. Journal of Risk and Uncertainty, 49 (1), 77-92.
• Gostin, L. O., Hanfling, D., & Phelan, A. (2009). The Great Flu and You: Public Health Management of Pandemic Influenza through Law and Policy. Journal of Law, Medicine & Ethics, 37 (1), 94-101.
• Gowing, J. R., Walker, K. N., Elmer, S. L., & Cummings, E. A. (2017). Disaster preparedness among health professionals and support staff: what is effective? An integrative literature review. Prehospital and disaster medicine, 32(3), 321-328.
• Göçoğlu, C., Çelik, A., & Yıldırım, M. (2023). Türkiye'nin iklim değişikliği ile mücadele serüveni: Akademik yazın üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(1), 25-40. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1190162
• Gökçay, G., & Çevirme, A. (2023). Bireylerin afet hazırlık inançlarının, demografik veriler, umutsuzluk ve kadercilik eğilimleri bağlamında incelenmesi. Journal of Awareness, 8(4), 449-464.
• Gul, M., Güneri, A. F., & Günel, K. (2020). Use of artificial intelligence in emergency management of major disasters: A comprehensive review. Artificial Intelligence Review, 53 (1), 213-239.
• Hwang, J., & Hwang, S. (2019). The hub-and-spoke model in healthcare: A systematic review. International Journal of Health Planning and Management, 34(2), 123-135. doi:10.1002/hpm.2726
• Heller, R. (2016). Hub-and-spoke systems in healthcare: A new approach to emergency care. Journal of Emergency Medicine*, 51(3), 345-352. doi:10.1016/j.jemermed.2016.06.022
• İnal, E., & Kaya, S. (2021). The impact of organizational factors on emergency preparedness in Istanbul's firefighting services. Disaster Prevention and Management, 30 (1), 13-27.
• İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü. (2022). İstanbul'da acil sağlık hizmetleri raporu. Erişim adresi: http://istanbulism.saglik.gov.tr
• Işık, M. (2004). Disaster awareness and preparedness in Istanbul: A comparative study. Disaster Prevention and Management, 13 (4), 297-306.
• Işık, Ö., Aydınlıoğlu, H. M., Koç, S., Gündoğdu, O., Korkmaz, G., & Ay, A. (2012). Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 82-123.
• Jacobson, H. E., Soto Mas, F., Hsu, C. E., Turley, J. P., Miller, J., & Kim, M. (2010). Self‐assessed emergency readiness and training needs of nurses in rural Texas. Public Health Nursing, 27(1), 41-48.
• Kim, S. (2016). The role of government in disaster recovery: A comparative analysis of three major U.S. disasters. Journal of Contingencies and Crisis Management, 24 (2), 75-86.
• Koçak, D. (2015). 21. yüzyılda Türkiye'de doğal afetler. Ankara, Türkiye: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Labrague, L. J., & Hammad, K. (2015). Disaster preparedness among nurses: A systematic review of literature. International Nursing Review, 62 (1), 143-151.
• Lin Moe, T., & Pathranarakul, P. (2006). An integrated approach to natural disaster management: Public project management and its critical success factors. Disaster Prevention and Management, 15 (3), 396-413.
• Masterson, L., Masini, A., Tall, M., & Vezzoli, S. (2014). Enhancing the resilience of critical road structures: Evidence from the Federal Highway Administration research. Transportation Research Record, 2456, 12-21.
• Minhans, A. (2010). Disasters and disaster management. Journal of Disaster Management and Prevention, 14 (2), 56-65.
• Mizrak, S. (2018). Educational strategies for reducing risk perception in earthquake-prone regions. Environmental Education Research, 24 (5), 688-702.
• Oloruntoba, R., Sridharan, R., & Davison, G. (2018). A proposed framework of key activities and processes in the preparedness and recovery phases of disaster management. Disasters, 42(3), 541-570.
• Ortíz-Barrios, M., López-Meza, P., & Barrientos-Fuentes, J. C. (2020). Hospital preparedness and response in earthquake disasters. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 14 (3), 394-405.
• Özkan, M. (2023). Hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde tıbbi sosyal hizmet: Türkiye için bir model önerisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 23-34. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1183148
• Öztekin, A., Delen, D., & Kong, Z. J. (2015). Analyzing emergency department patient admissions data using data mining and simulation methods. Health Systems, 4 (1), 19-32.
• Paton, D., & Johnston, D. (2001). Disasters and communities: Vulnerability, resilience and preparedness. Disaster Prevention and Management, 10 (4), 270-277.
• Shaluf, I. M. (2007). Disaster types. Disaster Prevention and Management, 16 (5), 704-717.
• Su, Y., Aksan, N., & Hall, R. E. (2023). Preparedness and emergency response in the healthcare sector: Insights from a large-scale survey. Journal of Healthcare Management, 68 (1), 11-25.
• Şahin, B., & Üçgül, M. (2019). Comprehensive management of earthquake risks: A review of Turkey's strategies. Earthquake Spectra, 35 (4), 1921-1945.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021). Türkiye acil sağlık hizmetleri istatistikleri. Erişim adresi: https://www.saglik.gov.tr
• Tan, H. (2023). İyi tarım uygulamaları ve iklim değişikliği ile mücadele. Yayınlanmamış çalışma. https://doi.org/10.61513/tead.1384978
• Tan, Y. F., & Acımış, N. M. (2022). Denizli 112’de çalışan sağlık personelinin afete hazırlık durumlarının değerlendirilmesi. Pamukkale Medical Journal, 15(1), 107-115.
• Tay, F. E. H., Lee, W., & Tan, K. C. (2022). A systematic review of emergency response frameworks and the role of public health. Public Health, 196, 153-162.
• Taylan, A., & Arslan, H. (2017). Hastane öncesi bölgede ve hastane acil servislerinde çalışan sağlık ekibinin etik bölgelerinin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 67-75. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.288773
• Tekeli Yeşil, S., Dedeoğlu, N., Braun-Fahrländer, C., & Tanner, M. (2017). A guide for hospital preparedness in natural disasters: Challenges and solutions. Turkish Journal of Emergency Medicine, 17 (2), 46-50.
• Tekingündüz, A., & Sadioğlu, H. (2022). 112 acil ambulans hizmetlerinde iş parçalarının toplanması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(2), 123-134. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.1226
• Tosun, B., & Bostan, S. (2021). Disaster preparedness in Istanbul museums: An institutional approach. Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, 11 (3), 345-357.
• Turan, M. (2023). Türkçe gazete yayınlarında iklim değişimi ve turizm. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(1), 45-60. https://doi.org/10.26677/tr1010.2023.1280
• Türkeş, M. (2014). İklim değişikliğinin anlaşılması, gıda güvenliğine etkileri, geleneksel bilgi ve agroekoloji. Türk Tarım Dergisi-Gıda Bilimi ve Teknolojisi, 2(2), 71-85. https://doi.org/10.24925/turjaf.v2i2.71-85.60
• Waugh, W. L., & Tierney, K. J. (2007). Emergency management: Principles and practice for local government.
• Waugh Jr, W. L., & Streib, G. (2006). Collaboration and leadership for effective emergency management. Public administration review, 66, 131-140.
• Whetzel, E., Walker-Cillo, G., Chan, G. K., & Trivett, J. (2013). Use of simulations in disaster management education and training. Disaster Prevention and Management, 22 (3), 248-258).
• Yıldız, S., & Duruel, M. S. (2022). The effectiveness of Turkey’s disaster response strategies: An analytical perspective. Journal of Disaster Research, 17 (3), 557-569.
• Yılmaztürk, A. (2023). İklim değişikliği ile mücadele ve uyumda yerel yönetimlerin rolü: Türkiye'de seçilmiş büyükşehir belediyeleri örneği. Yayınlanmamış çalışma. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub285
• Yılmaztürk, A. (2023). İstanbul'daki acil sağlık hizmetleri ve çalışan profili. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(1), 23-34. https://doi.org/10.37989/marmarasbd.2023.456789
• Yurdakul, M., Piroğlu, K., & Okay, A. (2013). Disaster preparedness in healthcare: A survey in Turkey. International Journal of Disaster Risk Reduction, 5, 22-34.