Abstract
Doğumla
başlayıp ölüme kadar devam eden yaş alma süreci, kültürler tarafından farklı
zamanlarda, değişik biçimlerde anlamlar yüklenerek değerlendirilmektedir. Türk
düşünce yapısı genel olarak insanların yaş aralıklarına birtakım gereklilikler
yüklemiş ve bu insanların bu gereklilikleri yerine getirmesini bekler
mahiyettedir. Bu düşünce sistemi dilde kendisine geniş bir yer bulmuştur.
Türkçedeki atasözleri, deyimler ve özlü sözler gibi kalıplaşmış ifadeler
insanların yaşlarıyla ve yaşlılık dönemleriyle yüzleşmelerini ister
mahiyettedir.
Bu çalışmada ilk olarak
yaşlılığın Türkiye’deki hâkim olan düşünce yapısındaki yeri genel hatlarıyla
ortaya konulmuş; sonrasında bireyin yaşlılığa bağlı olarak kendisinde meydana
gelen değişiklikleri kabul etme sürecinde önemli bir kavram olarak görülen
yüzleşme kavramı açıklanmıştır. Çalışma Türkiye Türkçedeki atasözleri, deyimler
ve özlü sözlerden seçilen örneklerin yaşlılıkla yüzleşme bağlamında incelenmesi
ile devam etmiştir. Çalışma neticesinde, Türkiye’de yaşlılığın bireyin
yüzleşmesi gereken bir süreç olarak görüldüğü, bu düşüncenin dile de aynı
şekilde yansımasının bireyin psikolojik olarak bu süreci kabul etmesine katkı
sağladığı sonucuna varılmıştır.
Keywords
References
- AKÇAY, Cengiz (2011). Yaşlılık: Kavramlar, Kuramlar ve Yaşlılığa Hazırlık, İstanbul, Kriter Yayınevi.
- BODNER, Ehud (2009). On the origins of ageism among older and younger adults. International Psychogeriatrics, 21 (6), 1003-1014.
- ÇETİN, Nagihan (2018). “1990 Sonrası Türkiye’de Oluşan Töre Algısında Kitle İletişim Araçlarının Rolü”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2018.
- DELLOFF, Linda Marie (1987). Distorted Images: The Elderly and the Media, Christian Century, 7-14.
- GÜNAY, Umay (2005). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara, Akçağ Yayınları.
- HOOYMANN, Nancy, KIYAK, Asuman (1991). Social Gerontology: A Multidisciplinary Perspective. Washington: Allynand Bacon.
- KURUOĞLU, Huriye- SALMAN, Semih (2017). “Medyada Yaşlılık ve Türk Sinemasında Yaşlılık Temsili”, Abant Kültür Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, s. 1-23.
- KÜÇÜKOĞLU, Ali (2015). “Türk Halk Hikâyelerinde Ak Sakallı İhtiyar, Derviş ve Hızır Tipi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
- MANDIRACIOĞLU, Aliye- LÜLECİ, N. Emel- ÖZVURMAZ, Safiye (2017). “Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri’nde Toplumun Yaşlılara Yönelik Görüşleri”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, s. 76-86.
- ÖZARSLAN, Metin (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği, Ankara, Akçağ Yayınları.
- TOMLEY, Sarah (2017). Freud Bu İşe Ne Derdi?, Çev. Devrim Çetinkasap, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- TÜRK DİL KURUMU (2005). Türkçe Sözlük, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
- YÜKSEL ÖZMEN, Şule (2013). “Türk Kültüründe Yaşlının Yeri ve Medyayla Yaşlılığın Değişen Konumu”, Milli Folklor, Yıl 25, Sayı 100, s. 110-119.
Abstract
The aging process which begins with birth and
continues until death, has been evaluated by the cultures in various forms of
meanings at different times. Turkish frame of mind generally imposes some
requirements on age scales of people and it expects those people to fulfill
these requirements. This thought system has found a wide place in the Turkish
language. Stereotyped statements such as proverbs, idioms and apothegms in
Turkish expect people to face their ages and elderliness.
In
this study, firstly, the place of elderliness in terms of dominant mindset in
Turkey is exhibited with the main lines; then, the concept of confrontation
which is seen an important notion in the process of accepting the changes
experienced by the individual depending on aging is explained. The study
continues with analysis of examples selected from proverbs, idioms, and
apothegms in Turkish in the context of confrontation with elderliness. As a
result of this study, it is obtained a result that elderliness is seen as a
process that individuals need to confront, and that reflection of the thought
to the language contributes to the individual’s acceptance of this process
psychologically.
References
- AKÇAY, Cengiz (2011). Yaşlılık: Kavramlar, Kuramlar ve Yaşlılığa Hazırlık, İstanbul, Kriter Yayınevi.
- BODNER, Ehud (2009). On the origins of ageism among older and younger adults. International Psychogeriatrics, 21 (6), 1003-1014.
- ÇETİN, Nagihan (2018). “1990 Sonrası Türkiye’de Oluşan Töre Algısında Kitle İletişim Araçlarının Rolü”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2018.
- DELLOFF, Linda Marie (1987). Distorted Images: The Elderly and the Media, Christian Century, 7-14.
- GÜNAY, Umay (2005). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi, Ankara, Akçağ Yayınları.
- HOOYMANN, Nancy, KIYAK, Asuman (1991). Social Gerontology: A Multidisciplinary Perspective. Washington: Allynand Bacon.
- KURUOĞLU, Huriye- SALMAN, Semih (2017). “Medyada Yaşlılık ve Türk Sinemasında Yaşlılık Temsili”, Abant Kültür Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, s. 1-23.
- KÜÇÜKOĞLU, Ali (2015). “Türk Halk Hikâyelerinde Ak Sakallı İhtiyar, Derviş ve Hızır Tipi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
- MANDIRACIOĞLU, Aliye- LÜLECİ, N. Emel- ÖZVURMAZ, Safiye (2017). “Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri’nde Toplumun Yaşlılara Yönelik Görüşleri”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, s. 76-86.
- ÖZARSLAN, Metin (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği, Ankara, Akçağ Yayınları.
- TOMLEY, Sarah (2017). Freud Bu İşe Ne Derdi?, Çev. Devrim Çetinkasap, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- TÜRK DİL KURUMU (2005). Türkçe Sözlük, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
- YÜKSEL ÖZMEN, Şule (2013). “Türk Kültüründe Yaşlının Yeri ve Medyayla Yaşlılığın Değişen Konumu”, Milli Folklor, Yıl 25, Sayı 100, s. 110-119.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Cultural Studies |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | March 15, 2020 |
| Submission Date | February 7, 2020 |
| Published in Issue | Year 2020 Volume: 13 Issue: 29 |
