Symbolic Reflections of the Soul in Nuri Bilge Ceylan’s Cinema: Representation of Trees and Quest for Meaning

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 195 - 214, 02.07.2024

Gözde Sunal , Bülent Ümit Erutku

https://doi.org/10.53281/kritik.1466853

Öz

The tree, which is humanity's most ancient companion, is a common element in world cultures. Ancient peoples considered trees to be noble entities capable of connecting with the divine due to their towering height reaching from the ground to the sky, long lifespan, and grandeur. The concept of the tree of life has appeared in all belief systems. Trees, which are subjects of legends and mythology, naturally found their place in art. From literature to painting, poetry to philosophy, from photography to cinema, trees have created layers of meaning either directly or metaphorically.
Nuri Bilge Ceylan, a auteur director in Turkish cinema and a filmmaker with a background in photography, has emphasized the relationship between nature and characters in his films. The director particularly prefers to use the visual imagery of trees as a storytelling device, which strengthens the narrative language. Trees symbolize the cycle of nature, the transience of life, and simultaneously represent the inner journeys of individuals. The profound melancholy, loneliness, and sense of emptiness that Ceylan aims to reflect in his films are woven with themes of empty roads, snowfall, and the motif of trees. The transitions of seasons and hence the passage of time are often depicted through the representation of trees in many scenes. In his cinema, the representation and significance of trees go beyond being merely visual motifs; they are elements that support and reinforce the narrative.
In this context, the aim of this study is to analyze the place and meaning of trees in Ceylan’s cinema, one of the motifs frequently used in his visual narrative, and to examine their metaphorical use. For this purpose, document analysis, film scanning, and descriptive analysis techniques related to the subject have been used together. It is believed that the combination of these methods is appropriate for the methodology of the study. Therefore, the study is expected to offer a new perspective on relevant research in cinema and art, contributing to a better understanding of the unique and impactful aspects of Ceylan’s cinema.

Anahtar Kelimeler

Nuri Bilge Ceylan, Photography, Cinema, Tree, Visual Narrative

NURİ BİLGE CEYLAN SİNEMASINDA RUHUN SEMBOLİK YANSIMALARI: AĞAÇLARIN TEMSİLİ VE ANLAM ARAYIŞI

Öz

İnsanın en kadim dostu olan ağaç, dünya kültürlerinde ortak unsurlardan biridir. Eski insanlar ağaçları, toprak altından gökyüzüne ulaşan boyu, uzun yaşamı ve yüceliği nedeniyle Tanrı ile bağ kurmaya aracı olabilecek yüce bir varlık olarak düşünmüşlerdir. Hayat ağacı kavramı, bütün inanç sistemlerinde yer almıştır. Efsanelere, mitolojilere konu olan ağaç; doğaldır ki sanatta da yer bulmuştur. Edebiyattan resme, şiirden felsefeye; fotoğraftan sinemaya, ağaç ya doğrudan ya da metaforik olarak anlam katmanları oluşturmuştur.
Türk sinemasının önemli isimlerinden olan fotoğraf kökenli sinemacı, auteur yönetmen Nuri Bilge Ceylan filmlerinde doğaya ve doğanın karakterlerle olan ilişkisine önem vermiştir. Yönetmen, anlatım dilini güçlendiren bir öğe olarak da özellikle ağaç görselini kullanmayı tercih etmektedir. Ağaç, doğanın döngüsü, hayatın geçiciliği ve aynı zamanda insanların içsel yolculuklarını temsil etmektedir. Ceylan’ın filmlerinde yansıtmak istediği derin melankoli, yalnızlık ve boşluk hissi; boş yollar, kar yağışı ve ağaç temasıyla örülmüştür. Mevsim geçişleri ve dolayısıyla zamanın geçişi çoğu sahnede ağacın temsiliyeti ile görülmektedir. Onun sinemasında ağaçların temsili ve anlamı, sadece görsel bir motif olarak kalmaz; aynı zamanda anlatısını destekleyen ve güçlendiren bir unsurdur.
Bu eksende çalışmanın amacı, Ceylan’ın görsel anlatıda sıklıkla kullandığı motiflerden biri olan ağaçların sinemasındaki yerini ve anlamını analiz etmek ve metaforik olarak kullanımını irdelemektir. Bunun için konuyla ilişkili doküman incelemesi, film taraması ve betimsel analiz tekniği birlikte kullanılmıştır. Bu yöntemlerin birlikte kullanılmasının çalışmanın metodolojisi açısından uygun olacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla çalışma, sinema ve sanat alanındaki ilgili araştırmalara yeni bir bakış açısı sunarak, Ceylan sinemasının özgün ve etkileyici yönlerini daha iyi anlamamıza katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nuri Bilge Ceylan, Fotoğraf, Sinema, Ağaç, Görsel Anlatı

Kaynakça

• Akbulut, H. (2005). Nuri Bilge Ceylan Sinemasını Okumak: Anlatı, Zaman, Mekân. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Alantar, H. (2007). Motiflerin Dili. İstanbul: İTKİB.
• Ayverdi, İ. (2010). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı.
• Ceylan, N.B. (1995). Koza.
• Ceylan, N.B. (1997). Kasaba.
• Ceylan, N.B. (1999). Mayıs Sıkıntısı.
• Ceylan, N.B. (2002). Uzak.
• Ceylan, N.B. (2006). İklimler.
• Ceylan, N.B. (2008). Üç Maymun.
• Ceylan, N.B. (2011). Bir Zamanlar Anadolu'da.
• Ceylan, N.B. (2014). Kış Uykusu.
• Ceylan, N. B. (2017). Nuri Bilge Ceylan Resmi Sitesi. http://www.nuribilgeceylan.com/
• Ceylan, N.B. (2018). Ahlat Ağacı.
• Ceylan, N.B. (2023). Kuru Otlar Üstüne.
• Çapan, B. (2009). Nuri Bilge Ceylan Sinemasında Yabancılaşma Teması Üzerine Bir İnceleme. Sinema Televizyon Ana Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, S. T. (2020). “Ahlat Ağacı” nın Gölgesinde, Kentin ve Taşranın Ötesinde: Modern Gündelik Yaşamda Bıkkınlık Ruh Halinin Yükselişi. HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 64-80. https://doi.org/10.20304/humanitas.670340 Eliade, M. (1999). Şamanizm. (İ. Birkan, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Elmacı, T. (2017). Kara Film Anlatısı Olarak Bir Zamanlar Anadolu’da Otopsisi. Journal of Turkish Studies. Yıl-Sayı:2017- Volume 12 Issue 2. 265-286. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=156442635_16Elmac%C4%B1 Tu%C4%9Fba-sos-265-286.pdf&key=20690