LOZAN ANTLAŞMASI’NDAN SONRA (1923-1928) İMROZ (GÖKÇEADA) VE BOZCAADA’DA TÜRK EGEMENLİĞİNİN YENİDEN KURULMASI: ADALAR HAKKINDA BİR RAPOR
Öz
İmroz (Gökçeada) ve Bozcaada, Balkan
Savaşı’nda 1912 yılı sonlarında Yunanlılar tarafından işgal edildi. Adalar
üzerindeki Yunan egemenliği 1923 yılına kadar sürdü. Birinci Dünya Savaşı’nda
İmroz, İngilizler tarafından askerî bir üs olarak kullanıldı.
Lozan Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakılan İmroz ve Bozcaada, 1923 Ekim
ayından itibaren yeniden Türk egemenliğine girdi. İmroz Rumları, Türkiye’ye
katılmaların-dan dolayı çeşitli vesilelerle memnun olduklarını ifade ettiler.
Başlangıçta adalara mülkiye müfettişleri ve heyetler gönderildi; geçici idare
teşkilatı kuruldu. Daha sonra her iki ada kaza haline getirilerek Çanakkale
Vilayetine bağlandı.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri adalarda düzen ve emniyetin sağlanmasına
ayrı bir önem verdiler. 1928 Yılında Mülkiye Müfettişi Ali Galip ile Vilayetler
Mahalli İşler Genel Müdürü Nazif Beyler İçişleri Bakanlığı tarafından adalarda
incelemeler yapmakla görevlendirildi. Nazif Bey, her iki ada hakkında detaylı
bir rapor hazırlayarak İçişleri Bakanlığına sundu.
Makalede, Lozan Antlaşması’nın ilk uygulama yıllarında (1923-1928) İmroz
ve Bozcaada’daki gelişmeler arşiv belgeleri ve muhtelif kaynakların ışığında ortaya
konulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Hâkimiyet-i Milliye
- İmroz Rumları, Gökçeada Üzerine, Der. Feryal Tansuğ, İstanbul 2013, Heyamola Yayınları.
- Lozan Barış Konferansı Tutanaklar-Belgeler, Çev. Seha L. Meray, C: 1, Kitap: I, İstanbul 2001, Yapı Kredi Yayınları.
- ORHONLU, Cengiz, “Bozcaada”, Düz. Yusuf Halaçoğlu, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.6, İstanbul 1992.
- Son Teşkilat-ı Mülkiyede Köylerimizin Adları, İstanbul 1928.
- Tanin, 11 Teşrinievvel 1923.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMMZC), C: 2, İkinci İntihap Devresi, Birinci İctimâ Senesi, Ankara 13 Teşrinievvel 1339, TBMM Matbaası, s. 652-653.
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi, İstanbul 1926, Matbaa-i Amire, s. 597.
RESTORING THE TURKISH SOVEREIGNITY IN IMBROS AND TENEDOS AFTER THE TREATY OF LAUSANNE (1923-1928): A REPORT ON THE ISLANDS
Öz
During the Balkan Wars, Imbros
and Tenedos were invaded by the Greeks at the end of 1912. The sovereignty of
Greeks in the islands continued until 1923. In World War I, Imbros was used as
a military base by the British.
Being held by Turkey with the
Treaty of Lausanne, Imbros and Tenedos again entered into the domination of
Turks in October, 1923. On various occasions, The Greeks in Imbros have
expressed their satisfaction for being annexed to Turkey. Initially, civil
service inspectors and delegations were sent to the island; and the
administrative organization was established temporarily. Later, both of the
islands were turned into administrative districts and connected to Çanakkale
Province.
The governments of the Republic of Turkey have
paid special attention to ensuring order and security in the islands. In 1928,
Ali Galip, Inspector of Property, and Mr. Nazif, General Director of Provincial
Affairs of the Provinces, were assigned to carry out inspections in the island
by the Ministry of the Interior. Mr. Nazif prepared a detailed report on both
islands and presented it to the Ministry of the Interior. In this article, the
developments in Imbros and Tenedos during the first years of the Treaty of
Lausanne (1923-1928) are explored in the light of archival documents and
various sources.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Hâkimiyet-i Milliye
- İmroz Rumları, Gökçeada Üzerine, Der. Feryal Tansuğ, İstanbul 2013, Heyamola Yayınları.
- Lozan Barış Konferansı Tutanaklar-Belgeler, Çev. Seha L. Meray, C: 1, Kitap: I, İstanbul 2001, Yapı Kredi Yayınları.
- ORHONLU, Cengiz, “Bozcaada”, Düz. Yusuf Halaçoğlu, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.6, İstanbul 1992.
- Son Teşkilat-ı Mülkiyede Köylerimizin Adları, İstanbul 1928.
- Tanin, 11 Teşrinievvel 1923.
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (TBMMZC), C: 2, İkinci İntihap Devresi, Birinci İctimâ Senesi, Ankara 13 Teşrinievvel 1339, TBMM Matbaası, s. 652-653.
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi, İstanbul 1926, Matbaa-i Amire, s. 597.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mayıs 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 11 Sayı: 22 |
