“Sharenting” Ebeveynliği: Çocukların Dijital Gizliliği ve Hukuki Riskler

Year 2025, Volume: 7 Issue: 1, 62 - 85, 30.06.2025

Fatma Tuğçe Taşcı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, çocukların dijital gizliliği ve ebeveynlerin “sharenting” fenomenliği bağlamında hukuki bir analiz sunmaktır. Dijital çağda çocukların çevrimiçi varlıkları, sosyal medya kullanımı, eğlence ve eğitim uygulamaları gibi faktörler, mahremiyet risklerini gündeme getirmektedir. Sharenting, ebeveynlerin çocuklarının fotoğraflarını ve özel bilgilerini sosyal medyada paylaşması olarak tanımlanır. Bu durum çocukların dijital gizliliğini tehdit eden hukuki sorunlara neden olabilir. Bu çalışma, sharenting uygulamalarını çocuk hakları ve dijital mahremiyet perspektifinden ele almaktadır. Ayrıca ebeveynlerin çocuklarına ait içerikleri paylaşmadan önce uymaları gereken yasal sorumlulukları vurgulamaktadır. Türkiye’deki mevcut düzenlemeler, özellikle Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) üzerinden değerlendirilirken, Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR), Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Direktifi (AVMSD) ve Dijital Hizmetler Yasası (DSA) gibi düzenlemelerle karşılaştırmalar yapılmıştır. Çalışma, ayrıca çocukların dijital haklarını korumaya yönelik diğer ülkelerdeki uygulamaları inceleyerek, ebeveyn farkındalığının artırılmasının ve hukuki düzenlemelerin güçlendirilmesinin önemini vurgulamaktadır. Sharentingin doğurduğu potansiyel riskler ve uzun vadeli etkiler üzerine yapılan analizler, çocukların çevrimiçi ortamda daha güvenli bir şekilde varlıklarını sürdürebilmeleri için yasal ve etik düzenlemelerin önemini ortaya koymaktadır.

Keywords

paylaşım ebeveynliği, dijital mahremiyet, dijital ayak izi, dijital hizmetler yasası

“SHARENTING” PARENTS: CHİLDREN’S DIGITAL PRIVACY AND LEGAL RISKS

Abstract

The aim of this study is to provide a legal analysis of children’s digital privacy and the phenomenon of “sharenting” by examining the position of children in the digital world, social media usage, and educational/entertainment applications. It explores the risks and potential consequences of these practices, while also addressing the concept of sharenting, which refers to parents sharing their children’s photos and personal information on online platforms, from the perspectives of children’s rights and digital privacy. Additionally, this study examines the current situation regarding children’s privacy under Turkey’s Personal Data Protection Law (KVKK) and compares it with regulations such as the European Union’s General Data Protection Regulation (GDPR), Audiovisual Media Services Directive (AVMSD), and Digital Services Act (DSA). The study also evaluates practices from other countries regarding the protection of children’s rights in the digital space. In conclusion, it emphasizes the need for increasing parental awareness and strengthening legal regulations to address the risks associated with sharenting.

Keywords

sharenting, dijital privacy, children’s right, dijital services act, parentalawareness

References

• Akdi, M. (2016). Ana-Babanın Çocuğun Fotoğraf ve Görüntülerinin Sosyal Medyada Yayınlanmasından Doğan Sorumluluğu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan Özel Sayısı, 22(3), s. 123-144.
• Altaş, A. (2023). Sosyal medyada çocuğun görünümünün kişilik hakları bakımından değerlendirmesi. Bilişim Hukuku Dergisi, 5(1), 29-30. DOI: https://doi.org/10.55009/bilisimhukukudergisi.1223694
• Anayasa Mahkemesi (2021). Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı Rehberi, 114 https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr
• Anayasa Mahkemesi (2022). E 2021/83 K. 2022/168, T. 29.12.2022
• Baracos, M. & Nissenbaum, H. (2014). Obscuring privacy: The limitations of consent and anonymity. In J. van den Hoven, S. O. Hansson & I. van de Poel (Eds.), Privacy and Information Technology, 33.
• Badur, E. (2023). Çocuğun Kişisel Verilerinin Korunması -KVKK, GVKT ve AİHM Kararları Çerçevesinde Bir İnceleme, Ankara, Seçkin Yayıncılık
• Bartholet, E (2011). Ratification by the United States of the Convention on the Rights of the Child: Pros and Cons from a Child’s Rights Perspective. The Annals of the American Academy, 633(1), 85
• Bessant, C. (2024). Parental approaches to protecting children from online harm: Trust, Protectionism or Dialogue? In E. Setty, F. Gordon, & E. Nottingham (Eds.), Children, Young People and Online Harms: Conceptualisations, Experiences and Responses, 1. https://doi.org/10.1007/978-3-031-46053-1_10
• Bingöl Schrijer, B. (2023). Çocuk Hakları Bakımından Dijital Reklamcılık ve Uluslararası Ölçütler. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(2), 305. https://doi.org/10.54699/andhd.1294222
• Bostancı Bozbayındır, G. (2021). Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü Çerçevesinde Çocukların Kişisel Verilerinin Korunması ve ‘Sharenting’”, Terazi Hukuk Dergisi, 16(180), s. 1498-1516.
• Commission Nationale de l’Informatique et des Libertés. Recommendation 4: Seek parental consent for children under 15. https://www.cnil.fr/en/recommendation-4-seek-parental-consent-children-under-15
• Council of Europe. (2009). Recommendation CM/Rec(2009)5 of the Committee of Ministers to member states on measures to protect children against harmful content and behaviour and to promote their active participation in the new information and communications environment. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805d0b0f
• Council of Europe (2020) Declaration of the Committee of Ministers on protecting the dignity, security and privacy of children on the Internet. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805d3d2d
• Çakırca, S.İ. (2023). Avrupa Birliği ve Türk Veri Koruma Düzenlemeleri Kapsamında Çocuğun Kişisel Verilerinin Korunması, İstanbul. On İki Levha Yayıncılık. Donovan, S. (2020). Sharenting: The Forgotten Children of the GDPR’, Peace Human Rights Governance, 4(1). 39;47.
• Ebadifar, K.B, Steinberg, S. (2017). Parental sharing on the Internet: Child privacy in the age of social media and the pediatrician’s role. JAMA Pediatrics, 171(5). 413-414.
• Erdoğan, C. (2019). “Çocukların kişisel verilerinin korunması (Sosyal medya örneği kapsamında)”. E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, C: 21, Özel S., S.2458.
• Erişir, R. M. - Erişir, D. (2018). Yeni Medya ve Çocuk: Instagram Özelinde “Sharenting” (Paylaşanababalık) Örneği”, Yeni Medya Dergisi. 55
• Erkan, V.U –Yücer İ, (2011). Çocuk haklarının gelişimi ve çocuk haklarına ilişkin temel belgeler. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 60(3), 490. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001636.
• European Commission (2024). Strategy For A Better İnternet For Kids. https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/strategy-better-internet-kids (Erişim Tarihi: 02.01.2025).
• European Commission (2024). Safer Online. https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/safer-online (Erişim Tarihi: 02.01.2025)
• European Court of Human Rights (ECHR). (2000). Elsholz v. Germany, no. 25735/94, Judgment of 13 July 2000. Retrieved from https://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-58763
• Gerbeshi, L. & Ertl, S (2024). Kenntnis von Grundschulkindern über Kinderrechte. https://www.researchgate.net/publication/385144373_Kenntnis_von_Grundschulkindern_uber_Kinderrechte
• Gökdaş, E.F. (2023) “Fenomen Ebeveynlerin Velayet Hakkını İyiniyetli Kullanmayarak Çocuğun Kişisel Verilerini Sosyal Medyada Paylaşmasının Hukuken Değerlendirilmesi. Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’nin 85. Yaşına Armağan –“İyiniyet” (ed. Doç. Dr. Yasemin Güllüoğlu). Amkara, Filiz Kitabevi. 85-109
• Gönül Koşar, Günhan (2025). Çocuğun Kişilik Hakkının Anne Baba Tarafından Sosyal Medya Yoluyla İhlali ve Hukuki Korunma Yolları, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık
• Gönül Koşar, Günhan (2020). Haksız Fiil Sorumluluğunda Kusur ve Etkisi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık
• Gültekin, Esra (2018). Çocuğun Kişilik Hakkının Ana-Baba Tarafından Sosyal Medya Aracılığıyla İhlalinin Hukuki Görünümü. Çocuk ve Medeniyet 1. 123.
• İmamoğlu, H. (2005). Çocuğun Kişiliğinin Ana Babaya Karşı Korunması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54(2), 193
• İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi. (2020). E. 2018/2292, K. 2020/1309, T:10.12.2020 https://0-www-lexpera-com-tr.opac.bilgi.edu.tr/ictihat/bolge-adliye-mahkemesi/istanbul-bam4-hd-e-2018-2292-k-2020-1309-t-10-12-2020
• Kaya, Mehmet Bedii (2021). İnternet Hukuku, İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu. (2025). “Infografikler”. https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/8032/Infografikler (Erişim Tarihi: 02.01.2025).
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu. (2025). “Verican ile kişisel verileri öğreniyorum”. https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/8031/Verican-ile-Kisisel-Verileri-Ogreniyorum (Erişim Tarihi: 02.01.2025).
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu. (2021). Karar No: 2021/359, T.07.04.2021 (Erişim Tarihi: 05.06.2025).
• Legifrance. (2020). 19.10.2020 tarih ve 2020-1266 sayılı Kanun. https://www.legifrance.gouv.fr/jorf/id/JORF-TEXT000042439054 (Erişim Tarihi: 02.01.2025)
• Konuk Sommer, B(2024). Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi’nin 25 No’lu Genel Yorumu Çerçevesinde Dijital Ortamda Çocuk Haklarının Korunmasında Mahremiyet, Güvenlik Ve Bilgiye Erişim Dengesi. İnsan Hakları Yıllığı, 42(2). 148
• Lendvai, G. F. (2024). Sharenting as a regulatory paradox – A comprehensive overview of the conceptualization and regulation of sharenting. International Journal of Law, Policy and the Family, 38, ebae013. 11-12. https://doi.org/10.1093/lawfam/ebae013
• Omuralieva, N. & Güneş Peschke, S. & Peschke, L. (2024). Anne ve babanın sosyal medyada çocukları ile ilgili paylaşımlarına (sharenting) ilişkin hukuki bir değerlendirme. Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(3), 880. https://doi.org/10.51120/NEUHFD.2024.142
• Özdemir, H. & Kirkit, E. (2023). Çocuğun Kişisel Verilerinin Korunmasında Velayet Hakkının Rolü. Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi,15(4). s. 254
• Öztürk, N & Gürbüz, E.R (2023). Bağlantılı Oyuncaklar Özelinde Çocuğun Kişisel Verilerinin Cezai ve Hukuki Olarak Korunması. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 50;54.
• Sarkadi, A. & Dahlberg, A. & Fängström, K. & Warner, G. (2020). Children want parents to ask for permission before ‘sharenting’. Journal of Paediatrics and Child Health, 56(6), 981–983. https://doi.org/10.1111/jpc.14945 https://uu.diva-portal.org/smash/get/diva2:1445724/FULLTEXT01.pdf
• Serçemeli, C. (2020). Ebeveynlerin Sosyal Medyadaki “Over-Sharenting” Davranışlarının Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergi, 12 (48), 229- 237
• Steinberg, S (2024). Beyond Sharenting. University of Florida Levin College of Law Research Paper Forthcoming. https://ssrn.com/abstract=4961682
• Steinberg, S (2017). Sharenting: Children’s Privacy in the Age of Social Media. Emory Law Journal, 66(1)
• Siibak, A. & Traks, K. (2019). The dark sides of sharenting. Catalan Journal of Communication & Cultural Studies, 11(1), 119.
• Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023). 2023-2028 Türkiye Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı. https://www.aile.gov.tr/media/132816/turkiye-c-ocuk-haklari-strateji-belgesi-ve-eylem-plani-2023-2028-dijital.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2025).
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2025). Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2024-53638 (Erişim Tarihi: 06.01.2025)
• United Nations Committee on the Rights of the Child. (2021). General comment No. 25 (2021) on children’s rights in relation to the digital environment (CRC/C/GC/25). Office of the High Commissioner for Human Rights. https://www.ohchr.org/en/documents/general-comments-and-recommendations/general-comment-no-25-2021-childrens-rights-relation
• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi (2020). E. 2020/1370 K. 2020/2447, T. 1.6.2020.
• Yavuz, C (2020). Sosyal Medya Ebeveynliği ve Çocukların Unutulma Hakkı. İzmir Barosu Dergisi 1(1), 43
• Yıldız Oğuz, G.B (2023). Dijital Çağda Çocuğun Mahremiyet Hakkının Korunması: Paylaşan Anne-Babalar Özelinde Sosyal Medya Ve Çocuk İstismarı, İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık
• Yünlü, S. (2021). Görüntü Üzerinde Kişilik Hakkı. On İki Levha Yayıncılık
• Yüzbaşı Tobaz, F. (2022). Ebeveynlerin Çocuklarının Kişisel Verilerini Sosyal Medyada Paylaşmasının (Sharenting) Nedenleri ve Konuyla İlgili Hukuki Düzenlemeler Üzerine Bir İnceleme. Legal Hukuk Dergisi, 20(230). 463-512.
• Ziyan, A. (2019). Velayet İlişkisi Bağlamında Çocuğun Ebeveyni Tarafından Temsili. On İki Levha Yayıncılık
• Zorlu, Z (2023). Çocuğun Kişilik Hakkının Anne-Baba Tarafından Sosyal Medyada İhlali. Selçuk Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dergisi, 6(1)
• Zorluoğlu Yılmaz, A. (2021). Sharenting ve velayet hakkının sınırları. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (SÜHFD), 29(4), 3394