Kanserden Sağ Kalanlarda Erişkin Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenirliği

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 1, 84 - 93, 21.03.2022

Seçil Taylan , İlknur Özkan , Nermin Eroğlu , Nurcan Kolaç

https://doi.org/10.17517/ksutfd.839913

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Kanseri Sağ Kalanlarda Erişkin Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Metodolojik tasarıma sahip araştırma, 3 yıl ve üzeri kanser tanısı olan hastalar ile yürütülmüştür. Veri toplamak için; “Tanıtıcı Bilgi formu”, Kanserden Sağ Kalanlarda Erişkin Yaşam Kalitesi Ölçeği (Quality of Life in Adult Cancer Survivors =QLACS) kullanılmıştır. Çalışmada ölçeğin dil ve kapsam geçerliği, yapı geçerliği, güvenirlik değerlerini belirleme aşamaları sırasıyla gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Yapılan kapsam geçerliğinde ölçek maddelerine ilişkin uzman görüşleri arasında yüksek derecede uyum olduğu saptanmıştır (KGİ=0.88). Açımlayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin toplam varyansın %91,4’ünü açıklayan 11 faktörlü yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda elde edilen modelin kabul edilebilir uyum indeksi sınırlarında ve faktör yüklerinin 0.867-0.966 arasında olduğu saptanmıştır. Ölçeğin alt boyutlarının Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.867- 0.966 olarak belirlenmiştir.
Sonuç: Kanserden Sağ Kalanlarda Erişkin Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Türkçe versiyonunun 3 yıl ve üzeri kanser hastalarında genel ve kansere özgü yaşamlarını değerlendiren, geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kanser, sağkalım, yaşam kalitesi, geçerlik

Turkish Validity and Reliability of Adult Life Quality Scale in Cancer Survivors

Öz

Objective: The aim of this study is to conduct the Turkish validity and reliability study of the Adult Life Quality Scale in Cancer Survivors.
Material and Method: The research with a methodological design was carried out with patients diagnosed with cancer of 3 years or more. To collect data; “Introductory Information Form”, Adult Life Quality Scale of Cancer Survivors (QLACS) was used. In the study, the language and content validity, construct validity, and reliability determination steps of the scale were carried out respectively.
Results: In the validity of the scope, there was a high degree of agreement between the opinions of the experts on the scale items (KGI = 0.88). As a result of the exploratory factor analysis, it was determined that the scale has an 11-factor structure that explains 91.4% of the total variance. Confirmatory factor analysis revealed that the model obtained was within the acceptable fit index limits and factor loadings were between 0.867-0.966. Cronbach alpha reliability coefficient of the sub-dimensions of the scale was determined as 0.867- 0.966.
Conclusion: The Turkish version of the Adult Quality of Life Scale for Survivors of Cancer has been found to be a valid and reliable tool that evaluates general and cancer-specific lives in cancer patients over 3 years.

Anahtar Kelimeler

Cancer, survival, quality of life, validity, reliability

Kaynakça

• 1. Ferlay, J., et al., Global cancer observatory: cancer today. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer, 2018.
• 2. Ervik, M., et al., Cancer today. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer, 2016.
• 3. Society, A.C., Cancer facts & figures. American Cancer Society, 2016.
• 4. Reilly, C.M., et al., A literature synthesis of symptom prevalence and severity in persons receiving active cancer treatment. Supportive Care in Cancer, 2013. 21(6): p. 1525-1550.
• 5. Gordon, B.-B.E. and R.C. Chen, Patient-reported outcomes in cancer survivorship. Acta Oncologica, 2017. 56(2): p. 166-173.
• 6. Xiao, C., R. Polomano, and D.W. Bruner, Comparison between patient-reported and clinician-observed symptoms in oncology. Cancer Nursing, 2013. 36(6): p. E1-E16.
• 7. Koch, L., et al., Quality of life in long-term breast cancer survivors–a 10-year longitudinal population-based study. Acta Oncologica, 2013. 52(6): p. 1119-1128.
• 8. Chang, P., et al., Expanded prostate cancer index composite for clinical practice: development and validation of a practical health related quality of life instrument for use in the routine clinical care of patients with prostate cancer. The Journal of urology, 2011. 186(3): p. 865-872.
• 9. Avis, N.E., et al., Assessing quality of life in adult cancer survivors (QLACS). Quality of life research, 2005. 14(4): p. 1007-1023.
• 10. Avis, N.E., E. Ip, and K.L. Foley, Evaluation of the Quality of Life in Adult Cancer Survivors (QLACS) scale for long-term cancer survivors in a sample of breast cancer survivors. Health and quality of life outcomes, 2006. 4(1): p. 92.
• 11. Sohl, S.J., B. Levine, and N.E. Avis, Evaluation of the Quality of Life in Adult Cancer Survivors (QLACS) scale for early post-treatment breast cancer survivors. Quality of Life Research, 2015. 24(1): p. 205-212.
• 12. Ashley, L., et al., Integrating patient reported outcomes with clinical cancer registry data: a feasibility study of the electronic Patient-Reported Outcomes From Cancer Survivors (ePOCS) system. Journal of medical Internet research, 2013. 15(10): p. e230.
• 13. Donovan, J.L., et al., Patient-reported outcomes after monitoring, surgery, or radiotherapy for prostate cancer. N Engl J Med, 2016. 375: p. 1425-1437.
• 14. Demirtaş, G., Multipl myelomlu hastalarda yaşam kalitesi ve stresle başa çıkma tutumları. 2013, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• 15. Çukurova, İ., H.S. Vermişli, and T. Özbayır, Larenks kanseri nedeniyle cerrahi tedavi uygulanan hastaların ameliyat sonrası yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg, 2017. 27(2): p. 91-98.
• 16. Alacacıoğlu, A., et al., Effects of Tamoxifen on Premenopausal Breast Cancer Patients in Terms of Anxiety, Depression, Quality of Life and Sexual Satisfaction. Acta Oncologica Turcica, 2014. 47(3): p. 1-8.
• 17. Akçay, D. and S. Gözüm, Kemoterapİ alan meme kanserlİ hastalarda, kemoterapİnİn yan etkİlerİne İlİşkİn verİlen eğİtİm ve evde İzlemİn yaşam kalİtesİne etkİsİnİn değerlendİrİlmesİ. Meme Sagligi Dergisi/Journal of Breast Health, 2012. 8(4).
• 18. Bag, B., Kanser Hastalarinda Uzun Dönemde Görülen Psikososyal Sorunlar/Long-Term Psychosocial Problems in Cancer Patients. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar, 2013. 5(1): p. 109.
• 19. Davis, L.L., Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied nursing research, 1992. 5(4): p. 194-197.
• 20. Çapik, C., Geçerlİk ve Güvenİrlİk Çalişmalarinda Doğrulayici Faktör Analİzİnİn Kullanimi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014. 17(3).
• 21. Büyüköztürk, S., Data Analysis Handbook for Social Science. Original work published in Turkish (Sosyal Bilimlerİçin Veri Analizi El Kitabı). . 24 th. Ed. ed. 2018, Ankara, Turkey: Pegem Akademi Yayıncılık.
• 22. Gürbüz, S., AMOS ile Yapısal Eşitlik Modellemesi. 2019, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 23. Bayram, N., Yapısal eşitlik modellemesine giriş amos uygulamaları.(Introduction to structural equation modeling) Bursa: Ezgi Kitabevi. 2016.
• 24. Arafat, S.Y., et al., Cross cultural adaptation & psychometric validation of research instruments: A methodological review. Journal of Behavioral Health, 2016. 5(3): p. 129-136.
• 25. Tavşancıl, E., Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (Measurement of attitudes and data analysis with SPSS). Ankara, Turkey: Nobel, 2006.
• 26. Kalaycı, Ş., SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. 2009, Şti.