Ortaöğretim Kurumlarında Örgütsel Sinizmin Nedenleri ve Etkilerine İlişkin Öğretmen Görüşleri

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2, 104 - 130, 23.12.2024

Aydın Karatepe , Ender Kazak

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim kurumlarında örgütsel sinizm nedenlerini ve örgütsel sinizmin öğretmen ve okul üzerindeki etkilerini tespit etmeye çalışmaktır. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseninde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Düzce ilinde ortaöğretim kurumlarında görev yapan 12 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmış, betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonunda, örgütsel sinizmin okul yönetimi kaynaklı nedenlerinin adaletsiz yöneticilerin ve liyakatsiz yöneticilerin varlığı; öğretmenleri ötekileştirme, değersizleştirme, fazla iş yükleme ve damgalama olduğu tespit edilmiştir. Okul ve öğretmen kaynaklı sinizm nedenleri ise maaşların yetersizliği, mesleki beceri eksikliği, yanlış meslek seçimi, sorumluluktan kaçma, yasal prosedürler, mesleki saygınlığın azalması ve siyasi görüş farklılıkları olarak tespit edilmiştir. Örgütsel sinizmin etkileri, başta iletişimsizlik olmak üzere; okula güvenin azalması, verimsiz eğitim öğretim ortamı, idare öğretmen çatışması, öğretmen motivasyonunun azalması, kendini ve mesleğini değersiz görme, meslekten soğuma ve iş birliğinin zayıflaması olarak tespit edilmiştir. Okul idaresinin adil davranması, ortak karar alma, öğretmenin mesleki gelişimini teşvik, hizmet içi eğitim, liyakatli yönetici seçimi, evrak yükünün azaltılması, hak edenlerin ödüllendirilmesi, mesleki saygınlığın artırılması ve farklılıklara saygı duyulması ulaşılan diğer sonuçlardır.

Keywords

Okul, Öğretmen, Örgütsel Sinizm, Sinizm

Teacher Opinion on The Causes and Effects of Organizational Cynicism in Secondary Education Institutions

Abstract

The aim of this study is to reveal the causes of organizational cynicism in secondary education institutions and the effects of organizational cynicism on teachers and schools. The study was conducted in a case study design, one of the qualitative research designs. The study group of the research consists of 12 teachers working in secondary education institutions in Düzce in the 2022-2023 academic year. The data of the research were collected by face-to-face interview method and analyzed by descriptive analysis method. At the end of the research, it was determined that the reasons for organizational cynicism originating from school management are the existence of unfair administrators and unqualified administrators; It has been determined that teachers are marginalized, devalued, overloaded and stigmatized. The reasons for cynicism originating from schools and teachers have been identified as inadequacy of salaries, lack of professional skills, wrong choice of profession, evasion of responsibility, legal procedures, decrease in professional prestige and differences in political opinion. Regarding the effects of organizational cynicism, especially lack of communication; It has been identified as decreasing trust in school, inefficient education and training environment, conflict between administration and teachers, decrease in teacher motivation, devaluing oneself and one's profession, alienation from the profession and weakening of cooperation.

Keywords

Cynicism, Organizational cynicism, School, Teacher

References

• Abaslı, K. (2018). Örgütsel dışlanma, işe yabancılaşma ve örgütsel sinizm ilişkisine yönelik öğretmen görüşleri [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Açıkalın, A. (2016). Toplumsal kurumsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği (6. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akar, H. (2018). Türkiye’de eğitim örgütlerinde yapılan örgütsel sinizm çalışmalarının içerik analizi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 2097-2127. https://doi.org/10.26466/opus.486812
• Akman, G. (2013). Sağlık çalışanlarının örgütsel ve genel sinizm düzeylerinin karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Akpolat, T. ve Oğuz, E. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinde örgütsel Sinizmin işe yabancılaşma düzeyine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisi, 11(3), 947-971. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/161145
• Arastaman, G., Öztürk Fidan, İ. ve Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1) , 37-75.
• Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi personelinin genel ve örgütsel sinizm düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 12-27. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2151990
• Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi (9. Baskı). HatipoğluYayınları.
• Balay, R., Kaya, A. ve Cülha, A. (2013). Örgüt kültürü ve örgütsel sinizm ilişkisi. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 123-143.
• Balcı, O. (2016). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin ve yöneticilerin örgütsel sinizm, kendini işe vermeme ve sosyal kaytarma arasındaki ilişkinin İncelenmesi: Arnavutköy İlçesi Örneği [Doktora Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bil, E. (2018). Ortaöğretim okullarının öğrenen örgüt, örgütsel güven ve iş doyumu Düzeyleri arasındaki ilişki [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (22. Baskı) Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bursalıoğlu, Z. (2014). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Edam.
• Çağ, A. (2011). Algılanan örgütsel adaletin, örgütsel sinizme ve işten ayrılma niyetine etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Çelik, M. (2007). Örgütsel kültür ve örgütsel vatandaşlık davranışı [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Çetin, B., Özgan, H. ve Bozbayındır, F. (2013). İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet ile sinizm algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 37, 1-20. https://doi.org/10.30703/cije.884936
• Doğan, E., Aktaş, K. ve Kılınç, E. (2020). Örgütsel sinizm ile bireysel performans ilişkisi: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(1), 5-6. https://doi.org/10.38009/ekimad.701540
• Duman, N., Sak, R. ve Şahin Sak, İ. T. (2020). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumlarının incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1098-1127. https://doi.org/10.33711/yyuefd.800925
• Erbil, S. (2013). Otel İşletmelerinde çalışanların örgütsel sinizm algılarının işten ayrılma niyetine etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Fındık, M. ve Eryeşil, K. (2012). Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. International Iron ve Steel Symposium, 02-04 April 2012, Karabük.
• Gurung, T. ve Mishra, M. (2021). Factors that cause cynicism Among University Teachers of Nepal. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 12(7), 7550-7561.
• Güven, E. (2016). Tüketimde sinik tutum: Tüketici sinizminin sebep ve sonuçları. İşletme Araştırmaları Dergisi, 22(3), 4-5. https://isarder.org/2016/vol.8_issue.2_article09_full_text.pdf
• Helvacı, M. A. (2010). Örgütsel sinizm. Memduhoğlu H. B. ve Yılmaz K. (Ed.). Yönetimde yeni yaklaşımlar (4. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Helvacı, M. A. ve Çetin, A. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin belirlenmesi (Uşak İli Örneği). Turkish Studies, 7(3), 1475-1497.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kalağan, G. ve Güzeller, C. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27(27), 83-97. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/114638
• Karadağ, E., Kılıçoğlu, G. ve Yılmaz, D. (2014). Örgütsel sinizm, okul kültürü ve okul başarısı: Bir yapısal eşitlik modelleme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 89-113.
• Kasalak, G. ve Bilgin Aksu, M. (2014). The relationship between perceived organizationalsupport and organizational cynicism of researchassistants. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(1), 125-133. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1038699.pdf
• Kutaniş, R. Ö. ve Çetinel. E. (2010). Adaletsizlik algısı sinizm mi tetikler mi? Bir Örnek olay. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 186-195. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55606
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications.
• McMillan, J. H. (2000). Educational research: Fundamentals for consumer. Longman.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan), Nobel Yayınları.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi (S. Akbabaaltun ve A. Ersoy, Çev. Ed.), Pegem Akademi Yayıncılık.
• Naus, A. J. A. M. (2007). Organizational Cynicism: on the nature, antecedents, and consequences of employee cynicism toward the employing organization. [Doctoral Thesis, Maastricht University]. Maastricht University Press. https://doi.org/10.26481/dis.20071012an
• Oral, B. ve Çoban, A. (2020). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M. ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103-124.
• Özler, E., Atalay, C. G. ve Şahin, M. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Dumlupınar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Dergisi, 2(2), 47-57. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/150948
• Patton, M. Q. (2018). Qualitative research and evaluation methods. Sage Publications.
• Polat, M., Meydan, C. H. ve Tokmak, İ. (2010). Personel güçlendirme-örgütsel sinizm ilişkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracılık etkisi. 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 6-8 Mayıs 2010, Zonguldak, 542-547.
• Polatcan, M. (2012). Okul yöneticilerinin liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki (Karabük İli Örneği) [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Seçkin Yayıncılık.
• Şevik, Y. (2019). Örgütsel sinizm ve örgütsel güven arasındaki ilişki ile ilgili ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşleri [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for information, 22(2), 63-75.
• Şirin, E. (2011). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin okul kültürü algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Wiyono, B. (2001). Keruing wood and oleoresin residues as a source of raw material for essential oil production. Proceedings of Symposium on Utilization of Agricultural and Forestry Residues, October 31-Nopember 3, 2001. Nanjing China.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, K. ve Akgün, N. (2013). İşe yabancılaşma ile örgütsel sinizm ilişkisi. International Journal of Social Science, 6(6), 1253-1284. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1193
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3. Baskı). Sage Publications.