Preliminary Assessment of Terra Sigillata and Late Roman Red Slip Wares Recovered in Surface Surveys of the Ancient City of Sebaste

Year 2020, Issue: 2, 39 - 66, 28.12.2020

Mehmet Ali Eyyupoglu , Emre Taştemür

Abstract

Sebaste Antik Kenti Yüzey Araştırmalarında Ele Geçen Terra Siglatta ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramiklerinin Ön Değerlendirmesi

Abstract

Batı Anadolu’nun Romalılaştırma sürecinde adı tarih sahnesinde geçmeye başlayan ancak Geç Neolitik Dönemlerden itibaren maddi kültür ögelerine rastladığımız Sebaste kenti, bulunduğu konum ve verimli toprakları ile binlerce yıl ayakta kalmayı başarmıştır. Kentin lokalizasyonu ilk defa 19. yüzyılda Anadolu topraklarına gelen Avrupalı gezgin araştırmacılar tarafından çevrede bulunan yazıtların okunması ile yapılmıştır. 1966-1978 yılları arasında ise İstanbul Arkeoloji Müzeleri adına Dr. Fıratlı tarafından 13 sezon boyunca Höyükler, Kiliseler ve Tümülüslerde kazılar gerçekleştirilmiştir. Bu kazılar neticesinde kiliselerin altında Roma hamamına ait mimari temeller olduğu ve kentin merkezinin de kiliselerin bulunduğu bölge olduğu anlaşılmıştır. 2016 yılından itibaren yapılan yoğun yüzey araştırmalarıyla birlikte Sebaste’nin merkezi olan Selçikler ve çevresindeki tüm alanlar taranmıştır. Bu bağlamda tespit edilen mimari parçalar ile küçük buluntuların ele geçtiği alanlarda, kronolojik sınıflandırmalar yapılarak yerleşimin tarihsel süreçlerine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Küçük buluntular arasında yer alan ve bu çalışmanın temelini oluşturan Roma seramikleri ise yüzey araştırmasında, yerleşke ve buluntu paralelliği ile toprağın altındaki yapılar hakkında ipucu göstermesi açısından önem kazanmaktadır. Sebaste Kenti Yüzey Araştırması’nda bulunan Kırmızı Astarlı Seramiklerin incelenmesi, bu kentin dönem içerisinde ki önemini seramikler vasıtasıyla bir kez daha ortaya koymaktadır. Bunların yanı sıra “yerel” seramiklerinin de bulunması seramik piyasasına ayak uydurmaya çalışmasını ve yerel pazarı elinde tutmaya çalışmasıyla açıklanabilir.

Keywords

Frigya, Uşak, Sebaste, Roma Seramiği

References

• A. H. M. Jones, The Cities of The Eastern Roman Provinces, Oxford: At The Clarendon Press, 1971. B. Duman, Red slip pottery from Laodicea/Phrygia. Rei CretariÆ RomanÆ Favtorvm Acta 43, 2014, 9-17. B. Özdilek, Andriake Limanından Ele Geçen Doğu Sigillata C Grubu Pergamon-Çandarlı Sigillataları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14/40), 2017, 260-276. B. Tekkök-Biçken, The Hellenistic and Pottery From Troia: Second Century B. C. to Sixth Century A.D. Columbia: University of Missouri Graduate School, 1996. C. S. Meyer, Die Pergamenische Sigillata aus der Stadtgrabung von Pergamon. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1988. C. Williams, Anemurium The Roman and Early Byzantine pottery, Toronto: Pontifical Intitute of Mediaeval Studies, 1989. Ç. Uygun, Patara tepecik Nekropolü ve Bey Evi’nden Ele Geçen Kırmızı Astarlı Seramikler (İÖ. 2. yy- İS. 4. yy), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Antalya. 2009. Ç. Uygun, Tepecik Kırmızı Astarlı Seramikleri (İ.Ö. 2. YY – İ.S. 4. YY), Patara IV, 2. İstanbul: Ege Yayınları, 2014. D. Beyll, Terra Sigillata aus der Marienkirche in Ephesos, Erste Zwischenbilanz. Wien: Österreichisches Archaeologisches Institut, 1993. D. Erol, Smyrna Agorasında Ele Geçen Terra Sigillata ve Geç Roma Seramiği, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Doktora Tezi. İzmir, 2011. D. Erol, Terra Sigillata ve Late Roman Ware Seramik Grupları. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi, 2014. D. Şen Yıldırım, Hurmalık Hamamı Buluntuları Işığında Patara’nın Geç Roma-Erken Bizans Dönemi Kuzey Afrika Kökenli Seramikleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (4), 2012, 151-171. E. Doksanaltı, Knidos Kap-Krio Kazı Alanı, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya. 2006. E. Güngör, Metropolis Kenti Ada 7 İçerisindeki Konut Keramiği, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 2005. E. Taştemür, Sebaste Antik Kenti, Ed. M. R. Czichon-Ş. Söyler-B. Can- İ. Çavus, Yüzey Araştırmaları Işığında Uşak, İstanbul: Zero Prodüksiyon, 2017, 83-90. E. Taştemür- M. Dinç, Sebaste Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırmalarında Ele Geçen Cam Eserler. TÜBA-KED (8), 2018, 63-82. E. Taştemür, “Akmonıa Yüzey Araştırmalarında Ele Geçen Bir Grup Roma Seramiği”, Antik Phrygia’nın Merkezinde Bir Kent AKMONIA-2014-2017 yılları arasındaki Arkeolojik Yüzey Araştırmalarının Sonuçları, Ed. M. Dinç-E. Taştemür, Ankara, 2019, 127-154. F. Aydeniz Gür, Uşak Yakınındaki Frigya Sebastesi (Selçikler), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 2006. F. F. Jones, The Pottery. Excavations at Gözklü Kule, Tarsus. Princeton University Press, 1950. F. O. Waage, The Roman and Byzantine Pottery. Hesperia, The American Excavations in the Athenian Agora: First Report. 2/2, Athens: American School of Classical Studies, 1933, 279-328. F. O. Waage, Hellenistic and Roman Tableware of Nort Syria. Antioch on the Orantes IV Part One Ceramics and Islamic Coins, New Jersey: Princeton University, 1948. G. Karakaş, Soli/Pompeiopolis E7 Plankaresi Rögar Buluntuları, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2019. G. Uğuz, Phokaia’nın Kuzeyinde Geç Roma Dönemi Bir Terra Sigillata Atölyesi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2015. H. Dragendorff, Terra Sigillata, Ein Beitrag zur Geschichte der Griechischen und Römischen Keramik, Bonner Jahrbücher. Bonn: Universitäts-Buchdruckerei, 1895. H. E. Ergürer, Parion Roma Dönemi Seramiği, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2012. H. S. Robinson, “Pottery of the Roman Period” The Athenian Agora, Pottery of the Roman Period Vol. V. Princeton, New Jersey: The American School of Classical Studies at Athens, 1959. I. Adak Adıbelli, Tarsus Geç Roma Seramiği, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2006. J. E. Francis, Late Roman C Ware Phocaean Red Slip Pottery From The Cilicia Survey Project (Misis) Turkey, 2015, Ed. R. G. Gürtekin Demir- H. Cevizoğlu- Y. Polat- G. Polat, Keramos Ceramics: A Cultural Approach, Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları, 2015. J. Poblome-R. Degeest-M. Waelkens-E.Scheltens, Sagalassos Ware, The Fine Ware. M. Waelkens (Ed.). Sagalassos I. First General Report on the Survey (1986-1989) and Excavations (1990-1991). 113-130. Leuven: Katholieke Universiteit, 1993. J. Poblome, Sagalassos Red Slip Ware Typology and Chronology, SEMA II, Belgium: Brepols, 1999. J. W. Croowfoot-G.M. Croowfoot-K. M. Kenyon, The Object From Samaria, London: Palestine Exploration Fund, 1957. J. W. Hayes, Late Roman Pottery, London: British School at Rome, 1972. J. W. Hayes, Atlante Delle Forme Ceramiche II, Roma: Istituto della Enciclopedia Italiana, 1985. J. W. Hayes, Handbook of Mediterranean Roman Pottery, England: British Museum, 1997. J. W. Hayes, Roman Pottery Fine-Ware Imports. The Athenian Agora, XXXII, Princeton,New Jersey: The American School of Classical Studies at Athens, 2008. K. L. Zoroğlu, Samsat’ta bulunan Doğu Sigillataları İlk Rapor. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, Ayrı Basım, Sayı 3, 1986, 61-100. K. L. Zoroğlu, Doğu Sigillataların İmalat Yerleri ve Dağılım Sorunu, Ed. C. A. Reynal, Les Ceramiques En Anatolia Aux Epoques Hellenistique Et Romaine (s. 121-123). İstanbul; Institut Français D’etudes Anatoliennes Georges Dumezil, 2003. K. W. Slane, The Sanctuary of Demeter and Kore The Roman Pottery and Lamps. Corinth XVIII/II. Princeton, New Jersey: The American School of Classical Studies at Athens 1990. M. Fırat, Phokaia Geç Roma Dönemi Mutfak Kapları, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 2011. M. Ok, Tripolis’te Bulunan Sagalassos Kırmızı Astarlı Seramikleri. Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi, 1, 2018, 31-51. M. Tekocak, Kelenderis Roma Çağı Seramiği. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya, 2006. M. Tekocak, African and Cypriot Red slip Wares from Kelenderis, SOMA 2008, Ed. E. Oniz, BAR International Series 1909, 2009, 132-142. M. Zelle, Die Terra Sigillata aus der Westtor-Nekropole in Assos. Asia Minor Studien Band 27. Bonn: Dr. Rudolf Habelt GMBH, 1997. N. Fırat, Perge Konut Seramiği, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, , İstanbul. 1999. N. Fıratlı, Uşak-Selçikler Kazısı ve Çevre Araştırmaları (1966-1970). Türk Arkeoloji Dergisi, XIX-II, 1970, 109-160. N. Karaca, Stratonikeia Kazılarında Bulunan Roma Dönemi Kırmızı Astarlı Seramikleri, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2019. Ö. Vapur, Ö. (2001). Magnesia Ad Maeandrum Gymnaion’u Roma Dönemi Seramikleri, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2001. P. M. Kenrick, Excavations at Sidi Khrebish Benghazi (Berenice), Supplements to Libya Antique – V, III. Great Britian: Whitstable Litho, 1985. R. Meriç, Spathellenistisch-römische Keramik und Kleinfunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos. FİE IX, 3. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 2002. S. Loeschcke, Die Arbeiten zu Pergamon 1910- 1911, V. Sigillata-Töpfereien in Tschandarli. Athen: Beck und Barth, 1912. Ü. İzmirligil, Uşak-Selçikler Tümülüs’leri. Türk Arkeoloji Dergisi (XXII-1), 1975, 41-69. Ü. O. Karahan, Eski Çağ’da Uşak ve Çevresi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi Konya, 2015. V. Gassner, Das Südtor der Tetraganos-Agora, Keramik und Kleinfunde, FİE XIII, 1, 1. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1997. V. L. Mitsopoulos, Die Basilika am Staatsmarkt in Ephesos Kleinfunde, Keramik hellenistischer und römischer Zeit. FİE IX, 2,2. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1991.