ABD'deki Çocukların Çevrim İçi Gizliliğini Koruma Yasasının (COPPA) Türkiye’deki Yasalarla Karşılaştırmalı İncelenmesi

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 1 - 34, 30.06.2025

Aslıhan Hafızoğlu , Bora Civan

Abstract

Bu çalışmada, çocukların çevrim içi gizliliğinin korunmasına ilişkin ABD’deki Çocukların Çevrim İçi Gizliliğini Koruma Yasası (COPPA) ile Türkiye’deki mevcut yasal düzenlemeler, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi modeliyle incelenmiştir. Çalışmanın amacı, çocukların çevrim içi ortamda maruz kaldığı risklerin yasal çerçevede nasıl ele alındığını belirlemek ve bu düzenlemeleri, dünya genelinde uygulanan benzer yasalarla karşılaştırarak değerlendirmektir. Bu bağlamda, ABD’deki Çocukların Çevrim İçi Gizliliğini Koruma Yasası (COPPA), Türkiye’deki Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), Çocuk Koruma Kanunu, Türk Ceza Kanunu'nun 135. ve 136. maddeleri ile 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılacak Yayınlar Hakkında Kanun gibi ilgili yasalar detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Yasaların kapsamları, amaçları, hedef kitleleri ve uygulanma alanları karşılaştırılarak her iki ülkenin çocukların çevrim içi gizliliğini korumaya yönelik yaklaşımları analiz edilmiştir. Çalışma, Türkiye’deki mevcut yasal düzenlemelerin çevrim içi çocuk güvenliği konusunda eksiklikler taşıdığına ve ABD’deki COPPA gibi daha kapsamlı düzenlemelerin örnek alınabileceğine işaret etmektedir. Sonuç olarak, çevrim içi ortamda çocukların daha etkili bir şekilde korunabilmesi için Türkiye'deki yasal çerçevenin güçlendirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

çocuklar, çevrim içi, gizlilik, güvenlik, yasa

Comparative Analysis of the USA Children's Online Privacy Protection Act (COPPA) and Turkish Laws

Abstract

This study examines the Children’s Online Privacy Protection Act (COPPA) in the United States of America and the current legal regulations in Türkiye concerning the protection of children’s online privacy using the document analysis method, a qualitative research approach. The aim of the study is to determine how the risks children face in online environments are addressed within the legal framework and to evaluate these regulations by comparing them with similar laws implemented globally. In this context, the U.S. COPPA, Personal Data Protection Law, the Child Protection Law, Articles 135 and 136 of the Turkish Penal Code, and Law No. 5651 on the Regulation of Publications on the Internet in Türkiye have been examined in detail. The scope, objectives, target audiences, and areas of application of these laws were compared to analyze both countries’ approaches to protecting children’s online privacy. The study indicates that current legal regulations in Türkiye have shortcomings regarding online child safety and suggests that more comprehensive regulations, such as COPPA in the U.S., could serve as a model. Consequently, recommendations are made to strengthen the legal framework to ensure more effective protection of children in online environments in Türkiye.

Keywords

Children, online, privacy, security, law

References

• 5Rights Foundation. (2024). Building the digital World that young people deserve. 5Rights Foundation. https://5 rightsfoundation.com
• Akbulut, Y., Şahin, Y. L. ve Erişti, B. (2010). Cyberbullying Victimization among Turkish Online Social Utility Members. Educational Technology end Society, 13(4), 192-201.
• Akdi, M. (2016). Ana-Babanın Çocuğun Fotoğraf ve Görüntülerinin Sosyal Medyada Yayınlamasından Doğan Sorumluluğu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 123-144.
• Arslan, A., & Doğan, M. (2019). Dijital Mahremiyet: Çocukların İnternette Güvende Olması İçin Ailelere Öneriler. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 32(1), 75-91.
• Baldry, A. C., Sorrentino, A., & Farrington, D. P. (2019). Cyberbullying and cybervictimization versus parental supervision, monitoring and control of adolescents' online activities. Children and Youth Services Review, 96, 302-307.
• Berg, M. W. (2023). COPPA as Catalyst; Recalibrating the FTC's Privacy Enforcement Framework. Rutgers University Law Review, 75(Spring), 1011–1054.
• Berson, I. R., & Berson, M. J. (2003). Digital literacy for effective citizenship.(Advancing Technology). Social Education, 67(3), 164-168.
• Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dairs%C3%B6zle%C5%9Fme
• Boyd, D. ve Hargittai, E. (2013). Connected and concerned: Variation in parents’ online safety concerns. Policy & Internet, 5(3), 245-269.
• California Legislature. (2016). Student Online Personal Information Protection Act (SOPIPA). https://leginfo.legislature.ca.gov
• Council of Europe. (2007). Convention on the Protection of Children against Sexual Exploitation and Sexual Abuse (Lanzarote Convention). Strasbourg: Council of Europe.
• Council of Europe. (2023). Lanzarote Committee Reports and Recommendations. Strasbourg: Council of Europe. Congress.gov. (2023). Kids Online Safety Act (KOSA). https://www.congress.gov/bill/117th-congress/senate-bill/3663
• Corbin, J. ve Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Thousand Oaks: Sage.
• Çekin, M. S. (2018). Avrupa Birliği Hukukuyla Mukayeseli Olarak 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu. İstanbul: Onikilevha.
• Demir, T., & Korkmaz, Ö. (2017).Sosyal medya kullanımının çocukların gizliliği ve güvenliği üzerindeki etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 112-130.
• Egelman, S. (2023). Informing Future Privacy Enforcement By Examining 20+ Years Of COPPA. Harvard Journal of Law & Technology, 37(3).
• Emin, F. (2025). Çocukların Kişisel Verilerinin Korunması. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Enstitü Sosyal. (2025). Bir bayram hediyesi olarak dijital dünyada çocuk hakları sözleşmesi. Enstitü Sosyal. https://enstitusosyal.org/yayinlarimiz/iki-nokta/bir-bayram-hediyesi-olarak-dijital-dunyada-cocuk-haklari-sozlesmesi
• Eskidemir Meral, S., Tezel Şahin, F. (2019). Teknoloji ile Büyüyen Çocuklar. Dijital Çocukluk ve Dijital Ebeveynler: Dijital Nesillerin Teknoloji Bağımlılığı. (Ed. Hasan Hüseyin Aygül, Erdal Eke). Nobel Akademik. 89-112.
• Erdoğan, N., & Demirtaş, Z. (2020). Ebeveynlerin dijital ebeveynlik rollerinin çocukların internet kullanım alışkanlıklarına etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 45(203), 567-589.
• Eşitli, E. A. (2023). Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Kişisel Verilere Yönelik İhlallere Karşı Türk Ceza Kanununda Düzenlenen Suçlar. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(1), 123-167.
• European Data Protection Board. (2021). Guidelines on Children’s Data Protection under GDPR. Retrieved from https://edpb.europa.eu/our-work-tools/our-documents/guidelines_en
• European Union (2016). General Data Protection Regulation (GDPR). Official Journal of the European Union (119), 1-88.
• Federal Trade Commission (t.y.). Mission. 24.05.2024 tarihinde https://www.ftc.gov/about-ftc/mission adresinden alınmıştır.
• Federal Trade Commission. (2019). Google and YouTube will pay record $170 million for alleged violations of children’s privacy law. U.S. Government Printing Office. https://www.ftc.gov/news-events/news/press-releases/2019/09/google-youtube-will-pay-record-170-million-alleged-violations-childrens-privacy-law
• Federal Ticaret Komisyonu. (2019). TikTok, çocuk kullanıcıların bilgilerini izinsiz topladığı için 5,7 milyon dolar para cezası ödeyecek. https://www.webtekno.com/tiktok-cocuk-kullanicilarin-bilgilerini-izinsiz-topladigi-icin-5-7-milyon-dolar-para-cezasi-odeyecek-h64037.html
• Federal Trade Commission. (2023). COPPA Rule Review Update. https://www.ftc.gov/legal-library/browse/rules/childrens-online-privacy-protection-rule-coppa
• Güleş, B. (2024). Çocuğun Kişisel Verilerinin Hukuka Aykırı Kayıt Ve Yayınlara Karşı Korunmasında Mevcut Hukuki Yolların İşlevselliği ve Alınması Gerekli Yeni Tedbir Önerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(2), 1401-1457.
• Güner, D.F. (2021). Çocukların Kişisel Verilerinin Korunması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Bilgi Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, İstanbul.
• Information Commissioner’s Office. (2020). Guide to the General Data Protection Regulation (GDPR). https://ico.org.uk/for-organisations/guide-to-data-protection/guide-to-the-general-data-protection-regulation-gdpr/
• Information Commissioner’s Office. (2021). Age appropriate design: A code of practice for online services. https://ico.org.uk/for-organisations/guide-to-data-protection/ico-codes-of-practice/age-appropriate-design-a-code-of-practice-for-online-services/
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler (26. Basım). Ankara: Nobel Akademik. Kırış, F. T. (2019). Ceza Hukuku Açısından İnternet Yayıncılığı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lee, S. J. ve Chae, Y. G. (2012). Balancing participation and risks in children's internet use: The role of internet literacy and parental mediation. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(5), 257-262.
• Livingstone, S. (2013). Children and the Internet: great expectations, challenging realities. Cambridge: Policy Press.
• Livingstone, S. (2009). Children and the Internet: Great expectations, challenging realities. Cambridge: Polity.
• Livingstone, S., & Third, A. (2017). Children and young people’s rights in the digital age: An emerging agenda. New media & society, 19(5), 657-670.
• Macenaite, M. (2017). From Universal Towards Child-Specific Protection of the Right to Privacy Online: Dilemmas in the EU General Data Protection Regulation. New Media and Society, 19(5), 765-779.
• Özdemir, B. N. (2024). Çocukların Çevrimiçi Ortamda Korunmasına Yönelik Hukuki Yaklaşımlar. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Dergisi, 2(2), 33-65.
• Özkaya, P. (2023). Dijital Dünyada Çevrim İçi Riskler, Bilişim Suçları ve Mağdur Çocuk. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, (53), 13-42.
• Öztürk, C. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Palfrey, J. ve Gasser, U. (2008). Born digital: Understanding the first generation of digital natives. Basic Books.
• Parra, A. (2024). Coping with COPPA: Exploring Alternatives to the Children's Online Privacy Protection Act. Indiana Journal of Law and Social Equality, 12, 193–225.
• Serin, H. (2019). Sosyal Medyada Çocuk Hakları İhlalleri: Ebeveynler ve Öğretmenler Farkında mı? Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1005-1031.
• Sperry, B. (2014). COPPA 2.1: An Economic and Legal Analysis of the FTC’s New Rule (SSRN Scholarly Paper ID 2418612). Social Science Research Network. https://papers.ssrn.com/abst- ract=2418612.
• State of California. (2018). SOPIPA: Protecting Students’ Online Data. Şen, S. (2017). Çevrimiçi Ortamlarda Çocukların Cinsel İstismarı Sorunu ve Mücadeleci Kuruluşların Alması Gereken Tedbirler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Bilişim Enstitüsü, Ankara.
• Taştan, F. G. (2017). Türk Sözleşme Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması. İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024). Çocuklarda bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2024. TÜİK Veri Portalı.https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638
• Thun, L. J., Teh, P. L., & Cheng, C. B. (2022). CyberAid: Are your children safe from cyberbullying? Journal of King Saud University-Computer and Information Sciences, 34(7), 4099-4108.
• Uçak, M. (2021). Kişisel verilerin hukuka uygun işlenmesinde çocuğun rızası. Kişisel Verileri Koruma Dergisi, 3(1), 41-60.
• United Nations. (1990). Convention on the Rights of the Child. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/convention-rights-child
• UNICEF. (2017). The state of the world’s children 2017: Children in a digital world. United Nations Children’s Fund. https://www.unicef.org/reports/state-worlds-children-2017
• UNICEF. (2023). Convention on the Rights of the Child: Status and Implementation. https://www.unicef.org/child-rights-convention
• European Commission. (2018). General Data Protection Regulation (GDPR). https://ec.europa.eu/info/law/law-topic/data-protection/data-protection-eu_en
• U.S. Congress. (2023). Children and Teens’ Online Privacy Protection Act, S.1418, 118th Cong. https://www.congress.gov/bill/118th-congress/senate-bill/1418/text.
• U.S. Congress (2023). Kids Online Safety Act (S.1409). Congress.gov. https://www.congress.gov/bill/118th-congress/senate-bill/1409
• Wach, E. (2013). Learning About Qualitative Document Analysis. https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4 (Erişim tarihi: 28.05.2024)
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, T. K. (2020). Dijital haklar ve sorumluluklar. Dijital okuryazarlık içinde,(ss. 127-180). Ankara, Nobel.
• Yiğitbaşı, K. G. ve Çelik, S. (2023). Dijital dünyada mahremiyet, ebeveynlik ve çocuklar: Afyonkarahisar örneği. TRT Akademi, 8(19), 846-875.
• Zhou, R., Feng, C., Li, S., Zhao, J., Li, Z., Zhang, Q. ve Yao, L. (2018). Research on privacy protection in artificial intelligence. In Proceedings of the 2018 International Conference on Artificial Intelligence and Big Data (pp. 39-43).