TRABZON’DA OSMANLI DÖNEMİ YAPILAN TARİHÎ ÇEŞMELERİN MİMARİ ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ VE KORUMAYA YÖNELİK DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2021, Issue: 14, 137 - 154, 31.08.2021

İbrahim Aktürk

https://doi.org/10.51592/kulliyat.894387

Abstract

Tarihi çeşmeler Türk Mimarisi’ n de önemli yeri olan sanatsal ve kültürel değeri olan yapılardır. Suyun yaşamın kaynağı ve vazgeçilmesi olması bakımından çeşmeler ön plana çıkmaktadır. Özellikle Osmanlı Dönemi’ nde konutlara kolayca su şebekelerinin ulaşamadığı zamanlarda kentlerdeki stratejik noktalara inşa edilen çeşmeler halkın yaşamında gerekli olmuştur. Kentlerdeki sokakların şekillendirilmesinde ve sanat eseri olması çeşme yapılarının önemini daha da pekiştirmektedir. Mimari ve işlevsel özellikleriyle eski dönemlerdeki hayatın merkezlerinden biri olan çeşmeler günümüzde koruma sorunları ile karşılaşmaktadır. Tarihi çeşmeler kentlerde korunamayıp yıkıma kadar giden süreç yaşadıkları görülmektedir. Trabzon kent merkezinde bulunan tarihi çeşmeler Anadolu’ da yer alan diğer çeşme yapıları gibi yok olma tehlikesi yaşamaktadır. Trabzon Kenti içerisinde inşa edilen tarihi çeşmelerin birçoğu günümüze ulaşamayıp yıkılmıştır. Bazıları günümüze ulaşmış ancak pasif durumda bir kısmı da aktif ancak hasarlı durumda oldukları görülmektedir. Çalışma genelinde literatür araştırmaları sonucunda Trabzon’ da yer alan tarihi çeşmelerin mimari özellikler incelenmiş ve kent genelinde çeşme yapıları kategorize edilmiştir. Mimari yapıları ve korunma durumlarına göre daha ön planda olan çeşmeler resimlerle ifade edilmiştir. Trabzon’ da bulunan tarihi çeşmelerin yapısı analiz edilerek koruma açısından restorasyon önerileri verilmiştir.

Keywords

Tarihi çeşme, Trabzon Osmanlı Çeşmeleri, Koruma, Restorasyon

References

• Ahunbay, Z. (2011). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, 6. Baskı, Yem Yayın, İstanbul.
• Akbaş, M. (2012). Isparta İli ve İlçeleri Türk Dönemi Çeşmeleri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.