Öz
The name of the places is an important document that reflect
the culture and the country of thepeoplewholivethere. Therefore, the Turkish peoplesettled
in differentparts of the world and named those place sthat they ruled for a
period of time related to their culture.
Such a case continued during the Ottoman period. As
the Ottomans were multinational State, eachnationor groups named their ownplaces
with the names related to their culture. After the idea that appeared with the
French Revolution, the state put some regulations and laws to provide
thesecurityandtheunity of thestate. One of these ideas was Turkish nationalism.
The first application wasthechanging of thenames of the placesall over the
country. The application that started at that time was applied by changing the
name of Canik (Samsun) sanjak.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1-Arşiv Belgeleri
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Dâhiliye Nezâreti İdare-i Umûmiye (DH. İUM) nr.48/10 - 48/17 2-Araştırma ve İnceleme Eserleri
- AKSAN, Doğan, “Anadolu Yer Adları Üzerine En Yeni Araştırmalar”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Ankara 1973. s.185-187.
- Belediyeler/Köyler, T.C İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Türk İdareciler Vakfı Yayınları, Ankara 1985.
- Belediyeler/Köyler, T.C İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Türk İdareciler Vakfı Yayınları, Ankara 2001.
- “Canik Dağları”, Büyük Larousse, Milliyet Yayınları, İstanbul 1986, C: 5, s.2168.
- DARKOT, Besim, “Canik”, İslam Ansiklopedisi, C: III, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1977, s. 25.
- DEMİR, Necati, “Bir Coğrafi Bölge Olarak Canik, Tarihi Alt Yapısı”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, S: 380, Ankara 2004.
- DİLCİMEN, Kazım, Canik Beyleri, Ahali Matbaası, Samsun 1940.
- DİLCİMEN, Kazım, “Samsun Kelimesi”, Ondokuz Mayıs Samsun Halkevi Dergisi, S: 56, Samsun 1942, s.18.
- AKSAN, Doğan, Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilimi). C: III, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1982.
- ERİNÇ, Sırrı, “Güneydoğu Avrupa'da Türkçe Ekzonimler”, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, S: 6, İstanbul 1989, s. 9-13.
- ERÖZ, Mehmet, “Sosyolojik Yönden Türk Yer Adları”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S: 12, Ankara 1986, 43-53.
- HANİOĞLU, M. Şükrü, “Enver Paşa”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C: XI, Anakara 1996, s.261.
- İSTANBUL, İbret- ÜNAL, B., “Çankırı’daki Köy Adları Üzerine Coğrafi Açıdan Bir İnceleme”, Marmara Coğrafya Dergisi, S: 7, (Ocak) İstanbul 2003, s.54.
- KARABORAN, H. Hilmi, “Türkiye’de Mevkii Adları Üzerine Bir Araştırma”, Türk Yer Adları Bildirileri Sempozyumu, 11-13 Eylül, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1984, s. 97-142.
- KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C: VII, TTK Basımevi, Ankara 1977.
- KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C: VIII, TTK Basımevi, Ankara 1983.
- KAŞGARLI MAHMUD, “Divanu Lûgat-it Türk Tercümesi”, Çev. Besim Atalay, C: I, TTK Basımevi, Ankara 1985.
- KILIÇ, Orhan, “Osmanlı Dönemi İdari Uygulamalar Bağlamında Canik’in Yönetimi ve Yöneticileri”, Geçmişten Geleceğe 2006 Samsun, Samsun 2006, s. 50
- Köylerimiz, T.C İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Ankara, 1982.
- MEHMEDOĞLU, Alaeddin-ALİYEVA, Hatire A. “Yer Adları Tarihin Aynası’dır”, Türk Kültürü, C: 37, S: 437, Ankara 1999, s. 552-554.
- ÖZ, Mehmet, XV – XVI. yüzyıllarda Canik Sancağı, TTK Yayınları, Ankara 1999.
- ÖZ, Mehmet, “Samsun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C: 36, İstanbul 2009.
- Son Teşkilât-ı Mülkiyede Köylerimiz, Dâhiliye Vekâleti Yayını, İstanbul 1928.
- UYGUR, Nermi , “Yer Adları”, Türk Dili, S: 187, Ankara 1967, s. 495-502. YEDİYILDIZ, Bahaeddin, “Ordu İli Yer-Adları”, Türk Kültürü Araştırmaları, C: 22, S: 256, Ankara 1980, s.20-22.
- YAVUZ, Serdar- ŞENEL, Mustafa, “Yer Adları (toponim) Terimleri Sözlüğü”, Turkish Studies, 8/8, Ankara 2013, s. 2239-2254.
- www.necatidemir.net/images/demir/bkomes/canikler.pdf
Öz
Yer adları, o topraklar üzerinde yaşayanların, vatanı olduğunu ve
kültürel özelliklerini yansıtan önemli bir belgedir. Dolayısıyla dünyanın
değişik coğrafyalarını yurt edinen Türkler, hâkim oldukları topraklara kendi
kültürlerinin özelliklerini gösteren yer adlarını vermişlerdir.
Bu durum, Osmanlı Devleti
döneminde de sürdürüldü. Fakat Osmanlı, çok milletli bir devlet olmasından, her
milletin kendi yaşadığı bölgeye, kendi dilinde yer adı vermesini ortaya
çıkardı. Fransız ihtilalinin yaydığı milliyetçilik düşüncesi sonrasında ise
devlet birlik ve düzeni sağlamaya yönelik bazı fikir akımları uygulamaya koydu.
Bu akımlardan birsi de, Türkçülük fikri oldu. Bu düşünce istikametinde yabancı
yer adlarının değiştirilmesine gidildi. Bu başlatılan değişiklik hareketi Canik
(Samsun) sancağında da uygulandı.
Kaynakça
- 1-Arşiv Belgeleri
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Dâhiliye Nezâreti İdare-i Umûmiye (DH. İUM) nr.48/10 - 48/17 2-Araştırma ve İnceleme Eserleri
- AKSAN, Doğan, “Anadolu Yer Adları Üzerine En Yeni Araştırmalar”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Ankara 1973. s.185-187.
- Belediyeler/Köyler, T.C İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Türk İdareciler Vakfı Yayınları, Ankara 1985.
- Belediyeler/Köyler, T.C İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Türk İdareciler Vakfı Yayınları, Ankara 2001.
- “Canik Dağları”, Büyük Larousse, Milliyet Yayınları, İstanbul 1986, C: 5, s.2168.
- DARKOT, Besim, “Canik”, İslam Ansiklopedisi, C: III, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1977, s. 25.
- DEMİR, Necati, “Bir Coğrafi Bölge Olarak Canik, Tarihi Alt Yapısı”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, S: 380, Ankara 2004.
- DİLCİMEN, Kazım, Canik Beyleri, Ahali Matbaası, Samsun 1940.
- DİLCİMEN, Kazım, “Samsun Kelimesi”, Ondokuz Mayıs Samsun Halkevi Dergisi, S: 56, Samsun 1942, s.18.
- AKSAN, Doğan, Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilimi). C: III, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1982.
- ERİNÇ, Sırrı, “Güneydoğu Avrupa'da Türkçe Ekzonimler”, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, S: 6, İstanbul 1989, s. 9-13.
- ERÖZ, Mehmet, “Sosyolojik Yönden Türk Yer Adları”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S: 12, Ankara 1986, 43-53.
- HANİOĞLU, M. Şükrü, “Enver Paşa”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C: XI, Anakara 1996, s.261.
- İSTANBUL, İbret- ÜNAL, B., “Çankırı’daki Köy Adları Üzerine Coğrafi Açıdan Bir İnceleme”, Marmara Coğrafya Dergisi, S: 7, (Ocak) İstanbul 2003, s.54.
- KARABORAN, H. Hilmi, “Türkiye’de Mevkii Adları Üzerine Bir Araştırma”, Türk Yer Adları Bildirileri Sempozyumu, 11-13 Eylül, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1984, s. 97-142.
- KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C: VII, TTK Basımevi, Ankara 1977.
- KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C: VIII, TTK Basımevi, Ankara 1983.
- KAŞGARLI MAHMUD, “Divanu Lûgat-it Türk Tercümesi”, Çev. Besim Atalay, C: I, TTK Basımevi, Ankara 1985.
- KILIÇ, Orhan, “Osmanlı Dönemi İdari Uygulamalar Bağlamında Canik’in Yönetimi ve Yöneticileri”, Geçmişten Geleceğe 2006 Samsun, Samsun 2006, s. 50
- Köylerimiz, T.C İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Ankara, 1982.
- MEHMEDOĞLU, Alaeddin-ALİYEVA, Hatire A. “Yer Adları Tarihin Aynası’dır”, Türk Kültürü, C: 37, S: 437, Ankara 1999, s. 552-554.
- ÖZ, Mehmet, XV – XVI. yüzyıllarda Canik Sancağı, TTK Yayınları, Ankara 1999.
- ÖZ, Mehmet, “Samsun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C: 36, İstanbul 2009.
- Son Teşkilât-ı Mülkiyede Köylerimiz, Dâhiliye Vekâleti Yayını, İstanbul 1928.
- UYGUR, Nermi , “Yer Adları”, Türk Dili, S: 187, Ankara 1967, s. 495-502. YEDİYILDIZ, Bahaeddin, “Ordu İli Yer-Adları”, Türk Kültürü Araştırmaları, C: 22, S: 256, Ankara 1980, s.20-22.
- YAVUZ, Serdar- ŞENEL, Mustafa, “Yer Adları (toponim) Terimleri Sözlüğü”, Turkish Studies, 8/8, Ankara 2013, s. 2239-2254.
- www.necatidemir.net/images/demir/bkomes/canikler.pdf
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 13 Kasım 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 13 Sayı: 25 |
