Liderlik Davranışlarının İnovasyona Etkisi: Havacılık Sektöründe IT ve Yazılım Çalışanlarına Yönelik Çalışma

Year 2025, Volume: 1 Issue: 1, 1 - 16, 20.06.2025

Yusuf Hacıcaferoğlu Ebru Beyza Bayarçelik

Abstract

Bu çalışmada, havacılık sektöründe faaliyet gösteren yöneticilerin sergiledikleri liderlik türlerinin, çalışanların yenilikçi iş davranışlarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinde yürütülen çalışmanın örneklemini, Sabiha Gökçen ve İstanbul Havalimanında faaliyet gösteren hava yolu şirketlerinde IT ve yazılım çalışanlarından kolayda örneklem yöntemi ile seçilen toplam 385 katılımcı oluşturmuştur. Çalışmada, Liderlik Tarzları Ölçeği ve Yenilikçi İş Davranışları Ölçeğini içeren anket formu kullanılarak birincil veri toplanmıştır. Analizler sonucunda havacılık sektöründe görev yapan liderlierin sergilediği liderlik davranışının çalışanlarını yenilikçi iş davranışlarını etkilediği tespit edilmiştir. Buna göre demokratik liderlik ve karizmatik liderliğin yenilikçi iş davranışları üzerinde olumlu yönde ve anlamlı etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, çаӏıșаnӏаrın ӏіderӏerіnde аӏgıӏаdıkӏаrı demokrаtіk ӏіderӏіk ve kаrіzmаtіk ӏіderӏіk ѕevіyeѕіndekі аrtıșın çаӏıșаnӏаrın yenіӏіkçі іș dаvrаnıșӏаrındа dа аrtıșа yoӏ аçtığı beӏіrӏenmіștіr. Diğer taraftan otokratik liderlik, hümanist liderlik ve bürokratik liderliğin yenilikçi iş davranışları üzerinde anlamlı etkilerinin olmadığı belirlenmiştir. İșӏetmeӏerіn demokrаtіk ӏіderӏіğіn yenіӏіkçі іș dаvrаnıșӏаrınа oӏumӏu etkіѕіnі not etmeѕі аncаk durumѕаӏӏığı gӧz аrdı etmemeѕі ӧnerіӏmiştir.

Keywords

Liderlik , İnovasyon , Yenilikçilik , Havacılık

The Impact of Leadership Behaviors on Innovation in the Aviation Industry: A Study on IT and Software Employees

Abstract

In this study, the aim is to examine the impact of leadership styles exhibited by managers operating in the aviation sector on employees' innovative work behaviors. The research was conducted using a relational survey model, and the sample consisted of 385 participants selected through convenience sampling from IT and software employees working at airline companies located in Sabiha Gökçen and Istanbul Airports. Primary data were collected through a questionnaire that included the Leadership Styles Scale and the Innovative Work Behaviors Scale. The analysis revealed that the leadership behaviors demonstrated by leaders in the aviation industry significantly affect employees’ innovative work behaviors. Specifically, democratic and charismatic leadership styles were found to have a significant and positive influence on innovative work behaviors. Accordingly, it was determined that an increase in employees’ perceptions of democratic and charismatic leadership corresponds to an increase in their innovative work behaviors. On the other hand, autocratic, humanistic, and bureaucratic leadership styles were found to have no significant effect on innovative work behaviors. It is recommended that organizations acknowledge the positive influence of democratic leadership on innovative work behaviors while also considering the situational context.

Keywords

Leadership , Innovation , Innovativeness , Aviation

References

• Akgemci, T. (2008). Stratejik Yönetim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akiş Toduk, Y. (2004). Türkiye'nin Gerçek Liderlik Haritası (1. Basım). İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
• Aslan, Ş., ve Özata, M. (2011). Sağlık çalışanlarında hizmetkâr liderlik: Dennis-Winston ve Dennis-Bocernea hizmetkâr liderlik ölçeklerinin geçerlik ve güvenirlik araştırması. Journal of Management ve Economics, 18(1), 139-154. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/146059.
• Bak, H., Jin, M. H., & McDonald III, B. D. (2022). Unpacking the transformational leadership-innovative work behavior relationship: The mediating role of psychological capital. Public performance & Management review, 45(1), 80-105. https://doi.org/10.1080/15309576.2021.1939737.
• Bakan, İ., Büyükbeşe, T., Erşahan, B., & Kefe, İ. (2013). Kadın çalışanların yöneticilere ilişkin algıları: Bir alan çalışması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 71-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/ckuiibfd/issue/32901/365488.
• Bayram, Ş. (2013). Liderlik kavramı ve liderlik türlerinin inovasyon üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
• Büyükbeşe, T., ve Doğan, Ö. (2022). Dijital liderliğin yenilikçi iş davranışı ve iş performansı üzerine etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 14(26), 173-186. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1072185.
• Çalışal, S., & Yücel, L. (2019). Hizmetkar liderlik: Refik Saydam örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(3), 167-172. https://dergipark.org.tr/en/pub/sagakaderg/issue/49316/616414.
• Çalışkan, A. (2013). İç odaklı örgüt kültürünün yenilikçi davranışa etkisinde personel güçlendirmenin aracılık rolü. İş, Güç İnsan Kaynakları ve Endüstri İlişkileri Dergisi, 15(1), 88-112.
• Çavuş, M. F. (2006). İşletmelerde personel güçlendirme uygulamalarının örgütsel yaratıcılık ve yenilikçiliğe etkileri üzerine imalat sanayiinde bir uygulama. Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Çeri Booms, M. (2009). An empirical study on transactional, transformational and authentic leaders: exploring the mediating role of “trust in leader” on organizational ıdentification (Doktora Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çetinkaya, B., ve Yeşilada, T. (2022). Inclusive leadership and employee innovative work behaviours: Testing a psychological empowerment and leader-member exchange moderated-mediation model. Journal of Psychology in Africa, 32(1), 15-20. https://doi.org/10.1080/14330237.2021.2002035.
• De Jong, J. P. J. (2007). Individual ınnovation: The connection between leadership and employees’ ınnovative work behavior. University of Amsterdam.
• Dincer, M., ve Bitirim, S. (2007). Kurum kültürü çalışmalarında hizmetkâr liderlik anlayışı ile değer yaratmak. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 28, 61-72. https://dergipark.org.tr/en/pub/iuifd/article/244106.
• Erceylan, N. (2010). Yöneticilerin Liderlik Davranışlarının Çalışanların Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkileri ve Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Eren, E. (2020). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Eryeşil, K., ve İraz, R. (2017). Liderlik tarzları ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir alan araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20(2), 129-139. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/357146.
• Gedik, Y. (2020). Dönüşümsel ve işlemsel liderlik. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 19-34.
• Gümüşlüoğlu, L. (2009). İnovasyon ve liderlik. Savunma Sanayii Gündemi Dergisi, 3, 37-42.
• Gümüşlüoğlu, L. (2009). İnovasyon ve liderlik. Savunma Sanayii Gündemi Dergisi, 3, 37-42.
• Hacıcaferoğlu S. ve Hacıcaferoğlu B. (2014). Gençlik merkezi müdürlüklerinde çalışan personellerin çalışma ortamlarında maruz kaldıkları yıldırma davranışlarının cinsiyet yönünden incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, SI(1), 77-87.
• Hacıcaferoğlu S., Selçuk M.H., ve Hacıcaferoğlu B. (2016). Examınatıon of colleague, school admınıstratıon and job satısfactıon relatıons of physıcal educatıon and sports teachers. The Online Journal Of Recreation And Sport, 5(4), 33-44.
• Isrow, M. E. (2021). Employee-perceived charismatic leadership predicting employees’ ınnovative work behavior in the defense ındustry. Doctoral Dissertation. Grand Canyon University.
• İpek, M. A. (2022). Liderlik tarzlarının ve örgütsel güvenin yenilikçi iş davranışları üzerinde etkisi: Bir alan araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Artvin: Artvin Çoruh Üniversitesi.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi (31. Basım) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karpuzoğlu, E. (2010), Kurumsal Yönetişimde Yönetim Kurulu. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Khan, M. J., Aslam, N. and Riaz, M. N. (2012). Leadership styles as predictors of ınnovative work behavior. Pakistan Journal of Social ve Clinical Psychology, 9(2), 17-22. https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=6ec391f29f3268727a96c6e005258cd109662b84.
• Kheng, Y. K., Mahmood, R., ve Beris, S. J. H. (2013). A conceptual review of innovative work behavior in knowledge intensive business services among knowledge workers in Malaysia. International Journal of Business, Humanities and Technology, 3(2), 91-99.
• King, N. and Anderson N. (2002). managing innovation and change: A critical guide for organisation (2nd Edition). London: Thomson.
• Kocadağ, B. C. (2021). İş tatmini, işe adanmışlık ve yenilikçi iş davranışı üzerine otomotiv sektöründe bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi.
• Koçel, T. (2020). İşletme Yöneticiliği (18. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & George, A. Morgan (2005). SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation. Lawrence Erlbaum Psychological Bulletin, 70, 160-63.
• Michaelis, B., Stegmaier, R., & Sonntag, K. (2009). Affective commitment to change and innovation implementation behavior: The role of charismatic leadership and employees’ trust in top management. Journal of Change Management, 9(4), 399-417. https://doi.org/10.1080/14697010903360608.
• Naktiyok, A. (2007). Yenilik yönelimi ve örgütsel faktörler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 211-230. https://dergipark.org.tr/en/pub/atauniiibd/issue/2692/35427.
• Niesen, W., Van Hootegem, A., Vander Elst, T., Battistelli, A., ve De Witte, H. (2018). Job insecurity and innovative work behaviour: A psychological contract perspective. Psychologica Belgica, 57(4), 174-189.
• OECD (2005). Oslo Klavuzu. Yenilik verilerinin toplanması ve yorumlanması için ilkeler. Ankara: TÜBİTAK.
• Polston-Murdoch, L. (2015). Innovative Behavior in Local Government: Exploring the Impact of Organizational Learning Capacity, Authentic Leadership, Psychological Empowerment, and the Moderating Role of Intrinsic Motivation .Doctoral Dissertation, Regent University.
• Rank, J., Nelson, N. E., Allen, T. D. and Xu, X. (2009). Leadership predictors of innovation and task performance: Subordinates' self‐esteem and self‐presentation as moderators. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82(3), 465-489. https://doi.org/10.1348/096317908X371547.
• Sığrı, Ü. (2011). Yönetimde grup dinamikleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Sönmez, B. (2011). Hemşirelerin yenilikçi davranışları ve etkileyen faktörler: Niteliksel bir çalışma. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Sönmez, B., ve Yıldırım, A. (2014). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin yenilikçi davranışları ve yenilikçi davranışlarını etkileyen faktörlere ilişkin görüşlerinin belirlenmesi: Niteliksel bir çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(2), 49-59.
• Slatten, T. and Mehmetoğlu, M. (2015). The effects of transformational leadership and perceived creativity on ınnovation behavior in the hospitality ındustry. Journal of Human Resources in Hospitality and Tourism, 14(2), 195-219. https://doi.org/10.1080/15332845.2014.955557.
• Şahin, A., Temizel, H., & Örselli, E. (2004). Bankacılık sektöründe çalışan yöneticilerin kendi liderlik tarzlarını algılayış biçimleri ile çalışanların yöneticilerinin liderlik tarzlarını algılayış biçimlerine yönelik uygulamalı bir çalışma. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı, 657-665.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve özel sektör örgütlerinde liderlik davranişi özelliklerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 1-16. https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6128/82185.
• Tidd, J. and Bessant, J. (2009). Managing innovation: Integrating technological market and organizational change. Chichester: John Wiley and Sons Ltd.
• Trott, P. (2005). Innovation management and new product development (3th Edn.). England: Prentice Hall.
• Turunç, O., Çelik, M., Tabak, A. ve Kabak, M. (2010). The impact of transformational leadership and contingent reward leadership styles on innovative behaviour: Mediating role of leader-member exchange quality. International Journal of Business and Management Studies, 2(1), 69-79. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijbms/issue/26070/274758
• Udin, U., Dananjoyo, R., & Isalman, I. (2022). The Effect of Transactional Leadership on Innovative Work Behavior: Testing the Role of Knowledge Sharing and Work Engagement as Mediation Variables. International Journal of Sustainable Development & Planning, 17(3). https://doi.org/10.18280/ijsdp.170303.
• Ullah, I., Mirza, B., & Hameed, R. M. (2022). Understanding the dynamic nexus between ethical leadership and employees’ innovative performance: The intermediating mechanism of social capital. Asian Journal of Business Ethics, 11(1), 45-65. https://doi.org/10.1007/s13520-022-00141-6.
• Usman, M., Ghani, U., Islam, Z. U., Gul, H., ve Mahmood, K. (2022). Ambidextrous leadership and innovative work behaviors: workplace thriving as a mediator. Journal of Public Affairs, 22(1), e2321. https://doi.org/10.1002/pa.2321.
• Ülgen, H., ve Mirze, S. K. (2010). İşletmelerde stratejik yönetim (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Yating, L., bin Arshad, A. D. M. A., & Mengjiao, Z. (2024). A Review of the Impact of Leadership Styles on Employee Innovation Performance. International Wournal of Academic Research in Business and Social Sciences, 14(1), 3081-3092 https://doi.org/10.6007/IJARBSS/v14-i1/20050
• Yeloğlu, O. (2012). Yönetimde güncel yaklaşımlar. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2663.
• Yidong, T., & Xinxin, L. (2013). How ethical leadership influence employees’ innovative work behavior: A perspective of intrinsic motivation. Journal of Business Ethics, 116, 441-455. https://doi.org/10.1007/s10551-012-1455-7.
• Yiğit, R. (1996). Klinik Sorumlu Hemşirelerinin Liderlik Davranışları. Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Yukl, G. (2002). Leadership in organizations (5th Edition). New Jersey: Pearson-Prentice Hall
• Yüksel, M., & Karavardar, G. (2022). Girişimci liderliğin örgütsel yenilik üzerindeki etkisinde çalışanların inovasyon davranışları: Teorik bir çerçeve. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 191-207. https://doi.org/10.33416/baybem.990099.