An Analysis On The Problems Of ‘Individuality’ And ‘Freedom’ In The Political And Social Field In The Context Of Charles Taylor’s ‘Critique Of Modernity’

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 43, 785 - 802, 30.12.2022

Fikret Çelik , Hayati Özgür

Öz

The political and social interpretations of the ‘modernity’, which are emerged in the context of ‘individuality’ and ‘freedom’ together with the Enlightenment, have produced too paradoxical results in the recent 200-250 years. The discussions put forward from the perspective of individuality and freedom, evaluated partly through positive and partly negative references, have soon resulted in the formation of an important literature in a critical style on ‘problems of modernity’. Today, Political Philosopher Charles Taylor’s (1931-) criticisms, who is accepted as an authority in the world at the point of paradoxically revealing the effects of ‘liberalism’ on the modern-being through the ‘atomized’ individual, hold the boards in a quite manner. Taylor’s critical view of the modernization process of Europe is closely related to the intellectual background that determines the present conceptual content of the modern-being and its meaning in the world order in where we live. Inthisstudy, it is tried to analyze the political and social effects of modernity by accepting Taylor's thoughts on criticism of modernity as the main parameter. The main purpose here is to evaluate the effective power of today's understanding of individuality and freedom in the modern sense on the political and social structure, and the capacity to direct them, through Charles Taylor’s wiews. The subject is limited to the political and social context of Taylor's views on individuality and freedom and the views of the personalities who produce ideas throught his context.

Anahtar Kelimeler

Critique of modernity, Charles Taylor, atomized individual, freedom, Enlightenment

Charles Taylor’un ‘Modernlik Eleştirisi’ Bağlamında Siyasal ve Toplumsal Alandaki ‘Bireysellik’ ve ‘Özgürlük’ Sorunları Üzerine Bir Çözümleme

Öz

‘Modernlik’, Aydınlanma ile birlikte ‘bireysellik’ ve ‘özgürlük’ olguları bağlamında ortaya koymuş olduğu siyasal ve toplumsal anlamlandırmalar, son 200-250 yıllık süreçte düşünsel ve pratik olarak oldukça paradoksal sonuçlar doğurmuştur. Kısmen olumlu, kısmen olumsuz referanslar üzerinden değerlendirilen bireysellik ve özgürlük perspektifinden ortaya konulan tartışmalar, çok geçmeden ‘modernliğin sıkıntıları’ üzerinden eleştirel tarzda önemli bir literatürün oluşmasıyla sonuçlanmıştır. Günümüzde de bireyin ‘atomize’ olması üzerinden, ‘liberalizm’in modern olana etkilerini paradoksal olarak ortaya koyma noktasında dünyada bir otorite kabul edilen siyaset felsefecisi Charles Taylor’un (1931-yaşıyor) eleştirileri,gündemi meşgul etmiştir/etmektedir. Taylor’un Avrupa’nın modernleşme sürecine yönelttiği eleştirel bakış, modern olanın bugünkü kavramsal içeriğini tayin eden fikri alt yapısı ve içinde bulunduğumuz dünya düzeninde taşıdığı anlamla yakından ilişkilidir. Bu çalışmada modernliğe yönelik eleştiriler konusunda Taylor’un düşünceleri temel parametre kabul edilerek, modernliğin siyasal ve toplumsal etkileri analiz edilmeye çalışılmaktadır. Buradaki temel amaç, Charles Taylor’un görüşleri üzerinden, günümüzdeki bireysellik ve özgürlük anlayışların modern anlamdaki ele alınış tarzlarının siyasal ve toplumsal yapı üzerindeki etkilerinin gücünü ve onları yönlendirme kapasitesini değerlendirmektir. Konu, Taylor’un bireysellik ve özgürlük görüşlerinin siyasal ve toplumsal bağlamı ve bu bağlam üzerinden fikirler üreten şahsiyetlerin görüşleriyle sınırlandırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Modernlik eleştirisi, Charles Taylor, atomize birey, özgürlük, Aydınlanma

Kaynakça

• Audier, S. (2006). Cumhuriyet Kuramları. İ. Yerguz (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aydın, M. (2014). Moderniteye Dışarıdan Bakmak. İstanbul: Açılımkitap Yayınları.
• Bauman, Z. (2018). Özgürlük. K. Eren (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (1999). Sosyolojik Düşünmek. A. Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berke, Z. (2018). Modernliğin Sıkıntıları ve Sahicilik Etiği: Charles Taylor. II.Uluslarası Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri (SADAB) Sempozyumu içinde (ss. 78-88), 21-23 Ekim, Antalya.
• Buhr, M., W. Schroeder ve K. Barck (1984). Aydınlanma Hareketi ve Felsefesi. V. Atayman (Çev.). İstanbul: Birim Yayınları.
• Butler, C. (2013). Modernizm. N. Örge (Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
• Can, N. (2009). Mekanistik Evren Anlayışı ya da Hakikatin Bilgisinden Fenomenler Bilimine. Kaygı Dergisi, 13, 101-112.
• Cevizci, A. (2017). Aydınlanma Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Davies, S. (2005). Aydınlanma. Atilla Yayla (Çev.). Liberal Düşünce Dergisi, 10(37), 5-10.
• de Lara, P. (2003). Komünote ve Komünoterizm. İ. Yerguz (Çev.). P. Raynaud ve S. Rials (Ed.), Siyaset Felsefesi Sözlüğü içinde (ss. 513-519), İstanbul: İletişim Yayınları.
• deTocqueville, A. (1994). Amerika’da Demokrasi. İ. Sezal ve F. Dilber (Çev.), Ankara: Yetkin Yayınları.
• Dellaloğlu, B. (1995). Frankfurt Okulu’nda Sanat ve Toplum. Ankara: Bağlam Yayınları.
• Doyle, W. (2015). Fransız Devrimi. H. H. Orhon Özdağ (Çev.). Ankara: Dost Yayınları.
• Duman, F. (2010). Aydınlanma Eleştirisinden Devrim Karşıtlığına. Ankara: Liberte Yayınları.
• Durdu, Z. (2005). Aydınlanma’nın Diyalektiği: Eleştirel Kuramın Aydınlanma Eleştirisi. Liberal Düşünce Dergisi, 10(37), 126-136.
• Dursunoğlu, İ. (2016). Sosyal Darwinizm. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 210-221.
• Erincik, S. (2012). Charles Taylor’da Modernliğin Sıkıntıları Olarak Üç Mesele. Toplumbilimleri Dergisi, 6(11), 147-168.
• Fromm, E. (2003). Sahip Olmak ya da Olmak. A. Arıtan (Çev.). İstanbul: Arıtan Yayınları.
• Gillespie, M. A. (2008). The Theological Origins of Modernity. Chicago: Chicago Press.
• Güçlü, A., Ü. H. Yolsav, S. Uzun ve E. Uzun (2003). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Habermas, J. (2003). Mitle Aydınlanmanın Kördüğümü: Max Horkheimer ve Theodor Adorno. Cogito Dergisi, 36, 85-110.
• Hazard, P. (1981). Batı Düşüncesindeki Büyük Değişme. E. Güngör (Çev.). İstanbul: Tur Yayınları.
• Heywood, A. (2015). Siyasi İdeolojiler. L. Köker (Çev.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Hira, İ. ve M. K. Şan (2007). Frankfurt Okulu ve Kültür Endüstrisi Eleştirisi. M. K. Şan (Ed.), Sosyoloji Yazıları I, Sakarya Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Ortak Çalışması içinde (ss. 324-340), İstanbul: Kızılelma Yayınları.
• Honderich, T. (Ed.) (1995). Philosophy. Oxford and New York: The Oxford University Press.
• Kant, I. (2015). Seçilmiş Yazılar. N. Bozkurt (Çev.). İstanbul: Sentez Yayınları.
• Karamolla, M. ve N. Y. Kiriş (2020). Adorno ve Horkheimer’in Araçsal Akıl Eleştirisi. Tarih Okul Dergisi, 13(XLVIII), 3562-3580.
• Kılıç, F. A. (2007). Fransız Devrimi ve Din. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 3(11), 119-142.
• Kocakula, Ö. ve E. Altunoğlu (2017). Narsistik Kişilik Özelliklerinin Karar Süreçlerine Etkisi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 50-68.
• Koç, K. A. (2018). İngiliz ve Amerikan Devrimlerine Fransız Devrimi Üzerinden Bir Bakış. Liberal Düşünce Dergisi, 23(91-92), 52-72.
• Köktaş, M. (2016). Aydınlanma. H. E. Beriş ve F. Duman (Ed.), Siyasi Düşünceler Tarihi içinde (ss.537-573), Ankara: Orion Yayınları.
• Loo, D. V. H. ve V. W. Reijen (2003). Modernleşmenin Paradoksları. K. Canatan (Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. O. Akınhay ve D. Kömürcü (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Odabaş, U. (2018). Frankfurt Okulu ya da Eleştirel Teori Üzerine. Dört Öge Dergisi, 7 (14), 211-233.
• Onur, F. (2016). Horkheimer’da Akıl. Kilikya Felsefe Dergisi, (1), 74-89.
• Oralgül Demir, E. (2018). Charles Taylor’da Kimlik ve Siyaset İlişkisi. Kaygı Dergisi, 31, 1-21.
• Oralgül Demir, E. (2014). Günümüz Siyaset Felsefesinde Kimlik Sorununa Alternatif Bakışlar: E. Levinas, J. Butler ve C.Taylor’da Kimlik ve Siyaset. (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özel, B. F. ve A. Mumyakmaz (2018). Max Horkheimer ve Theodor W.Adorno’da Modern İnsan ve Tüketim İdeolojisi. Akademik Hassasiyetler Dergisi, 5(10), 61-82.
• Pierson, C. (2000). Modern Devlet. D. Hattatoğlu (Çev.). İstanbul: Çiviyazıları.
• Ruby, C. (2012). Siyaset Felsefesine Giriş. A. U. Kılıç (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rundell, J. (2016). Modernleşme. M. Karakaş (Çev.). A. Kuper ve J. Kuper (Ed.), Sosyal Bilimler Ansiklopedisi II. Kitap (L-Z) içinde (ss. 964-967), Ankara: Adres Yayınları.
• Satıcı, M. (2016). Liberalizm ve Çokkültürlülük Bağlamında Charles Taylor’ın Tanınma Politikası. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 9(1), 173-191.
• Taylor, C. (2014). Seküler Çağ. D. Körpe (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Taylor, C. (2012). Benliğin Kaynakları. S. A. Baş ve B. Baş (Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
• Taylor, C. (2000). Çokkültürcülük. F. Aydoğan (Çev.). İstanbul: Cogito Yayınları.
• Taylor, C. (1995). Modernliğin Sıkıntıları. U. Canbilen (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Timuçin, A. (2007). Aydınlanma Düşüncesi. Toplumbilim Dergisi, Aydınlanma Özel Sayısı, (11), 51-56.
• Topdemir, G. H. (2011). Francis Bacon ve Bilimsel Yöntem. Bilim ve Teknik Dergisi, (523), 104-106
• Touraine, A. (2002). Modernliğin Eleştirisi. H. Tufan (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ural, Ş. (2012). Aydınlanma, Bilim ve Bireyleşme, Aydınlanma. Ö. Bozkurt (Ed.), Din ve Demokrasi içinde (ss. 19-36), Ankara: Eskiyeni Yayınları.
• Ünal, S. (2019). Bir Yaşam Biçimi Olarak Bireysellik ve Makyavelist Kimliklerin Yükselişi, International Congress On New Horizons In Education And Social Sciences (ICES) Proceedings içinde (ss. 339-345), June 18-19, İstanbul. Yılmaz, H. (2020). Empati ile Narsizm Arasındaki İlişkide Bencilliğin Aracı Rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 37-60.