Cumhuriyetin 100. Yılında Kamu Yönetimine Etki Eden Güncel Bir Özne Olarak Genç Nüfusun Ters Göç Politikası Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2-1 - KAYFOR23 Özel Sayısı, 296 - 311, 31.12.2023

Mehmet Burhanettin Coşkun , Ahmet Güneşdoğdu

Öz

Göç olgusu başta yönetim biliminin bir çalışma alanı olmakla birlikte Sosyoloji, Siyaset Bilimi, Ekonomi gibi birçok bilim dalı da “göç” kavramı üzerinde çalışmaktadır. İnsanlık tarihinde büyük nüfus hareketleri MS 350-800 Kavimler Göçü ile ortaya çıkmış ve bu hareketlilik geri dönülmez bir şekilde devletlerin idari, coğrafi, askeri ve ekonomik yapıları başta olmak üzere birçok alanda köklü bir değişime sebebiyet vermiştir. Göç olgusunun ekonomik ve siyasi atmosferden ve olaylardan etkilendiği yadsınamaz bir gerçektir. Nüfusun batıya karşı olan bu göç hareketi günümüzde de benzer sebeplerle devam etmekte ve devletler üzerinde olumlu veya olumsuz etkileri sürmektedir. Yoksul ve gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere olan göç, gelişmiş ülkelerde çok kültürlü bir yapı oluşmasına da sebebiyet vermektedir.
Çalışmanın konusu göç veren ülke adına olumsuz bir yanı olan "beyin göçü" ve kamu yönetiminin beyin göçünü tersine çevirecek politika alanlarının incelenmesidir.
Araştırmanın temel amacı formal bir eğitim sonrası "beyin göçü" olarak adlandırılan; genç nüfusun hangi sebeplerle farklı ülkelere göç ettiklerini irdelemek ve politika yapıcıların tersine göç için uyguladıklarını kamu yönetimi politikalarını tartışmaktır.
Çalışmada betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, gözlemlenen mevcut haliyle kişisel potansiyelinin farkında olan gençler ekonomik ve sosyal olarak daha üst imkânlarla yaşama hedeflerini farklı ülkelere göç ederek gerçekleştirmektedir. Potansiyeli olan gençlere yurtdışında burslu okuma imkânı sunan 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun ile beyin göçünü engellemeye yönelik tazminat şartları varsa da dövizin Türk Lirası karşısında olan yüksek değeri ile yurt dışında okuyan öğrenciler çalışmaya başladıklarında bu bursun tazminatını kolayca ödeyebilmektedirler. Kısaca yurt dışına giden potansiyeli yüksek gençlerin geri dönüşleri için tersine göç konusu, kamu yönetiminin özel olarak politika üretmesi gereken bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Beyin Göçü, Tersine Göç, Aidiyet, Ekonomi, Politika.

Teşekkür

KAYFOR 23 ÖZEL SAYISI

Kaynakça

• ARTUKOĞLU, O. S. “Yurtdışı İşçi Tasarruflarının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Banka Sistemi Ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, İşçi Dövizleri Genel Müdürlüğü, 2005, Ankara. http://www.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/oguzhansokmenartukoglu.pdf , (Erişim Tarihi: 24.09.2023)
• ATILGAN, D., “Beyin Göçü”, Türk Kütüphaneciliği, Cilt 35, Sayı 3, 1986, ss. 17-33
• BARIŞIK, S. ve ÇETİNBAŞ, H., “Beyin Göü ve Beyin Göçünün Oluşumunda Yüksek Öğrenim, Ar-Ge Faaliyetleri, Çokuluslu Şirketlerin Rolü”, 2002, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1694832 (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
• ERKAL, M., “Beyin Göçü”, 1980 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/101182 (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
• İSLAMOĞLU, E., YILDIRIMALP, S., BENLİ, A., “Türkiye’de Tersine Göç ve Tersine Göçü Teşvik Eden Uygulamalar: İstanbul Örneği” , 2012, İstanbul, https://dergipark.org.tr/tr/pub/sid/issue/30095/324728 (Erişim Tarihi: 05.10.2023)
• KAYA, M. “Beyin Göçü/Erozyonu”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Yıl: 2003/ Cilt: 5 Sayı: 2 Sıra: 13 / No: 152.
• ÖZTÜRK, M., TÜRKOĞLU, M., E., YILDIRIM, K., “Sosyo-Ekonomik ve Siyasal Boyutlarıyla Beyin Göçüne Genel Bir Bakış”, http://www.idc.sdu.edu.tr/tammetinler/demokrasi/demokrasi45.pdf, 2009, ss. 1-12, (Erişim Tarihi: 24.09.2023).
• ROSOVSKY, H., “Üniversite Bir Dekan Anlatıyor”, Çev: Süreyya Ersoy, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, 9. Basım, Ankara, 1996, ss.23
• Tansel, A. ve N. D. Güngör, “Brain Drain’ From Turkey: Survey Evıdence of Student Non- Return”, Working Paper 0307, 2003. http://www.erf.org.eg/cms.php?id=publication_details&publication_id=323 , (Erişim Tarihi: 30.09.2023).
• TANSEL, A. ve N. D. Güngör, “Türkiye’den Yurt Dışına Beyin Göçü: Ampirik Bir Uygulama”, Erc Workıng Paper in Economic 04/02, 2004, http://www.erc.metu.edu.tr/menu/series04/0402.pdf , (Erişim Tarihi: 31.09.2023).
• TÜİK (Erişim Tarihi:10.10.2023) https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Uluslararasi-Goc-Istatistikleri-2022-49457#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=Yurt%20d%C4%B1%C5%9F%C4%B1ndan%20T%C3%BCrkiye'ye%20g%C3%B6%C3%A7,%C3%BCn%C3%BC%20ise%20yabanc%C4%B1%20uyruklular%20olu%C5%9Fturdu.
• YILMAZ, E.A., “Uluslararası Beyin Göçü Hareketleri Bağlamında Türkiye’deki Beyin Göçünün Durumu”,(chromeextension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/942275) (Erişim Tarihi: 28.09.2023)
• ZIMMERMANN, C.C., Yeni Sosyoloji Dersleri (çev. A. Kurtkan), İstanbul 1964, ss.145-146.