Sosyal Politika Aracı Olarak Asgari Ücret: Türkiye Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 32, 72 - 95, 30.05.2025

Mahmut İnan , Rıza Demir , Murat Demir

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1654655

Cited By: 1

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, Dünyada ve Türkiye’de asgari ücretin gelişimi ile sosyal ve ekonomik yapı üzerindeki etkilerini OECD ülkeleri ve Türkiye açısından zaman serileri bağlamında karşılaştırmalı olarak ortaya koymaktır..

Tasarım/Yöntem: Çalışmada nitel araştırma tekniği kullanılmış ve veri toplama yöntemi olarak doküman analizi yöntemi tercih edilmiştir.
Bulgular: Türkiye’de asgari ücret artışları genelde enflasyon artışlarını takip eden bir seyir izlemiştir. Refah artışı ya da gelir dağılımının iyileştirilmesi gibi sosyal amaçların yeterince karşılanamadığı görülmüştür. Gelişmiş ülkelerde asgari ücretli sayısı ve asgari ücret düzeyi asgari ücretin tanımına uygun olarak istisnai durumlar için minimum bir düzey anlamına gelirken Türkiye için asgari ücret neredeyse ortalama ücrete dönüşmüştür.

Sınırlılıklar: Tercih edilmiş bir sınırlılık olmakla birlikte asgari ücretin sosyal ve ekonomik yapı üzerindeki etkilerine yalnızca belirli değişkenler üzerinden bakılması çalışmayı sınırlandırmaktadır.

Özgünlük/Değer: Ülkemizde asgari ücretin yeterliliğine ve diğer sosyo-ekonomik unsurlara yönelik etkileri ile beklentilerine ilişkin tartışmalar sıklıkla yapılmaktadır. Konuyla ilgili yapılmış çok sayıda araştırmanın sonuçlarının da incelendiği ve bu sonuçlar bağlamında önemli çıkarımların yapıldığı çalışmanın ilgili yazına katkı sunma potansiyelinin yüksek olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye , Sosyal Politika , Avrupa Birliği , Asgari Ücret.

Etik Beyan

Gerekmiyor

Destekleyen Kurum

Yoktur

Minimum Wage As A Social Policy Tool: A Study On Türkiye

Öz

Purpose: The aim of the study is to reveal the development of minimum wage in the World and in Turkey and its effects on the social and economic structure in a comparative time series context for OECD countries and Türkiye.

Design/Methodology: Qualitative research technique was used in the study and document analysis method was preferred as the data collection method.

Findings: In Turkey, minimum wage increases have generally followed inflationary trends. It has been observed that social goals such as increasing welfare or improving income distribution have not been sufficiently met. While the number of minimum wage earners and the minimum wage level in developed countries mean a minimum level for exceptional cases in accordance with the definition of the minimum wage, the minimum wage in Turkey has almost become the average wage.

Limitations: Although it is a preferred limitation, examining the effects of the minimum wage on the social and economic structure only through certain variables limits the study.

Originality/Value: There are frequent discussions in our country about the adequacy of the minimum wage and its effects and expectations on other socio-economic elements. It is thought that the study, which examines the results of numerous studies conducted on the subject and draws important conclusions in the context of these results, has a high potential to contribute to the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Türkiye , Social Policy , European Union , Minimum Wage.

Kaynakça

• Abbate, N. F. & Jimnez, B. (2022). Do minimum wage hikes lead to employment destruction? Evidence from a regression discontinuity design in Argentina. Asociación Argentina de Economía Política: Working Papers 4533, 1-32. https://aaep.org.ar/works/works2022/4533.pdf
• Abdioğlu, Z. (2013). Ücret – Fiyat Spirali: Türk imalat sanayi örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı:19, 45-58. https://doi.org/10.11611/JMER32
• Abowd, J., M., Kramarz, F. & Margolis, D., N., (2009), Minimum wages and employment in France and the United States, IZA Conference, 3-42, http://www.iza.org/conference_files/EMW2009/abowd_j267.pdf
• Addison, J., T., Blackburn, M., L. & Cotti, C., D., (2013), Minimum wage ıncreases in a recessionary environment. Labour Economics, Volume 23, 30-39. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2013.02.004
• Addison, J., T., Blackburn, Mc., L. & Cotti, Ch., D., (2009), Do minimum wages raise employment? Evidence from the U.S. retail-trade sector?, Labour Economics 16 (4), 397–408. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2008.12.007
• Akgeyik, T. (2007). Asgari ücrette esnek modelleme: Bölgesel asgari ücret yaklaşımı. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Akgül, O. & Bükey, A. M. (2020). Türkiye’de enflasyon ile asgari ücretler arasındaki ilişki ve ücret-fiyat sarmalı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 78, 257-282. https://doi.org/10.26650/jspc.2020.78.0026
• Akgül, O. (2016). Türkiye’de asgari ücretin mahzurlu alanları ve öneriler. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 5(12), 96-127.
• Anadolu Ajansı (2022). Asgari ücrete vergi istisnasının detayları belirlendi, https://www.aa.com.tr/
• Antonie, M.D., Cristescu, A., & Cataniciu, N. (2010). A panel data analysis of the connection between employee remuneration, productivity and minimum wage in Romania, içinde Recent Advances in Mathematics and Computers in Busıness, Economics, Biology & Chemistry, Editörler: Viorel Munteanu vd., (134-139), G. Enescu University, Romania: WSEAS Press.
• Aslan, G. (2019). Türkiye’de asgari ücretli çalışan sayısı ve ücret seviyelerinin değişimi (2003-2017 Hanehalkı işgücü anketleri veri analizi). Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 141-159. https://doi.org/10.32331/sgd.582665.
• Atkinson, A.B., Leventi, C., Nolan, B., Sutherland, H. & Tasseva, I. (2017), Reducing poverty and inequality through tax-benefit reform and the minimum wage: the UK as a casestudy, Euromod Working Paper EM 13 / 17, Colchester: University of Essex.
• Bakış, O., Gürsel, S. & Kökkızıl, M. (2016). Asgari ücret artısı kayıt dışı istihdamı olumsuz etkiliyor, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Araştırma Notu 16/196, 1-7. https://betam.bahcesehir.edu.tr/wp- content/uploads/2016/06/ArastirmaNotu1961.pdf
• Bauducco, S. & Janiak, A. (2018). The macroeconomic consequences of raising the minimum wage: Capital accumulation, employment and the wage distribution, European Economic Review, Vol.101, 57-76. https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2017.09.012.
• Belman, D. & Wolfson, P. J. (2014). What does the minimum wage do? W.E. Upjohn Institute for Employment Research, USA: Michigan. https://doi.org/10.17848/9780880994583
• Belser, P. & Sobeck, K. (2012). At what level should countries set their minimum wages? İçinde Social justice and growth: The role of the minimum wage. ILO Publications, içinde (105-127), 4(1). Berger, D. W., Herkenhoff, K. F., & Mongey, S. (2022). Minimum wages, efficiency and welfare (No. w29662). National Bureau of Economic Research, 1-83. http://www.nber.org/papers/w29662.
• Bingöl, D. (2019). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Beta yayınları.
• Bosch, G. & Kalina, T. (2010). Germany: What role for minimum wages on low-wage work?, The minimum wage revisited in the Enlarged EU, 185-212. https://doi.org/10.4337/9781781000571.00010.
• Bruckmeier, K., & Bruttel, O. (2021). Minimum wage as a social policy instrument: Evidence from Germany. Journal of Social Policy, 50(2), 247-266. https://doi.org/10.1017/S0047279420000033
• Carr, S. C. (2023). Wage and well-being: Toward sustainable livelihood. Springer Nature.
• Chamberlain, A. (2007). What does America think about taxes? The 2007 Annual Survey of U. S. Attitudes on Taxes and Wealth. Tax Foundation Special Report 154, Washington, D.C, 1-12.
• Chen, Q., Chen, Z., & Guan, L. (2022). Effects of the minimum wage on small firms in China: Spillover effects from large firms. Asian Economic Papers, 21(1), 47-63. https://doi.org/10.1162/asep_a_00844
• Chen, Y. & Teulings, C. (2021). What is the Optimal Minimum Wage?, CEPR Press Discussion Paper No. 17.026, 1-41.
• Clemens, J. (2021). How do firms respond to minimum wage increases? understanding the relevance of non-employment margins. Journal of Economic Perspectives, 35(1), 51-72.
• Cristian, S. & Marius, M. (2017). Minimum wage as a public policy ınstrument – pros and cons. https://library.fes.de/pdf-files/bueros/bukarest/13270.pdf
• Cunniah, D. (2012). Foreword: Social justice and growth–the role of the minimum wage. International Journal of Labor Research, 4(1), Geneva: International Labour Office.
• Çelik, A. (2018). Asgari ücret yazıları-2: Ücretlerin tunç kanunu yerine asgari ücret, https://www.birgun.net/makale/asgari-ucret-yazilari-2-ucretlerin-tunc-kanunu-yerine-asgari- ucret-238826
• Dickens, R. & Manning, A. (2004). Has the national minimum wage reduced UK wage inequality? Journal of the Royal Statistical Society Series A, 2004, 167 (4), 613-626. https://doi.org/10.1111/j.1467-985X.2004.aeI2.x
• DiNardo, J. E., Fortin, N. & Lemieux, T. (1996). Labor Market Institutions and the Distribution of Wages, 1973-1992: A Semiparametric Approach. Econometrica, 64(5), 1001-1044.
• DİSKAR. (2024). Asgari Ücret Araştırması 2025. İstanbul: Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR),
• Durongkaveroj, W. (2022). Does the minimum wage improve the welfare of workers? Evidence from the 2013 minimum wage reform in Thailand. Asian-Pacific Economic Literature, 36(2), 52-70. https://doi.org/10.1111/apel.12366
• Dünya Gazetesi. (2023). “Işıkhan: Asgari ücretlinin sayısı sürekli abartılıyor”, https://www.dunya.com/ Ehrenberg, R. G. & Smith, R. S. (2003). Modern labor economics theory and public policy, 8th Edition. New York: Pearson Education Inc.
• Esen, A. (1999). Türkiye’de asgari ücret uygulaması. Amme İdaresi Dergisi, (32)1, 63-83. https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/documents/article/1/32/1/3_esen.pdf
• Eser, B. Y. & Terzi, H. (2008). Türkiye’de asgari ücret: sorunlar öneriler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 129-143. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/30173
• Euronews. (2021). Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre Türkiye’de 2020 yılında kayıtlı işçilerin yüzde 42’si asgari ücretle çalışıyor. https://tr.euronews.com/2021/11/12/turkiye-ve- avrupa-ulkelerinde-asgari-ucretle-cal-san-oran-ne-kadar
• Euronews. (2024a). Türkiye'de yeni asgari ücret 22.104 TL oldu, peki Avrupa ülkelerinde durum ne? https://tr.euronews.com/business/2024/12/24/turkiyede-yeni-asgari-ucret-22104-tl-oldu-peki- avrupa-ulkelerinde-durum-ne
• Euronews. (2024b). Avrupa’da Euro Bazında Asgari Ücret ve Satın Alma Gücü: Türkiye 2024'te Ne Durumda? https://tr.euronews.com/2024/02/01/avrupada-euro-bazinda-asgari-ucret-ve-satin- alma-gucu-turkiye-2024te-ne-durumda
• Eurostat. (2025). Monthly minimum wage as a proportion of average monthly earnings (%), https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/earn_mw_avgr2__custom_9529838/default/tab le?lang=en
• Fernández-Macías, E., & Vacas-Soriano, C. (2016). A coordinated European Union minimum wage policy? European Journal of Industrial Relations, 22(2), 97-113.
• Gerritsen, A., & Jacobs, B. (2020). Is a minimum wage an appropriate instrument for redistribution? Economica, 87(347), 611–637. https://doi.org/10.1111/ecca.12323
• Gindling, T. H. (2024). Does increasing the minimum wage reduce poverty in developing countries? IZA World of Labor 2024: 30, https://wol.iza.org/articles/does-increasing-the-minimum-wage-reduce- poverty-in-developing-countries
• Grencíkova, A.; Navickas, V., Spankova, J. & Krajco, K. (2022). Comparison of minimum wages in ee countries in the context of the ımpact on employment, Transformations in Business & Economics, 21(3), 212-223. http://www.transformations.knf.vu.lt/57/article/comp
• Grünberger, K., Narazani, E., Filauro, S. & Kiss, Á. (2022). Social and fiscal impacts of statutory minimum wages in EU countries: A microsimulation analysis with EUROMOD. IZA Journal of Labor Policy, 12(1), 1-39, https://intapi.sciendo.com/pdf/10.2478/izajolp-2022-0009
• Güler, M. A. (2023). Türkiye’de asgari ücretin araçsallaştırılması: 2002-2022 dönemi üzerine bir inceleme. Politik Ekonomik Kuram, 7(2), 155-171. https://doi.org/10.30586/pek.1296552
• Güven, A., Mollavelioğlu, Ş. & Çakar Dalgıç, B. (2011). Asgari ücret istihdamı arttırır mı? 1969-2008 Türkiye örneği. ODTÜ Gelişme Dergisi, 38(Ağustos), 147-166.
• Harasztosi, P. & Lindner, A. (2018). Who pays for the minimum wage?, Workshop, Chicago University, https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10072193/7/Lindner_Who%20Pays%20for%20the%20Mini mum%20Wage_AAM.pdf
• Heemskerk, F., Voinea, L. & Cojocaru, A. (2018). Busting the Myth: The Impact of Increasing the Minimum Wage The Experience of Romania, Policy Research Working Paper: 8632, 1-46.
• Hijzen, A., Montenegro, M. & Pessoa, A.S. (2023), Minimum wages in a dual labour market: Evidence from the 2019 minimum-wage hike in Spain. OECD Social, Employment and migration working paper, No. 298, 1-47.
• Huda, S. & Yuliati, A. (2022). Analysis of the ınfluence of minimum wage and human development ındex on unemployment rate in Indonesia, Journal of Research and Community Service, 3 (13), 2171- 2176. https://doi.org/10.36418/dev.v3i13.271
• ILO. (2021). Asgari ücretler hakkında bilgi notu. https://www.ilo.org/tr/
• Joe, Dong-H. & Moon, S. (2020). Minimum wages and wage ınequality in the OECD countries. East Asian Economic Review. 24, 253-273. https://www.zbw.eu/econis- archiv/bitstream/11159/5730/1/JE0001_2020_v24n3_253.pdf
• Kahveci, M., & Pelek, S. (2021). Asgari ücret ve politika: asgari ücreti seçimler mi belirliyor?. Amme İdaresi Dergisi, 54(1).
• Kuddo, A., Robalino, D., & Weber, M. (2015). Balancing regulations to promote jobs: from employment contracts to unemployment benefits. World Bank, Washington, DC, https://www.worldbank.org/
• Kutal, M. (2007). Türkiye'de asgari ücretle ilgili sorunlar (2007). In Journal of Social Policy Conferences 53, 55-64, Istanbul University. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/9279
• Lee, D. S. (1999). Wage inequality in the United States during the 1980s: Rising dispersion or falling minimum wage?. The quarterly journal of economics, 114(3), 977-1023. https://doi.org/10.1162/003355399556197
• Lee, J. & Hwang, S. J. (2018). The effects of the minimum wage on wage distribution in korea, Journal of Korean Economic Analysis, 24(2), 1-42.
• Lemos, S. (2008). A survey of the effects of the minimum wage on prices, Journal of Economic Surveys, 22 (1), 187-212. https://doi.org/10.1111/j.1467-6419.2007.00532.
• Leventi, C., Sutherland, H. & Tasseva, I.V. (2017), Improving poverty reduction in Europe: what works best where? EUROMOD Working Paper EM 8 / 17, University of Essex, Colchester, 1-22. https://www.iser.essex.ac.uk/wp-content/uploads/files/working-papers/euromod/em8-17.pdf
• Lübker, M. & Schulten, T. (2022). WSI minimum wage report: towards a new minimum wage policy in Germany and Europe. WSI Reports 71e, The Institute of Economic and Social Research (WSI), Hans Böckler Foundation. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/251824/1/1797314491.pdf
• Marx, I., Vanhille, J. & Verbist, G. (2012), Combating in-work poverty in continental Europe: An investigation using the Belgian case. Journal of Social Policy, 41(1), 19- 41. https://doi.org/10.1017/S0047279411000341
• Matsaganis, M., Medgyesi, M. & Karakitsios, A. (2015), The interaction between minimum wages, income support, and poverty, research note 10 / 2015, Brussels: European Commission.
• Öçal, M. & Orhan, H. S. K. (2018). Asgari ücret uygulamasının tarihsel gelişimi ve Türkiye-AB ülkeleri ile karşılaştırmalı bir analiz. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 5(3), 645-664. https://dergipark.org.tr/en/download/article- file/607555
• Pantea, S. (2020). The effect of minimum wage hikes on employment: Evidence from regional panel data from Romania. Economic Systems, 44(3), 100805, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.ecosys.2020.100805
• Pelek, S. (2015). The employment effect of the minimum wage: an empirical analysis from Turkey. Ekonomi-tek, 4(1), 49-68. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1729970
• Rakıcı, C. & Vural, T. (2011). Asgari ücret üzerindeki toplam vergi yükü ve asgari ücret tutarının anlamı. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 57-68. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/56683
• Sabia, J. (2015). Minimum wages and gross domestic product. Contemporary Economic Policy, 33 (4), 587-605. https://doi.org/10.1111/coep.12099
• Seong, J.-M. (2014). Wage inequality: Trends and causes. KLI research series, https://www.kli.re.kr/
• Seyyar, A. & Öz, C. S. (2007). İnsan kaynakları terimleri: Ansiklopedik sözlük. Sakarya: Değişim yayınları.
• Sorkin, I. (2015). Are there long-run effects of the minimum wage?, Review of Economic Dynamics, 18(2), 306–333. https://doi.org/10.1016/j.red.2014.05.003
• Sturn, S. (2018). Do minimum wages lead to job losses? Evidence from OECD countries on low-skilled and youth employment. Ilr Review, 71(3), 647-675. https://doi.org/10.1177/0019793917741259
• Tezgel, O. (2018). Ücret teorileri ve ücret politikaları ders notları, https://avys.omu.edu.tr/
• Vlad, M. (2023). A brief analysis on the dynamic effects of the minimum wage on the economy in Romania, “ovidius” university annals, Economic Sciences Series, XXIII(1), 1131-1140. https://stec.univ-ovidius.ro/html/anale/RO/2023-i1/Section%205/33.pdf
• Yılmaz, B. & Terzi, H. (2010). Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde asgari ücretin karşılaştırmalı bir analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 121-137. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/30108
• Yücel, K.G. (2019). Avrupa Birliği ve Türkiye’de asgari ücret uygulamasının karşılaştırmalı değerlendirilmesi, Politik Ekonomik Kuram, 3(2), 338-363. https://doi.org/10.30586/pek.654807
• Yüncüler, H. B.G. & Yüncüler, Ç. (2016). Minimum wage effects on labor market outcomes in Turkey, TCMB çalışma tebliğleri, No:16/14.