Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıklarının Akademik Başarıyla İlişkisi: Çoklu Görev ve Odaklanma Sorunu Çerçevesinden Çıkarımlar

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 32, 86 - 106, 24.06.2025

İlknur Meşe , Esin Avcı

https://doi.org/10.38155/ksbd.1597958

Öz

İnternet ve sosyal medya kullanım alışkanlıkları üniversite öğrencilerinin akademik başarıları, dikkat ve odaklanma becerileri üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bu kesitsel anket çalışması, sosyal medya ve akademik başarı arasında nasıl bir ilişki olduğunu keşfetmeyi amaçlamıştır. Çalışma ayrıca, cinsiyet, yaş, eğitim yılı, okunan bölüm ve lise not ortalaması gibi demografik özellikler ile akademik başarı arasında, yine bu değişkenler kontrol edildikten sonra medya çoklu görevi ve odaklanma ile sosyal medya kullanım alışkanlıkları arasında ne tür bir ilişki olduğunu tespit etmeyi amaçlamıştır. Araştırmanın sonuçları öğrencilerin cinsiyetleri, yaşları, okudukları bölümler, eğitim yılları ve lise diploma notları gibi demografik değişkenlerin öğrencilerin akademik başarılarının belirleyicileri olduğunu ortaya çıkardı. Ayrıca, sosyal medya kullanım alışkanlıkları ile akademik başarı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki kurulamamıştır. Bunun yanısıra, öğrencilerin ders çalışırken en çok Instagram’a baktıkları, ders çalışırken sosyal medya kullanım sıklığı ile sosyal medya kullanım süresi ve ders çalışırken ara verme sıklığı ile sosyal medya kullanım süresi arasında istatistiksel olarak pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuca göre, daha kısa aralıklarla mola veren öğrencilerin odaklanma ve dikkat becerilerinin sosyal medyada uzun süre harcamaktan olumsuz etkilendiğini, bunun da dolaylı bir şekilde akademik başarıya yansıdığını söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya , çoklu görev , akademik başarı , odaklanma

Kaynakça

• Asemah, E. S., Okpanachi, R. A. ve Edegoh, L. O. (2013). Influence of social media on the academic performance of the undergraduate students of Kogi State University, Anyigba, Nigeria. Research on Humanities and Social Sciences Vol, 3.
• Augner, C., Vlasak, T. ve Barth, A. (2023). The relationship between problematic internet use and attention deficit, hyperactivity and impulsivity: A meta-analysis. Journal of Psychiatric Research.
• Aydın, İ. E. (2016). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanımları üzerine bir araştırma: Anadolu Üniversitesi örneği. Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der., (35), 373-386.
• Bellur, S., Nowak, K. L. ve Hull, K. S. (2015). Make it our time: In class multitaskers have lower academic performance. Computers in Human Behavior, 53, 63-70.
• Boer, M., Van Den Eijnden, R. J., Boniel-Nissim, M. vd. (2020). Adolescents' intense and problematic social media use and their well-being in 29 countries. Journal of Adolescent Health, 66(6), S89-S99.
• Calderwood, C., Green, J. D., Joy-Gaba vd. (2016). Forecasting errors in student media multitasking during homework completion. Computers & Education, 94, 37-48.
• Demir, Y. ve Kumcağız, H. (2019), Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(52), 23-42.
• Eldeleklioğlu, J. ve Vural, M. (2013). Predictive Effects of Academic Achievement, Internet Use Duration, Loneliness and Shyness on Internet Addiction. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-1), 141-152.
• Fried, C. B. (2008). In-class laptop use and its effects on student learning. Computers & Education, 50(3), 906-914.
• Hari, J. (2022). Çalınan dikkat, Neden odaklanamıyoruz? (B. E. Aksoy, Çev.). İstanbul: Metis Yay. Huang, C. (2018). Social network site use and academic achievement: A meta-analysis. Computers & Education, 119, 76-83.
• Junco, R. ve Cotten, S. R. (2011). Perceived academic effects of instant messaging use. Computers & Education, 56(2), 370-378.
• Junco, R. ve Cotten, S. R. (2012). No A 4 U: The relationship between multitasking and academic performance. Computers & Education, 59(2), 505-514.
• Junco, R. (2012a). Too much face and not enough books: The relationship between multiple indices of Facebook use and academic performance. Computers in Human Behavior, 28(1), 187-198. https://doi.org/10.1016/j.chb.2011.08.026.
• Junco, R. (2012b). In-class multitasking and academic performance. Computers in Human Behavior, 28(6), 2236-2243.
• Junco, R. (2015). Student class standing, Facebook use, and academic performance. Journal of Applied Developmental Psychology, 36, 18-29.
• Kahneman, D. (2011). Hızlı ve yavaş düşünme (O. Ç. Deniztekin, F. N. Deniztekin Çev.). İstanbul: Varlık Yay.,
• Karpinski, A. C., Kirschner, P. A., Ozer, I. vd. (2013). An exploration of social networking site use, multitasking, and academic performance among United States and European university students. Computers in Human Behavior, 29(3), 1182-1192.
• Kirschner, P. A. ve Karpinski, A. C. (2010). Facebook® and academic performance. Computers in Human Behavior, 26(6), 1237-1245.Computers in Human Behavior, Volume 63, October 2016, Pages 509-516.
• Korte, M. (2020). The impact of the digital revolution on human brain and behavior: where do we stand?. Dialogues in Clinical Neuroscience, 22(2), 101-111.
• Le Roux, D. B., Parry, D. A., Totolo, A. vd. (2021). Media multitasking, online vigilance and academic performance among students in three Southern African countries. Computers & Education, 160, 104056.
• Liu, D., Kirschner, P. A. ve Karpinski, A. C. (2017). A meta-analysis of the relationship of academic performance and Social Network Site use among adolescents and young adults. Computers in Human Behavior, 77, 148-157.
• Paul, J. A., Baker, H. M. ve Cochran, J. D. (2012). Effect of online social networking on student academic performance. Computers in Human Behavior, 28(6), 2117-2127.
• Smith, A. P. ve Izadyar, S. (2020). Effects of the internet, other media and study time on wellbeing and academic attainment of university students. International Journal of Education Humanities and Social Science, 3(2), 1-13.
• TÜİK (17 Mayıs 2024). İstatistiklerle gençlik 2023, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Genclik-2023-53677
• UNICEF (2017). Dünya çocuklarının durumu- dijital bir dünyada çocuklar özet raporu, https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/SOWC_2017_SUM_TR.pdf
• Uzun, A. M. ve Kilis, S. (2019). Does persistent involvement in media and technology lead to lower academic performance? Evaluating media and technology use in relation to multitasking, self-regulation and academic performance. Computers in Human Behavior, 90, 196-203.
• Waite, B. M., Lindberg, R., Ernst, B., Bowman, L. L. vd. (2018). Off-task multitasking, note-taking and lower-and higher-order classroom learning. Computers & Education, 120, 98-111.
• Waqas, A., Afzal, M., Zaman, F. vd. (2016). The impact of social networking sites’ usage on the academic performance of university students of Lahore, Pakistan. International Journal of Social Sciences and Management, 3(4), 267-276.
• Webster, T. E. ve Paquette, J. (2023). “My other hand”: The central role of smartphones and SNSs in Korean students’ lives and studies. Computers in Human Behavior, 138,107447.
• Zhong, B., Hardin, M. ve Sun, T. (2011). Less effortful thinking leads to more social networking? The associations between the use of social network sites and personality traits. Computers in Human Behavior, 27(3), 1265-1271.