Analysis of Postgraduate Theses on Digital Literacy in the Field of Education

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 478 - 491, 31.12.2024

Uğur Özbilen

https://doi.org/10.48066/kusob.1502957

Öz

The influence of technology on human existence is becoming increasingly pronounced with the passage of each day. This phenomenon has given rise to the concept of digital literacy, which has introduced a novel interpretation of the concepts of reading and writing. After this concept emerged, it became necessary to conduct research on this subject. Therefore, the main purpose of this study is to examine the postgraduate theses on digital literacy in the field of education. These theses were examined and classified according to their thematic subject areas, degrees, methods used in the theses, year of publication, sample types, methods and designs, and data collection tools. The data of the study were obtained from the National Thesis Center. As a result of this examination, the theses that were outside the research limitations were removed and the research was conducted on 66 theses. These 66 theses constitute the research objects of the study. The research data was collected using the document analysis method and the necessary analyses were carried out accordingly. As a result, it was determined that most theses were conducted in 2022, most studies were conducted in quantitative design, the number of master's theses was much higher than doctoral theses, and most theses were related to determining the level of digital literacy as a thematic subject area.

Anahtar Kelimeler

Digital literacy, graduate theses, education and training.

Dijital Okuryazarlıkla İlgili Eğitim Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Öz

Teknolojinin insan hayatına etkisi her geçen gün artmaktadır. Sosyal hayattaki bu etki okuma-yazma kavramına yeni bir anlam katarak dijital okuryazarlık kavramını doğurmuştur. Bu kavram ortaya çıktıktan sonra bu konu hakkında araştırmalar yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bundan dolayı bu araştırmada eğitim alanında dijital okuryazarlıkla ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi temel amaç olarak belirlenmiştir. Bu tezler tematik konu alanlarına, derecelerine, tezlerde kullanılan yönteme, yayınlandıkları yıla, örneklem türlerine, yöntemlerine, desenlerine ve veri toplama araçlarına göre incelenmiş ve sınıflandırılmışlardır. Araştırmanın verileri Ulusal Tez Merkezinde yapılan inceleme sonucunda elde edilmiştir. Bu inceleme sonucunda sınırlılıklar dışında kalan tezler çıkarılmış ve araştırma 66 tez üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bu 66 tez araştırmanın araştırma nesnelerini oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri doküman incelemesi yöntemi ile toplanmış ve gerekli incelemeler bu doğrultuda yapılmıştır. Araştırma sonucunda en çok tezin 2022 yılında yapıldığı, en çok nicel desende çalışma yapıldığı, yüksek lisans tez sayısının doktora tezlerine oranla çok daha fazla olduğu ve en çok tezin tematik konu alanı olarak dijital okuryazarlık düzeyinin tespiti ile ilgili olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, Lisansüstü tezler, eğitim-öğretim

Kaynakça

• Aksoy, N. C., Karabay, E., & Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894. https://doi.org/10.18094/josc.871290.
• Altun, N., (2019). Temel eğitim programları ve ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Alper, A., & Gülbahar, Y. (2009). Trends and issues in educational technologies: A review of recent research in TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 8 (2), 124-135.
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenilirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 395-407.
• Bawden, D. (2008). Origins and concepts of digital literacy. In C. Lankshear & M. Knobel (Eds.), Digitalliteracies: Concepts, policies & practices (s.17-32). Peter Lang Inc., International Academic Publishers.
• Büyükgebiz Koca, E., & Tunca, M.Z. (2020). İnternet ve sosyal medya bağımlılığının öğrenciler üzerindeki etkilerine dair bir araştırma. Alanya Akademik Bakış, 4(1), 77-103.
• Çetin, S. A. (2022). Dijital okuryazarlıkla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 14(3). 10.46291/ZfWT/140308.
• Demirci Güler, M. P. & Irmak, B. (2018). Fen eğitiminde teknoloji kullanımı üzerine yapılan çalışmaların içerik analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2473-2496.
• Demirkol, M., Özdemir, T. Y. ve Polat, H. (2023). Okul Yöneticilerinin Dijital Yetkinliklerine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(3), 1231-1240.
• Gilster, P. (1997). Digital literacy. Wiley Computer Publications.
• Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G., & Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199.
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Küslü, F. (2022). Öğretmenlerin eleştirel dijital okuryazarlık becerilerinin ceşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Lafcı Tor, D., Başaran Demir, S. ve Arık, E. (2022). Examining of the digital literacy level of teacher candidates. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 2027-2064.
• Maden, S., Maden, A., & Banaz, E. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 685-698.
• Martin, A. (2005). DigEuLit–a European framework for digital literacy: a progress report. Journal of eLiteracy, 2(2), 130-136.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage Publications.
• Namdar, B., & Küçük, A. (2018). Fen eğitiminde teknoloji entegrasyonu çalışmalarının betimsel içerik analizi: Türkiye örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 355-383.
• Pala, Ş. M., & Başıbüyük, A. (2020). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(3), 897-921. http://dx.doi.org/10.30703/cije.672882.
• Seward, T. P., & Nguyen, H. T. (2019). The digital ımperative in the 21st century classroom: Rethinking the teacher-learner dynamic. Issues in Teacher Education, 28(1), 80-98.
• Yeşiltaş, H. M., Çelikoğlu, M. & Taş, E. (2023). Descriptive content analysis of digital literacy studies in education in Türkiye. The Journal of Limitless Education and Research, Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 8(1), 37-55. 10.29250/sead.1198579.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824. https://doi.org/10.16916/aded.593579.