Muhammed Said er-Reyhânî’nin “Yazarın Ölümü” Adlı Hikâye Koleksiyonunda Ölüm Teması

Year 2022, Volume: 22 Issue: 1, 377 - 418, 30.06.2022

Mevlüt Öztürk

https://doi.org/10.33420/marife.1103780

Cited By: 1

Abstract

Modern Arap edebiyatı ile ilgili çalışmalarda Mısır, Suriye ve Irak edebi canlılığa ve ilmi kalkınmaya sahne olurken Fas edebiyatı yeni fikri akımlardan uzakta kalarak klasik Arap edebiyatına bağlı kalmıştır. Modern Fas edebiyatında Arap Edebiyatında ortaya çıkan ve gelişen yeni edebî türlerin geç başladığı görülür. Bunun sonucunda da yazarlar hata ve tecrübesizlik dolu bir süreçten geçerek, gerçek bir hikâye sanatına ulaşana kadar uzun zaman harcamalarına ve büyük mücadele vermelerine neden olmuştur. Fas’ta yeni hikâye 20. yüzyılın başlarında Ebû Şuayb ed-Dükâlî, İbn Şakrûn, Muhammed Gırrîd ve Muhammed Mûsâ gibi şahsiyetlerin makâme taklidi eserleriyle başlamıştır. Fas kısa öyküsünün gecikmesinde etken olarak birtakım faktörler bulunmaktadır. Fransız işgalinin, öykünün geç ortaya çıkmasında ve gelişmesinde büyük etkisi vardır. Faslı öykü yazarı Muhammed Said er-Reyhânî çeviri, iletişim ve gazetecilik alanında yüksek lisans derecesi, yazarlık alanında yüksek lisans derecesi ve İngiliz Edebiyatı alanında lisans derecesi almıştır. 2008'den beri "Fas Yazarlar Birliği" üyesidir. Reyhânî, Edebiyat konularında araştırmacı olmasının yanı sıra, yazarlık alanında da çalışmalar yapmıştır. Yazarın Ölümü adlı eseri daha önce kaleme almış olduğu Sabahı Beklerken ve Herhangi bir Yere Göç Mevsimi adlı öykü koleksiyonunun üçüncüsüdür. Eser 2010 yılında yayımlanmıştır. Yazar öykülerini oluştururken tek tek metinler olarak değil, bir hikâye grubu olarak yazmıştır. Diğer öykü koleksiyonunda bütün temaların aynı olduğu gibi bu koleksiyonundaki bütün hikâyelerinde tema aynıdır ve o da ölümdür. Reyhânî’nin Mevtü’l Müellif (Yazarın Ölümü) adlı bu eseri ölüm temasının farklı şekillerde ele alındığı on hikâye koleksiyonundan oluşan bir öykü kitabıdır. İlk olarak öykü koleksiyonu için bir başlık düşünen Reyhânî; bir çalışma alanı içinde yeniden üretilen tüm metinlerin bu başlıklarının etrafında toplandığı merkezi bir konu olduğunu ifade eder. Diğer koleksiyonlarında benimsediği bu tarz Yazarın Ölümü adlı bu öyküde de ana tema "son, ölüm ve kurtuluş" gibi başlıklar olarak görülmektedir. Yazar, Bir Umursamazlık Hâli öyküsünde güvenliğin ve dayanışmanın olmadığı toplumlarda ölümün istediğini, istediği zaman ve şekilde seçeceğini anlatır. Bütün Hayatımız Rahat İçin ve Bütün Ölümümüz Endişe İçin öyküsünde yaşam ve ölüm kavramlarını tersine çevirmiştir. Bir Zehirlenme Durumu zehirlenme ve ölümle cezalandırma hakkında kaleme aldığı öyküsüdür. Ölülerinizi Hayırla Anın öyküsünde zalim rejimde hükümdarın cenaze törenini anlatmıştır. Ölüm Döşeğinde öyküsünde ölümün son anlarını betimlemiştir. En Kötü Esirin En Kötü Sonu öyküsünde şerefli bir ölüm dersine ihtiyacı olan bir esirin, bütün onurunu kaybetmiş halde ölümü isteyecek kadar ölümün kendisi için yavaş olduğu durumu ele almıştır. Hayat Ölülerin İstediği Gibi, yazar bu öyküsünde insan yaşamındaki onurun eksenine ölümü koyar. İmparatorların Tarzında Ölüm öyküsünü intihar anındaki bir kişinin ölümünün hangi yolla olacağını seçimindeki düşünceleri ile oluşturmuştur. Beni Öldüren, Ben Hâlâ Hayattayım öyküsünde gerçekte yaşanmış bir olaydan hareketle siyâsî süikastın imkânsızlığını ortaya koymuştur. Yazarın Ölümü adlı öyküsünde Fransız yazar Barthes’in öykü anlayışından etkilenmiş olmasının sonucu olarak öyküden yazarı çekip okuyucuyu öykü ile baş başa bıraktığı bu son öyküsünde yazar gerçekten de ölmüştür ve yalnızca okur vardır.

Keywords

Arap Dili ve Edebiyatı, Fas Edebiyatı, Kısa Öykü, Yazarın Ölümü, Muhammed Said er-Reyhânî

The Theme of Death in the Short Stories of Muhammed Said er-Reyhani

Abstract

While Egypt, Syria, and Iraq witnessed literary vitality and scientific development in studies on modern Arabic literature, Moroccan literature remained far from new intellectual movements and remained loyal to classical Arabic literature. In modern Moroccan literature, it is seen that the new literary genres that emerged and developed in Arabic literature started late. As a result, the writers went through a process full of mistakes and inexperience, causing them to spend a long time and struggle hard until they reach a true story art. In Morocco new story started with the works of maqame imitation of figures such as Ebū Su'ayb al-Dukālī, Ibn Sakrūn, Mohamed Ğirrīd, and Mohamed Mūsā at the beginning of the XX. century. There are several factors contributing to the delay of the Moroccan short story. The French occupation had a great influence on the late emergence and development of the story. Moroccan short-story writer Mohamed Said al- Reyḥānī holds a master's degree in translation, communication, and journalism, a master's degree in authorship, and a bachelor's degree in English literature. He has been a member of the "Moroccan Writers Union" since 2008. The work “Death of the Author” of Reyḥānī, in addition to being a researcher on literature, who also works in the field of authorship, is the third of his story collection. The work was published in 2010. The author wrote his stories as a group of stories, not as individual texts. As all the themes in the other story collection are the same, the theme in all the stories in this collection is the same and that is death. This work of al- Reyḥānī named "Mawt al Muallif (Death of the Author)" is a storybook consisting of ten story collections in which the death theme is handled in different ways. Reyḥānī, who first thought of a title for his short story collection; expresses that it is a central subject around which all texts reproduced in a field of study are gathered around these titles. This style, which he adopted in his other collections, is seen as the central theme in this story called "The Death of the Author", with titles such as "end, death and salvation". In his story A State of Indifference, the author tells that in societies where there is no security and solidarity, death will choose what it wants, when and how it wants. He reversed the concepts of life and death in his story All Our Life for Comfort and All Our Death for Worry. A Case of Intoxication is his story about poisoning and the punishment of death. In the story of Honoring Your Dead, he described the funeral ceremony of the ruler in the cruel regime. In his story “On the Death Bed” he described the last moments of death. In the Worst Captive's Worst End story, a prisoner who needs an honorable death lesson takes up the case where death is slow enough for him to want death, having lost all his dignity. In Life As the Dead Will, the author puts death on the axis of honor in human life in this story. He composed the story of Death in the Style of the Emperors with his thoughts on choosing the way in which a person would die at the time of suicide. He revealed the impossibility of political assassination based on an actual event in the story "The One Who Killed Me, I’m Still Alive". As a result of the fact that the French writer Barthes was influenced by the understanding of the story in his story, The Death of the Author, the writer is dead and there is only the reader in this last story, where he pulls the author from the story and leaves the reader alone with the story. 

Keywords

Arabic Language and Literature, Moroccan Literature, Short Story, Author, Mohamed Said Reyḥānī

References

• Aydemir, Rukiye. Abdulmecîd b. Cellûn’un Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ve ‘Vâdi’d- Dimâ’ Adlı Eserinin Tahlili. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Aytek, Halil. “Çocuk Edebiyatında Ölüm Teması”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20 (2008), 89-102.
• Bircan, Ufuk. “Roland Barthes ve Göstergebilim”. SBARD Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 2/26 (2015), 17-41.
• Gökgöz, Turgay. “Modern Fas Romanına Bir Bakış”. Edebali İslamiyat Dergisi 3/6 (Kasım 2019), 17-29.
• Hick, Jhon. “Değişen Ölüm Sosyolojisi”. çev. Turan Koç. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/7 (1990), 235-250.
• İshakoğlu, Ömer - Aydemir, Rukiye. “Abdulmecîd b. Cellûn’un Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği”. SBARD Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 1/31 (2018), 177-186.
• Oğuz, Orhan. “Muhammed Said er-Reyhâni’nin Küçürek Öykülerinde Hürriyet Kavramı”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 5/12 (2018), 930-943.
• Reyhâni, Muhammed Said. Mevtü’l- Müellif. Rabad/ Mağrib: Mevkıu Reyhâniyât, 1. Basım, 2010.
• Yazıcı, Hüseyin. “Hikâye”. Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/493-501. İstanbul: Türkiye Diyânet Vakfı, 1. Basım, 1998.
• Yıldız, Ahmet. Hassân Ahmed Kamhıyye ve Şiirleri. Konya: Palet Yayınları, 2021.
• Yıldız, Ahmet. Nil Şairi Hafız İbrahim ve Siyasi Şiirleri. Konya: Palet Yayınları, 2017.
• Zafer, Cem. “Ölüm Olgusu ve Ölümün Sosyolojik Etkileri”. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8/15 (2019), 64-82.
• Raïhanyat Mohamed Saïd Raïhani’s Website. “Muhammed Said Reyhâni’nin Hayatı ve Üslubu”. Erişim 10 Haziran 2022. http://raihanyat.com/englishversion-shortstory-index.htm
• Tarihi Olaylar. “Rasputin Süikastı”. Erişim 10 Mart 2022. https://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/rasputin-suikasti-147
• Türk Dil Kurumu. “sozluk.gov.tr”. Erişim 20 Haziran 2022. https://sozluk.gov.tr/?kelime=ölüm