Türkiye’de Elektrik Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 129 - 142, 28.12.2018

Sena Türkmen , Sefa Özbek , Mustafa Karakuş

Öz

Enerji,
ekonomik büyüme ve sanayileşme için önemli bir girdi olarak kabul edilmektedir.
Bir ülkenin enerjide dışa bağımlı olması durumunda artan enerji tüketiminin
büyümeyi olumlu etkilemesi önemlidir. Türkiye ‘de enerji tüketimi nüfus ve
sanayiye bağlı olarak 1980 sonrasında hızla artmaya başlamıştır. Enerji
tüketimi içerisinde ise elektrik payının giderek arttığı görülmektedir.
Çalışmanın amacı, Türkiye’de ekonomik büyüme ile elektrik tüketimi arasındaki
ilişkiyi 1980-2014 dönemi için incelemektir. Yapılan uluslararası çalışmalarda
büyüme ile elektrik tüketimi arasında uzun dönemde pozitif ilişki bulunduğu
görülmektedir. Bu çalışmada, Türkiye için elektrik tüketimi ile GSYİH
arasındaki ilişki, durağanlık için birim kök testleri, uzun dönem analizi için
Johansen ko-entegrasyon testi, nedensellik için Granger testi kullanılarak
analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Enerji, Elektrik Tüketimi, Ekonomik Büyüme, Eş bütünleşme, nedensellik

Kaynakça

• Ağır, Hüseyin (2010), Türkiye’de Finansal Liberalizasyon ve Finansal Gelişme İlişkisinin Ekonometrik Analizi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Ankara, 210s.
• Ağır, Hüseyin ve Kar, Muhsin (2010), “Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi İlişkisi: Yatay Kesit Analizi”, Sosyoekonomi Dergisi, Özel Sayı 2010-EN/10EN07, ss.150-176.
• Asteriou, Dimitrios. ve Hall, Stephan G. (2007), Applied Econometrics: A Modern Approach Using EViews and Microfit, Palgrave Macmillan, Hampshire, New York 397s.
• Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği. “AB Enerji Politikası: Pazarın Açılması, Ekonominin Desteklenmesi”, İnternet Adresi: www.ktto.net/ab/turkce/abenerji.doc, Erişim Tarihi: 15.11.2015.
• Bilginoğlu, Mehmet Ali (1991), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Enerji Sorunu ve Alternatif Enerji Politikaları”, Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9, ss.122-147.
• Chen, S-T, Kuo, H-I. ve Chen, C-C., (2007), “The Relationship between GDP and Electricity Consumption in 10 Asian Countries”, Energy Policy, 35(4), ss. 2611–2621.
• Cheng, Benjamin S. (1996), “An Investigation of Cointegration and Causality between Energy Consumption and Economic Growth”, Journal of Energy and Development, vol.21, pp.73-84.
• Engle Robert F. ve Granger, Clive William John “Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, Vol:55, No:2, March (1987), ss.251-276.
• Gbadebo, Olusegun ve Okonkwo, Chinedu (2009), “Does Energy Consumption Contribute to Economic Performance? Empirical Evidence from Nigeria”, Journal of Economics and International Finance, 1(2), ss. 44-58.
• Ghali, Khalifa. H. ve El-Sakka, M.I.T. (2004), “Energy Use and Output Growth in Canada:A Multivariate Cointegration Analysis”, Energy Economics, 24, ss. 355- 365.
• Granger, Clive William John ve Newbold, Paul (1974) “Spurious Regression in Econometrics”, Journal of Econometrics, July, ss. 111-120.
• Karagöl, Erdal Tanas., Erbaykal, Erman ve Ertuğrul, H. Murat (2007), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), ss.72-80.
• Kaya, Ayşe (2013), “Mali Sürdürülebilirlik: Teori VE Türkiye UYGULAMASI”. Türkiye Bankalar Birliği, No:292, İstanbul 165s.
• Kayalıdere, Gül (2010), “Türkiye’ de Uygulanan Maliye Politikalarının Sürdürülebilirlik Analizi”, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Manisa.
• Kim, In Moo ve Maddala G. S. (1998), “Unit Roots, Cointegration, and Structural Change”, United Kingdom, 505s.
• Kutlar, Aziz. Ekonometrik Zaman Serileri Teori ve Uygulama, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000. 438s.
• Mucuk, Mehmet. ve Uysal, Doğan (2009), “Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme”, Maliye Dergisi, 157, ss. 105-115.
• Özcan, Süleyman Emre (2007), Kamu Açık ve Borçlarının Sürdürülebilirliği: 1970-2005 Türkiye Örneği, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi SBE, Basılmamış Doktora Tezi.
• Özgen, Ferhat Başkan ve Güloğlu, Bülent (2004), “Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniği ile Analizi”, METU Studies in Development, 31, ss. 93-114.
• Phıllıps Peter ve Perron, Pierre (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regressions, Biometrica, Volume: 75, Number: 2, Ss. 336-346
• Sevüktekin, Mustafa ve Nargeleçekenler, Mehmet (2005), Zaman Serileri Analizi, Nobel Yayıncılık, Ankara, Mart, s. 58-60.
• Stern, David ve Cleveland, J. Cutler (2004), Energy and Economic Growth, Rensselaer Working Papers in Economics, ss. 1-42.
• Taban, Sami (2008), İktisadi Büyüme Kavram ve Modeller, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Tarı, Recep ve Bozkurt, Hilal (2006), “Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin VAR Modelleri ile Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4, ss. 12-28.
• Yapraklı, Sevda ve Yurttançıkmaz, Ziya Çağlar (2012), "Elektrik Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik: Türkiye Üzerine Ekonometrik Bir Analiz", C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, ss.195-215.
• Yoo, S-H. ve Kwak, S.Y (2010), “Electricity Consumption and Economic Growth in Seven South American Countries”, Energy Policy, 38, ss. 181-188.