Tartışma Programlarında Demokrasi, Rasyonellik ve Müzakere: Türkiye'nin Nabzı, Türkiye'nin Gündemi ve Karşıt Görüş Programları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Sayı: 18, 34 - 53, 28.11.2021

Hasan Hüseyin Kayış

Öz

Liberal demokrasinin temsil krizinin kamusal alandaki yurttaş katılımını kısıtlaması çalışmada üzerinde durulan bir meseledir. Müzakereci demokrasi yaklaşımlarının temsil krizine yönelik geliştirdiği birtakım yaklaşımlar ise kamusal alana yurttaş katılımı noktasında bazı önermeler geliştirmiştir. Eşitlikçi, rasyonel ve demokratik bir biçimde gerçekleşecek müzakere bu noktada önemlidir. Bunun için yurttaşın karar alma süreçlerine aktif bir biçimde katılımı gerekmektedir. Ancak müzakereci demokrasiye toplumun genelini kapsayan bir konuşma biçimini nasıl hayata geçireceği noktasında birtakım eleştiriler gelmektedir. Bu noktada Habermas’ın modern kamusal alan olabilme bakımından iyimser bir bakışla yaklaştığı medya devreye girmektedir. Bu bağlamda televizyon tartışma programlarının kamusal bir meselenin tartışılması konusunda etkin bir biçimde kullanılması bu mecralara yönelik olumlu bir bakış açısı kazandırmıştır. Ancak modern anlamdaki kamusal alanda müzakereyi engelleyici eşitsizlikçi süreçler yer almaktadır. Çalışmada söz konusu eşitsizlikçi süreçler Habermas’ın “ideal konuşma durumu”, Young’ın “dâhili” ve “harici” dışlama durumları, Kerbrat-Orecchioni’nin “etkileşimci yaklaşımı” ve Deetz’in “söylemsel kapanma stratejileri” vasıtasıyla analiz edilmiştir. Bu yaklaşımlar HaberTürk kanalından Türkiye’nin Nabzı, CNN Türk kanalından Türkiye’nin Gündemi ve HaberTürk kanalından Karşıt Görüş programlarına uygulanarak, programlarda kamusal bir tartışmanın gerçekleşip gerçekleşmediğine odaklanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liberal Demokrasi, Müzakereci Demokrasi, Kamusal Alan, Tartışma Programları, Rasyonellik

Kaynakça

• Curran, J. (1994). Kamusal Bir Alan Olarak Medyayı Yeniden Düşünmek. S. İrvan (Çev.), İLEF Yıllık, 93, 215-243.
• Deveci, C. (2007). “Siyasetin Sınırı Olarak Kamusallık: Arendt’in Kant’tan Çıkarsadıkları”. Doğu Batı Dergisi(Kamusal Alan) Yıl 2, 111-129.
• Doğanay, Ü. (2003). Demokratik usuller üzerine yeniden düşünmek. Ankara: İmge Kitabevi.
• Doğanay, Ü. ve Keskin, F. (2008). “İletişim Çalışmalarında Kişilerarası İletişimin Yeri: Türkiye'deki Kişilerarası İletişim Eğitimi Üzerine Bir Değerlendirme.” Kültür ve İletişim 9(32), 9-32.
• Fraser, N. (2004). Kamusal alanı yeniden düşünmek: gerçekte varolan demokrasinin eleştirisine bir katkı. M. Özbek (Der.), Kamusal alan içinde, 103-133.
• Garnham, N. (1997). Medya ve Kamusal Alan. S. Alankuş-Kural ve H. Tuncel (Çev.), İLEF Yıllık 94: 275-288.
• Gutmann, A. (1999). ‘’Demokrasi, Felsefe ve Gerekçelendirme.’’ Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya Açılması. S. Benhabib (Der.) içinde. Z. Gürata ve C. Gürsel (Çev.), İstanbul: WALD. 481-492.
• Habermas, J. (1971). Toward a rational society: Student protest, science, and politics. Boston: Beacon Press.
• Habermas, J. (2017a). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. T. Bora ve M. Sancar (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Habermas, J. (1999). “Demokrasinin Üç Normatif Modeli” Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya Açılması. S. Benhabib (Der.) içinde. Z. Gürata ve C. Gürsel (Çev.), İstanbul: WALD. 37-51
• Hansen, M. (2004). ‘’Yirmi Yılın Ardından Negt ve Kluge’nin “Kamusal Alan ve Tecrübe” si: Değişken Karışımlar ve Genişlemiş Alanlar.’’ Kamusal Alan. M. Özbek (Der.) içinde. İstanbul: Hil, 141-181.
• Heywood, A. (2015). Siyasi İdeolojiler. L. Köker (Çev.), Ankara: BB101 Yayınları.
• İnal, A. (1995). ‘’Bir İzleyici Gözüyle Siyaset Meydanı.’’ Birikim Dergisi 68-69, 65-75.
• Keane, J. (2014). ‘’Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümleri.’’ Medya Kültür Siyaset. S. İrvan (Der.) içinde. Ankara: Pharmakon, 215-244.
• Kejanlıoğlu, B. (1994). ‘’Kamusal Alan, Televizyon ve Siyaset Meydanı.’’ Birikim Dergisi 68-69, 39-64.
• Keyman, F. (2014). ‘’Kamusal Alan ve Cumhuriyetçi Liberalizm: Türkiye’de Demokrasi Sorunu.’’ Doğu Batı 2(5), 63-80.
• Köker, L. (2004). Demokratik Meşruluk, Kamusal Alan ve Çokkültürlülük Sorunu. M. Özbek (Der.), Kamusal alan içinde, 309-320.
• Köker, L. (2013). İki farklı siyaset. Ankara: Dipnot.
• Köse, H. (2004). Bourdieu Medyaya Karşı. İstanbul: Papirüs Yayınevi
• Özbek, M. (2004). Kamusal Alan. İstanbul: Hil.
• Paquot, T. (2012). ‘’Sözün Alanı?.’’ Kamusal Alan’’ E. Dacheaux (Der.) içinde. Çev., H. Köse (Çev.), İstanbul: Ayrıntı, 59-64
• Stevenson, N. (2015). Medya kültürleri: sosyal teori ve kitle iletişimi. Ankara: Ütopya.
• Young, I. M.(2002). Inclusion and democracy. London: Oxford University Press on Demand.
• Young, I. M. (1999). ‘’İletişim ve Öteki: Müzakereci Demokrasinin Ötesinde.’’ Demokrasi ve Farklılık: Siyasal Düzenin Sınırlarının Tartışmaya Açılması. S. Benhabib (Der.) içinde. Z. Gürata ve C. Gürsel (Çev.), İstanbul: WALD. 174-197