Research Article
BibTex RIS Cite

A Turning Point in the War - Environment Relationship: World War 2

Year 2024, Volume: 7 Issue: 4, 964 - 975, 08.01.2025

Abstract

In light of these concepts, World War II is considered the turning point in the relationship between war and the environment. For this war, in terms of environmental destruction occurring during battles and in the rear or in cities, has introduced a much more destructive technology and military understanding compared to previous wars. Additionally, contrary to the idea of using a specific part of the environment as a tool of war, the use of an area that is not a primary military target as a tool of war to win the battle marks an important turning point in the war-environment relationship. Therefore, the war-environment relationship has significantly changed in terms of the environment, which was once the main purpose of war, has begun to be more dominant as a tool. This change has subjected the environment to irreversible destruction as a result of the war, yet despite the destruction caused, wars have not come to an end. The aim of this study is to demonstrate that World War II was a turning point for the environmental impacts of war and the relationship between humans and the environment, in the context of the changes occurring in the war-environment relationship. In the study prepared using the literature review method, it was concluded that the Second World War changed the human-environment relationship in terms of the outcomes it produced and that it was a turning point both in terms of the human-environment relationship and the environmental impacts caused by the war.

Ethical Statement

This paper complies with Research and Publication Ethics, has no conflict of interest to declare, and has received no financial support. The article has been checked for spelling and plagiarism/similarity. The article was evaluated by "at least two external referees" and "double blinding" method. The author(s) sent a signed "Copyright Transfer Form" to the journal. There is no need to obtain ethical permission for the current study as per the legislation. The "Declaration Form Regarding No Ethics Permission Required" was sent to the journal by the authors on this subject.

Supporting Institution

No financial support was received for the conduct of the research.

References

  • AK, Tarık (2016), “Günümüzün Savaşlarında Çevre Konusuna İlişkin Bir Değerlendirme”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, S.4(32), ss.17-26.
  • AKDEMİR, Özer (2022), “Savaş ve Çevre”, Ekoloji Birliği Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), 14 Mart 2022, https://ekolojibirligi.org/savas-ve-cevre-ozer-akdemir (Erişim Tarihi: 08.10.2024).
  • ALGAN, Nesrin (2022), “Savaşın Çevreye Etkileri: Ukrayna”, İK Panoroma Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), 3 Haziran 2022, ikpanorama.com/blog/2022/06/03/cevre/ (Erişim Tarihi: 03.10.2024).
  • ALSAN, Selçuk (2009), “Yalnız Canlıları Yok Eden Bir Silah: Nötron Bombası”, Türk Tabipler Birliği Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), https//www.ttb.org.tr/eweb/savas/8.html (Erişim Tarihi: 11.10.2024).
  • ALTINTAŞ, Hakan (2007), “Savaşların Çevresel Boyutu ve Ekosistem Üzerindeki Geri Dönüşü Olmayan Etkileri”, Sosyal Bilimler Dergisi, S.8(4), ss.131-156.
  • ARIT, Fikret (1974), Büyük Savaş: İkinci Dünya Savaşı Tarihi (1939-1945), Milliyet Yayınları, İstanbul.
  • AXE, David (2020), “There are 73,000 Tanks in the World, Which are the Best?”, Forbes Kurumsal Web Sitesi (E-Haber), 16 Haziran 2020, https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2020/06/16/there-are-73000-tanks-in-the-world-which-are-the-best/?sh=55f219c35324 (Erişim Tarihi: 16.10.2024).
  • BAHADIR, Osman (2018), “Birinci Dünya Savaşı’nda Silah Teknolojisi”, Sarkaç Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 11 Mayıs 2018, https://sarkac.org/2018/05/birinci-dunya-savasinda-silah-teknolojisi/ (Erişim Tarihi: 09.10.2024).
  • BAZYAN, Saloume ve SCHAGATAY, Erica (2012), “Environmental Impact of War Technology and Prohibition Processes”, Yüksek Lisans Tezi, Mid Sweden University, Holmgatan (İsveç).
  • BRUNDTLAND REPORT (1987), “Our Common Future: Report of the World Commission on Environment and Development”, Birleşmiş Milletler Resmi İnternet Sitesi (E-Rapor), BM Press, Geneva, http://www.un-documents.net/ocf-ov.htm (Erişim Tarihi: 14.010.2023).
  • CLAUSEWITZ, Carl Von (1984), Harp Üzerine (Çev. Fahri Çeliker) Genelkurmay Basımevi, Ankara.
  • ÇAĞRI, Erhan (1996), “Avrupa'nın İntiharı ve İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Temel Sorunlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.51(1), ss.259-273.
  • ÇAKIR, Muammer, GÜMÜŞÇÜ, Osman ve TAŞ, Barış (2020), “Politik Ekoloji”, Coğrafya Dergisi, S.41, ss.241-254.
  • ÇETİNKAYA, Behlül (2022), “Savaşlar Sadece İnsanları ve Şehirleri Değil Çevreyi de Yok Ediyor”, Anadolu Ajansı Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 4 Haziran 2022, https://www.aa.com.tr/tr/cevre/savaslar-sadece-insanlari-ve-sehirleri-degil-cevreyi-de-yok-ediyor/2605403 (Erişim Tarihi: 08.10.2024).
  • DEMİR, Cafer (2003), Savaş Hukuku ve Barış, Gün Yayınları, İstanbul.
  • DOUCET, Ian (1993), “The Coward’s War: Landmines and Civilians”, Medicine and War, S.9(4), ss.304-316.
  • DOWER, John (1999), Embracing Defeat: Japan in the Wake of World War War II, Norton Publishing, New York (US).
  • DOXIADES, Constantinos (1946), “The Greek Sacrıfıce in World War II”, Yunanistan İmar Bakanlığı Kurumsal Web Sayfası (E-Doküman), Athens Publications, Atina, https://crimesagainstgreeks.com/wp-content/uploads/2015/03/The-Greek-Sacrifice-in-WWII.pdf (Erişim Tarihi: 12.10.2024).
  • DUTCH, Steve (2013), “Military Impacts on the Environment”, Wisconsin Green Bay Üniversitesi Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.uwgb.edu/ (Erişim Tarihi: 05.10.2024).
  • ERİK, Nazan Yalçın (2016), “Petrol Tankeri Kazaları ve Neden Olduğu Çevre Kirliliği”, Mavi Gezegen Dergisi, S.20, ss.1-11.
  • FRONTINUS, Sextus Iulius (2022), Roma Strateji Sanatı (Çev. Samet Özgüler), Kronik Yayınları, İstanbul.
  • GÜLGEÇ, Bilgi Gökmen (2017), “Avrupa’da Yeşil Hareketlerin Gelişimi ve Avrupa Birliği Bütünleşmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • GÜLTEKİN, Aybüke Nazlı (2022), “Savaşın Çevresel Etkileri”, Buğday Kurumsal Web Sitesi (E-Haber), 15 Nisan 2022, https://www.bugday.org/blog/savasin-cevresel-etkileri/ (Erişim Tarihi: 12.10.2023).
  • GRAHAM, Stephen (2003), “Lessons in Urbicide”, New Left Review, S.19, ss.63–77.
  • HARIGEL, Gert (2001), “Chemical and Biologıcal Weapons: Use in Warfare, Impact on Society and Environment”, Waging Peace Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 22 Kasım 2001, https://www.wagingpeace.org/chemical-and-biological-weapons-use-in-warfare-impact-on-society-and-environment/ (Erişim Tarihi: 08.10.2024).
  • HEMMINGS, Jay (2019), “What Happened to All the Weapons ve Kit After WWII Ended?”, Warhistory Online Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), https://www.warhistoryonline.com/instant-articles/wwii-ended-whathappened .html?Chrome=1& Exc_D_lessthanpoint002_p1=1 (Erişim Tarihi: 05.10.2024).
  • HISTORY (2022), “Maginot Line”, History Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), 4 Ekim 2022, https://www.history.com/topics/world-war-ii/maginot-line (Erişim Tarihi: 12.10.2024).
  • HISTORY (2023), “Bombing of Hiroshima and Nagasaki”, History Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), https://www.history.com/topics/world-war-ii/bombing-of-hiroshima-and-nagasaki (Erişim Tarihi: 05.10.2024).
  • INTERNATIONAL MONEY FUND (2024), “The Post War World”, IMF Resmi İnternet Sitesi, https://www.imf.org/external/np/exr/center/mm/eng/mm_dr_01.htm#:~:text=Combat%20and%20bombing%20had%20flattened,worsened%20after%20peace%20was%20declared (Erişim Tarihi: 17.10.2024).
  • KARAİMAMOĞLU, Tolgahan (2022), “Mikropların ve Zehirlerin Savaş Meydanlarında Kullanılması: Orta Çağ’da Biyolojik Savaş”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, S.10(33), ss. 330-340.
  • KARASU, Mithat Arman (2017), “Suriye’deki İç Savaşın Çevresel Kökenleri”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.26(3), ss.69-89.
  • KARASU, Mithat Arman (2008), “Bir Kentin Ölümü: Kentkırım (Bosna-Hersek Örneği)”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.3(17), ss. 51–64.
  • KARAVELİOĞLU, Feyza (2009), “Körfez Savaşlarının Çevreye Etkisi”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • KELEŞ, Ruşen ve HAMAMCI, Can (2005), Çevre Politikası, İmge Yayınevi, Ankara.
  • KILIÇ, Selim (2008), Çevre Etiği: Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Sonuçları, Orion Kitabevi, Ankara.
  • KUCHERENKO, Olga (2022), “Unsung Witnesses of the Battle of Stalingrad”, Nationalww2museum Kurumsal Web Sayfası, https://www.nationalww2museum.org/war/articles/unsung-witnesses-battle-stalingrad (Erişim Tarihi: 23.09.2024).
  • LAWRENCE, Michael J. (2015), “The Effects of Modern War and Military Activities on Biodiversity and the Environment”, Environmental Reviews Kurumsal Web Sayfası, 17 Eylül 2015, https://cdnsciencepub.com/doi/10.1139/er-2015-0039 (Erişim Tarihi: 23.09.2024).
  • MITCHAM, Samuel (1997), Eagles of the Third Reich, Stackpole Books Press, Mechanicsburg.
  • MONFILS, Rean (2005), “The Global Risk of Marine Pollution From WWII Shipwrecks: Examples From the Seven Seas”, International Oil Spill Conference (Paper Presentation), Miami Beach, ss.1049–1054.
  • NEW ZELLAND HISTORY (2022), “D-Day”, Yeni Zellanda Kültür ve Miras Bakanlığı Kurumsal Web Sitesi, 20 Eylül 2022, https://nzhistory.govt.nz/war/d-day/the-resistance (Erişim Tarihi: 18.09.2024).
  • OKUYAN, Zuhal (2020), “Leningrad Kuşatmasında Kentin Sağlığı”, Madde, Diyalektik ve Toplum Dergisi, S.3(4), ss.294-298.
  • ÖZAL, İlkin Başar (2021), Muharebelerle Kısa Dünya Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
  • ÖZER, Mehmet Akif (2001), “Yeşil Hareket: Alman Yeşilleri Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.3(1), ss.173-198.
  • ŞAKACI, Bilge Kaan (2008), “Savaşın Çevre Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi”, Çalışma Ortamı Dergisi, S.101, ss.18-19.
  • TOMSIC, Mary (2017), “Learnıng From the Past: Working With WWII Refugees”, Melbourne University Kurumsal Web Sayfası, https://pursuit.unimelb.edu.au/articles/learning-from-the-past-working-with-wwii-refugees (Erişim Tarihi: 01.10.2024).
  • TÜRK DİL KURUMU SÖZLÜKLERİ (tarih yok) , “Savaş”, TDK Büyük Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 07.10.2024).
  • TZU, Sun (2016), Savaş Sanatı (Çev. Pulat Oktan, Giray Fidan), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
  • UNITED STATES MERCHANT MARINE ACADEMY (2023), “U.S. Merchant Ships Sunk or Damaged in World War II”, United States Merchant Marine Academy Kurumsal Web Sayfası, http://www.usmm.org/shipsunkdamaged.html (Erişim Tarihi: 07.10.2024).
  • WALASEK, Helen (2015), Bosnia and the Destruction of Cultural Heritage, Ashgate Yayıncılık, Surrey.
  • WEINREB, Alice (2012), “For the Hungry Have No Past nor Do They Belong to a Political Party: Debates Over German Hunger After World War II”, Central European History, S.45(1), ss.50-78.
  • YAVUZ, Cavit Işık (2022), “Nükleer Silahlar ve Etkileri Bilgi Notu”, Afetler ve Acil Durumlar Çalışma Grubu Kurumsal Web Sayfası (E-Duyuru), https://hasuder.org/Duyurular/Detay/bilgi-1notlari/nukleer-silahlar-ve-etkileri-bilgi-notu/9edc97db-7d3d-8a46-72e4-3a06d797b18 (Erişim Tarihi: 15.10.2024).
  • YILMAZ, Sait (2024), “Modern Savaş ve Savunma Reformaları”, Academia Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), ss.(1-12), https://www.academia.edu/7647876/Modern_Sava%C5%9F_ve_ Savunma_Reformalar%C4%B1 (Erişim Tarihi: 18.10.2024).
  • ZALOGA, Steven ve HOOK, Adam (2011), The Atlantic Wall 2, Osprey Publishing, Oxford.

Savaş - Çevre İlişkisinde Bir Dönüm Noktası: İkinci Dünya Savaşı

Year 2024, Volume: 7 Issue: 4, 964 - 975, 08.01.2025

Abstract

Savaş ve çevre ilişkisinin dönüm noktası olarak İkinci Dünya Savaşı kabul edilmektedir. Zira bu savaş; savaş sırasında gerçekleşen muharebelerde ve cephe gerisinde veya kentlerde oluşan çevresel tahribat bakımından kendisinden önceki savaşlardan çok daha yıkıcı bir teknolojiyi ve askeri anlayışı ortaya çıkartmıştır. Ayrıca çevrenin belirli bir kısmının savaş aracı olarak kullanılması düşüncesinin aksine, askeri anlamda birincil hedef olmayan bir alanın savaşı kazanmak amacıyla bir savaş aracı olarak kullanılması da bu anlamıyla savaş-çevre ilişkisinin önemli bir dönüm noktasıdır. Dolayısıyla bir zamanlar savaşın ana amacı olan çevrenin, araç olma unsurunun daha ağır basmaya başlaması bakımından savaş-çevre ilişkisi önemli ölçüde değişmiştir. Meydana gelen bu değişim ise savaş sonucunda çevreyi geri dönülmesi imkânsız bir tahribata maruz bırakmış fakat oluşan tahribata rağmen savaşlar nihayete ermemiştir. Bu çalışmanın amacı ise, savaş-çevre ilişkisinde meydana gelen değişiklikler bağlamında İkinci Dünya Savaşının savaşın çevresel etkileri ve insan ve çevre ilişkileri için bir kırılım noktası olduğunu ortaya koymaktır. Literatür araştırması yöntemi kullanılarak hazırlanan çalışmada, İkinci Dünya Savaşının ortaya çıkarttığı sonuçlar bakımından insan-çevre ilişkisini değiştirdiği ve hem insan-çevre ilişkisi bakımından hem de savaşın ortaya çıkarttığı çevresel etkileri bakımından bir dönüm noktası olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Ethical Statement

Bu makale Araştırma ve Yayın Etiğine uygundur. Beyan edilecek herhangi bir çıkar çatışması yoktur. Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır. Makale yazım ve intihal/benzerlik açısından kontrol edilmiştir. Makale, “en az iki dış hakem” ve “çift taraflı körleme” yöntemi ile değerlendirilmiştir. Yazar(lar), dergiye imzalı “Telif Devir Formu” belgesi göndermişlerdir. Mevcut çalışma için mevzuat gereği etik izni alınmaya ihtiyaç yoktur. Bu konuda yazarlar tarafından dergiye “Etik İznine Gerek Olmadığına Dair Beyan Formu” gönderilmiştir.

Supporting Institution

Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır.

References

  • AK, Tarık (2016), “Günümüzün Savaşlarında Çevre Konusuna İlişkin Bir Değerlendirme”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, S.4(32), ss.17-26.
  • AKDEMİR, Özer (2022), “Savaş ve Çevre”, Ekoloji Birliği Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), 14 Mart 2022, https://ekolojibirligi.org/savas-ve-cevre-ozer-akdemir (Erişim Tarihi: 08.10.2024).
  • ALGAN, Nesrin (2022), “Savaşın Çevreye Etkileri: Ukrayna”, İK Panoroma Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), 3 Haziran 2022, ikpanorama.com/blog/2022/06/03/cevre/ (Erişim Tarihi: 03.10.2024).
  • ALSAN, Selçuk (2009), “Yalnız Canlıları Yok Eden Bir Silah: Nötron Bombası”, Türk Tabipler Birliği Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), https//www.ttb.org.tr/eweb/savas/8.html (Erişim Tarihi: 11.10.2024).
  • ALTINTAŞ, Hakan (2007), “Savaşların Çevresel Boyutu ve Ekosistem Üzerindeki Geri Dönüşü Olmayan Etkileri”, Sosyal Bilimler Dergisi, S.8(4), ss.131-156.
  • ARIT, Fikret (1974), Büyük Savaş: İkinci Dünya Savaşı Tarihi (1939-1945), Milliyet Yayınları, İstanbul.
  • AXE, David (2020), “There are 73,000 Tanks in the World, Which are the Best?”, Forbes Kurumsal Web Sitesi (E-Haber), 16 Haziran 2020, https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2020/06/16/there-are-73000-tanks-in-the-world-which-are-the-best/?sh=55f219c35324 (Erişim Tarihi: 16.10.2024).
  • BAHADIR, Osman (2018), “Birinci Dünya Savaşı’nda Silah Teknolojisi”, Sarkaç Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 11 Mayıs 2018, https://sarkac.org/2018/05/birinci-dunya-savasinda-silah-teknolojisi/ (Erişim Tarihi: 09.10.2024).
  • BAZYAN, Saloume ve SCHAGATAY, Erica (2012), “Environmental Impact of War Technology and Prohibition Processes”, Yüksek Lisans Tezi, Mid Sweden University, Holmgatan (İsveç).
  • BRUNDTLAND REPORT (1987), “Our Common Future: Report of the World Commission on Environment and Development”, Birleşmiş Milletler Resmi İnternet Sitesi (E-Rapor), BM Press, Geneva, http://www.un-documents.net/ocf-ov.htm (Erişim Tarihi: 14.010.2023).
  • CLAUSEWITZ, Carl Von (1984), Harp Üzerine (Çev. Fahri Çeliker) Genelkurmay Basımevi, Ankara.
  • ÇAĞRI, Erhan (1996), “Avrupa'nın İntiharı ve İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Temel Sorunlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.51(1), ss.259-273.
  • ÇAKIR, Muammer, GÜMÜŞÇÜ, Osman ve TAŞ, Barış (2020), “Politik Ekoloji”, Coğrafya Dergisi, S.41, ss.241-254.
  • ÇETİNKAYA, Behlül (2022), “Savaşlar Sadece İnsanları ve Şehirleri Değil Çevreyi de Yok Ediyor”, Anadolu Ajansı Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 4 Haziran 2022, https://www.aa.com.tr/tr/cevre/savaslar-sadece-insanlari-ve-sehirleri-degil-cevreyi-de-yok-ediyor/2605403 (Erişim Tarihi: 08.10.2024).
  • DEMİR, Cafer (2003), Savaş Hukuku ve Barış, Gün Yayınları, İstanbul.
  • DOUCET, Ian (1993), “The Coward’s War: Landmines and Civilians”, Medicine and War, S.9(4), ss.304-316.
  • DOWER, John (1999), Embracing Defeat: Japan in the Wake of World War War II, Norton Publishing, New York (US).
  • DOXIADES, Constantinos (1946), “The Greek Sacrıfıce in World War II”, Yunanistan İmar Bakanlığı Kurumsal Web Sayfası (E-Doküman), Athens Publications, Atina, https://crimesagainstgreeks.com/wp-content/uploads/2015/03/The-Greek-Sacrifice-in-WWII.pdf (Erişim Tarihi: 12.10.2024).
  • DUTCH, Steve (2013), “Military Impacts on the Environment”, Wisconsin Green Bay Üniversitesi Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.uwgb.edu/ (Erişim Tarihi: 05.10.2024).
  • ERİK, Nazan Yalçın (2016), “Petrol Tankeri Kazaları ve Neden Olduğu Çevre Kirliliği”, Mavi Gezegen Dergisi, S.20, ss.1-11.
  • FRONTINUS, Sextus Iulius (2022), Roma Strateji Sanatı (Çev. Samet Özgüler), Kronik Yayınları, İstanbul.
  • GÜLGEÇ, Bilgi Gökmen (2017), “Avrupa’da Yeşil Hareketlerin Gelişimi ve Avrupa Birliği Bütünleşmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • GÜLTEKİN, Aybüke Nazlı (2022), “Savaşın Çevresel Etkileri”, Buğday Kurumsal Web Sitesi (E-Haber), 15 Nisan 2022, https://www.bugday.org/blog/savasin-cevresel-etkileri/ (Erişim Tarihi: 12.10.2023).
  • GRAHAM, Stephen (2003), “Lessons in Urbicide”, New Left Review, S.19, ss.63–77.
  • HARIGEL, Gert (2001), “Chemical and Biologıcal Weapons: Use in Warfare, Impact on Society and Environment”, Waging Peace Kurumsal Web Sayfası (E-Haber), 22 Kasım 2001, https://www.wagingpeace.org/chemical-and-biological-weapons-use-in-warfare-impact-on-society-and-environment/ (Erişim Tarihi: 08.10.2024).
  • HEMMINGS, Jay (2019), “What Happened to All the Weapons ve Kit After WWII Ended?”, Warhistory Online Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), https://www.warhistoryonline.com/instant-articles/wwii-ended-whathappened .html?Chrome=1& Exc_D_lessthanpoint002_p1=1 (Erişim Tarihi: 05.10.2024).
  • HISTORY (2022), “Maginot Line”, History Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), 4 Ekim 2022, https://www.history.com/topics/world-war-ii/maginot-line (Erişim Tarihi: 12.10.2024).
  • HISTORY (2023), “Bombing of Hiroshima and Nagasaki”, History Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), https://www.history.com/topics/world-war-ii/bombing-of-hiroshima-and-nagasaki (Erişim Tarihi: 05.10.2024).
  • INTERNATIONAL MONEY FUND (2024), “The Post War World”, IMF Resmi İnternet Sitesi, https://www.imf.org/external/np/exr/center/mm/eng/mm_dr_01.htm#:~:text=Combat%20and%20bombing%20had%20flattened,worsened%20after%20peace%20was%20declared (Erişim Tarihi: 17.10.2024).
  • KARAİMAMOĞLU, Tolgahan (2022), “Mikropların ve Zehirlerin Savaş Meydanlarında Kullanılması: Orta Çağ’da Biyolojik Savaş”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, S.10(33), ss. 330-340.
  • KARASU, Mithat Arman (2017), “Suriye’deki İç Savaşın Çevresel Kökenleri”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.26(3), ss.69-89.
  • KARASU, Mithat Arman (2008), “Bir Kentin Ölümü: Kentkırım (Bosna-Hersek Örneği)”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, S.3(17), ss. 51–64.
  • KARAVELİOĞLU, Feyza (2009), “Körfez Savaşlarının Çevreye Etkisi”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • KELEŞ, Ruşen ve HAMAMCI, Can (2005), Çevre Politikası, İmge Yayınevi, Ankara.
  • KILIÇ, Selim (2008), Çevre Etiği: Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Sonuçları, Orion Kitabevi, Ankara.
  • KUCHERENKO, Olga (2022), “Unsung Witnesses of the Battle of Stalingrad”, Nationalww2museum Kurumsal Web Sayfası, https://www.nationalww2museum.org/war/articles/unsung-witnesses-battle-stalingrad (Erişim Tarihi: 23.09.2024).
  • LAWRENCE, Michael J. (2015), “The Effects of Modern War and Military Activities on Biodiversity and the Environment”, Environmental Reviews Kurumsal Web Sayfası, 17 Eylül 2015, https://cdnsciencepub.com/doi/10.1139/er-2015-0039 (Erişim Tarihi: 23.09.2024).
  • MITCHAM, Samuel (1997), Eagles of the Third Reich, Stackpole Books Press, Mechanicsburg.
  • MONFILS, Rean (2005), “The Global Risk of Marine Pollution From WWII Shipwrecks: Examples From the Seven Seas”, International Oil Spill Conference (Paper Presentation), Miami Beach, ss.1049–1054.
  • NEW ZELLAND HISTORY (2022), “D-Day”, Yeni Zellanda Kültür ve Miras Bakanlığı Kurumsal Web Sitesi, 20 Eylül 2022, https://nzhistory.govt.nz/war/d-day/the-resistance (Erişim Tarihi: 18.09.2024).
  • OKUYAN, Zuhal (2020), “Leningrad Kuşatmasında Kentin Sağlığı”, Madde, Diyalektik ve Toplum Dergisi, S.3(4), ss.294-298.
  • ÖZAL, İlkin Başar (2021), Muharebelerle Kısa Dünya Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
  • ÖZER, Mehmet Akif (2001), “Yeşil Hareket: Alman Yeşilleri Üzerine Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.3(1), ss.173-198.
  • ŞAKACI, Bilge Kaan (2008), “Savaşın Çevre Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi”, Çalışma Ortamı Dergisi, S.101, ss.18-19.
  • TOMSIC, Mary (2017), “Learnıng From the Past: Working With WWII Refugees”, Melbourne University Kurumsal Web Sayfası, https://pursuit.unimelb.edu.au/articles/learning-from-the-past-working-with-wwii-refugees (Erişim Tarihi: 01.10.2024).
  • TÜRK DİL KURUMU SÖZLÜKLERİ (tarih yok) , “Savaş”, TDK Büyük Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 07.10.2024).
  • TZU, Sun (2016), Savaş Sanatı (Çev. Pulat Oktan, Giray Fidan), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
  • UNITED STATES MERCHANT MARINE ACADEMY (2023), “U.S. Merchant Ships Sunk or Damaged in World War II”, United States Merchant Marine Academy Kurumsal Web Sayfası, http://www.usmm.org/shipsunkdamaged.html (Erişim Tarihi: 07.10.2024).
  • WALASEK, Helen (2015), Bosnia and the Destruction of Cultural Heritage, Ashgate Yayıncılık, Surrey.
  • WEINREB, Alice (2012), “For the Hungry Have No Past nor Do They Belong to a Political Party: Debates Over German Hunger After World War II”, Central European History, S.45(1), ss.50-78.
  • YAVUZ, Cavit Işık (2022), “Nükleer Silahlar ve Etkileri Bilgi Notu”, Afetler ve Acil Durumlar Çalışma Grubu Kurumsal Web Sayfası (E-Duyuru), https://hasuder.org/Duyurular/Detay/bilgi-1notlari/nukleer-silahlar-ve-etkileri-bilgi-notu/9edc97db-7d3d-8a46-72e4-3a06d797b18 (Erişim Tarihi: 15.10.2024).
  • YILMAZ, Sait (2024), “Modern Savaş ve Savunma Reformaları”, Academia Kurumsal Web Sayfası (E-Makale), ss.(1-12), https://www.academia.edu/7647876/Modern_Sava%C5%9F_ve_ Savunma_Reformalar%C4%B1 (Erişim Tarihi: 18.10.2024).
  • ZALOGA, Steven ve HOOK, Adam (2011), The Atlantic Wall 2, Osprey Publishing, Oxford.
There are 53 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Environmental Impact Assessment
Journal Section Articles
Authors

Sezai Akin 0009-0008-2087-9805

Nazlı Yücel Batmaz 0000-0003-1950-7410

Publication Date January 8, 2025
Submission Date August 15, 2024
Acceptance Date January 5, 2025
Published in Issue Year 2024 Volume: 7 Issue: 4

Cite

APA Akin, S., & Yücel Batmaz, N. (2025). Savaş - Çevre İlişkisinde Bir Dönüm Noktası: İkinci Dünya Savaşı. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 7(4), 964-975.

Creative Commons Lisansı
This work (journal) is lisenced under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative 4.0 International License.