HÂTEMÜ'L-ENBİYÂ AŞKI, ŞEREF HANIM’IN BİR NA‘TININ TAHLİLİ

Yıl 2021, Sayı: 13, 19 - 30, 28.04.2021

Muhammed Felat Aktan

https://doi.org/10.51592/kulliyat.865859

Öz

Klasik Türk edebiyatı alanında yazılan bütün eserlerde Hz. Muhammed, kendisine en çok yer verilen önemli bir şahsiyet olmuştur. Divan şairleri, eserlerinde en çok ona yer vermiş, Hz. Peygamber için övgü dolu şiirler yazmıştır. Türk İslam edebiyatında Hz. Muhammed için birçok edebi türde eser verilmiş, mezkûr türler arasında na‘tlar ön plana çıkmıştır. Bizzat na‘tlardan oluşan mecmuaların varlığı mevcut olduğu gibi müstakil olarak na‘tları ihtiva eden eserlerin de varlığından söz edebiliriz. On dokuzuncu yüzyıl şairi Şeref Hanım seyyide olmanın vermiş olduğu şuurla da divanında Hz. Peygamber’den sıkça bahsetmiş, ondan istimdad ve şefaat talep etmiş, divanda na‘tlara yer vermiştir. Güçlü bir nazım tekniği ile divanını oluşturan Şeref Hanım, şiirinde estetik imajları ve klişeleşmiş mefhumları sade bir üslupla kullanmıştır. Şairin Na‘t ve dinî içerikli gazellerinde Hz. Muhammed , övgü maksadıyla farklı sıfatlarla zikredilmiştir. Tespit edebildiğimiz kadarıyla Hz. Peygamber, 86 farklı ön ad ve adıl ile divanda zikredilmiştir. Şeref Hanım edebi sanatlardan yararlanarak beyitlerde hem anlamı güçlendirmiş hem de ifadelere güzel bir üslupla akıcılık kazandırmıştır. Na‘tlarında ana tema Hz. Peygamber’e olan samimi bağlılık, sevgi ve ondan şefaat dilemektir.

Anahtar Kelimeler

Hz. Muhammed, Na‘t, Gazel, Şeref Hanım, Şerh

The Love of the Last Prophet, Analysıs of a Na‘t of Şeref Hanım

Öz

Kaynakça

• Ak, Murat (2019). Şair ve Peygamber Nat Geleneğinde Hz. Peygamber İmgesi. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Akar, Metin (2018). Su Kasidesi Şerhi (9. Baskı). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Akkuş, Metin (2006) Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası-Edebi Türler ve Tarzlar. Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
• Arslan, Mehmet (2010), “Şeref Hanım” İslâm Ansiklopedisi. C.38. İstanbul : Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları s.550.
• Arslan, Mehmet (2018). Şeref Hanım Divanı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Bekiroğlu, Nazan (1999). “Osmanlıda Kadın Şairler”, C.9. Ankara: Osmanlı- Yeni Türkiye Yayınları.
• Devellioğlu, Ferit (2006). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Can, Şefik (1999). Mesnevî Tercümesi, C.I. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Canım, Rıdvan (2014). Divan Edebiyatında Türler (4. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Morkoç E., Yasemin (2011). “ Klasik Türk Edebiyatında Kadın Şairlere Bir Bakış”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9 (2) : 223-235.
• Sarıkaya Y., Meliha (2014). “Peygamber Tasavvurundaki Değişimin Dile ve Edebiyata Yansıması: Naʻt-ı Şerîf Örneği” Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 14: 23-49.
• Yazır, Elmalılı Hamdi (2014). Kuran-ı Kerîm ve Meali, Konya: Haktan Yayınevi.
• Yeniterzi, Emine (1993). Türk Edebiyatında Na‘tlar (Antoloji) Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yeniterzi, Emine (2002). “Türk Edebiyatında Na’tlara Dair” Türkler C.11 Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 762-767.
• Yeniterzi, Emine (2006). “Na’t”, İslâm Ansiklopedisi, C. 32. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 436–437.
• Okçu Naci (1993). Şeyh Galip, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umumi Tahlili ve Divanının Tenkidli Metni, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Öztürk, Ali (2006). Klasik Edebiyatımızda Hz. Peygamber Sevgisi, Çorum: Çağrı Eğitim Vakfı Yayınları.